Ethereum Gas Fee (İşlem Ücreti) Nedir?

Altcoin transferleri yapan veya test ağlarına katılan bir çok yatırımcı Ethereum işlem ücretlerini anlık olarak takip etmektedir. Yatırımcılar, ücretlerinin ne zaman en düşük aralıkta olduğu merak ederken, Ethereum gas fee özellikle boğa sezonlarında oldukça yüksek seviyelere ulaşmaktadır.

Ethereum ağındaki alım-satımlar, trading’ler ve transfer işlemleri için belirli bir gas fee talep ediliyor. Ethereum tabanlı token’lar ve NFT’ler de bu işlem ücretlerine bağlı olarak işlem görüyor. Bu yazıda, lider altcoinin ağında en düşük işlem ücretinin zamanını nasıl yakalayacağımızı ele alıyoruz. Bu sayede yatırımcılar ödenecek gas fee’yi minimum seviyeye çekerek işlem maliyetlerini azaltabilecek.

Ethereum Gas Nedir?

Ethereum ağının gas ücretleri, ağın çalışır durumda olması ve işlemlerin gerçekleştirilmesi için gerekli maliyeti temsil etmektedir. Tüm ETH işlemlerinin ödenmesi gereken bir gas ücreti bulunmaktadır. Gas ücretlerinin maliyeti ise arz ve talebe göre belirlenmektedir. Ethereum gas maliyeti aşağıdaki değişkenlere bağlıdır:

• Mevcut gas talepleri
• Akıllı kontratları işleyebilmek gereken işletim gücü
• Yapılacak işlem sayısı toplamı
• Kullanmak istediğiniz akıllı kontratın boyutu

Kripto para yatırımcıları için Ethereum (ETH) ağ ücretlerinin en düşük olduğu zamanlar önem arz ediyor. Zira ağın ücret miktarı çok düşükse işlemlerin onayı başarısız olabilir. Aslında bu durum node’ların işlemi kabul edip deftere eklemek için yeterince kazanç elde edilmediği anlamına geliyor. Bu noktada gas ücretlerinin ETH’nin bir nominal değeri olan Gwei üzerinden hesaplandığını da bilmek gerekiyor.

• Bir gigawei (Gwei) 1.000.000.000 wei’dir.
• ETH’nin en küçük taban birimi wei’dir.
• Bir wei, 10 üzeri -9 ETH’ye yani 0.000000001 ETH’ye eşittir.
• Sonuç olarak, 1 ETH 1 milyar Gwei’ye karşılık gelmektedir.

Yüksek Gas Ücretlerinin Sebepleri

Lider altcoinin ağında işlem gerçekleştiren çoğu kişi yüksek ağ ücreti ödemek zorunda kalıyor. Bununla birlikte acemi yatırımcılar tarafından Ethereum gas fee nedir sorusu da sıklıkla sorulduğu görülüyor. Bu sorunun en kısa cevabı, Ethereum ağında işlemlerin gerçekleşebilmesi için ödenmiş olması gereken ücret olarak karşımıza çıkmaktadır. Ancak yüksek işlem hacimleri kaydedildiği sırada gas ücretleri de oldukça yüksek seviyeleri tırmanabilmektedir.

DeFi (Merkeziyetsiz Finans)

Akıllı kontratlar ilk defa Ethereum blockchain geliştiricileri tarafından kripto para sektörüne tanıtıldı. Bu nedenle Ethereum, akıllı kontratların orijinal blockchain’i olarak biliniyor. Geliştiriciler ise akıllı kontratlar sayesinde merkeziyetsiz uygulamalar (dApp’ler) geliştirme imkana sahip oluyor.

Ethereum ağında geliştirilen dApp’lerin sayısı arttıkça ağda tıkanıklıklar yaşanmaya başlamış ve gas ücretleri de hızla yükselmiştir. ETH gas ücretlerindeki bu ciddi artışın sorumlusu DeFi platformları olarak görülmektedir. Zira 2020 yılından bu yana ağdaki DeFi miktarı önemli oranda arttı ve bunun sonucunda ETH gas ücretleri 25 kata kadar yükseldi.

Ethereum aslında yenilikçi bir ağdır zira Proof of Work modelinden PoS’a geçerek ağın modernize olduğu görülmüştür. Bu kapsamda Ethereum ağının ölçeklenebilmesi iyileştirilmiştir. Ethereum 2.0’ın tamamlanmasıyla daha önce saniye başı 15 olan işlem sayısının 100.000’e kadar çıkması hedeflenmektedir. Ancak ağa saldırı olmaması, işlem yoğunluğu ve node’ların işlem ücretlerini düşük bulması nedenleriyle işlem ücretleri artmaktadır.

NFT’ler (Non-Fungible Token’lar)

Her bir NFT aslında değiştirilemez birer token’dır (Non Fungible Token). Bu sayede blockchain’e kayıtlı her NFT’nin yalnızca bir sahibi olmaktadır. Zaman içerisinde NFT’lerin değerlerinde dalgalanmalar yaşanması fiyat değişikliklerine sahne olunmaktadır. Günümüzde bir NFT genellikle bir sanatı, Twitter’daki bir Tweet’i veya diğer birtakım dijital varlıkları temsil etmektedir. Ancak blockchain üzerinde herkesin NFT yaratma şansı bulunduğu unutulmamalıdır.

Bu eşsiz NFT’leri oluştururken birtakım NFT platformları üreticilere yardımcı olmaktadır. Sanatçılarılar koleksiyonlarından bağımsız şekilde bir sanat eserini NFT olarak oluşturabilir. Ayrıca internette bulunan herhangi biri tarafından oluşturulmuş bir dijital varlığın da NFT haline gelmesi mümkündür. Öte yandan NFT’lerin dApp’ler veya blockchain tabanlı oyunlar içerisinde dijital birer varlık olarak kullanımının da mümkün olduğu biliniyor.

Piyasanın ilk NFT’leri, Ethereum blockchain’i üzerine inşa edilmiş, bir dApp olan Cryptokitties oyunundaki sanal kedilerdir. Popüler bir dApp oyunu olan CryptoKitties 2017 yılında piyasaya sürülmüştür. Ancak oyuna yüksek katılım olması zincir içi aktivite oranını artırmıştır. Bunun bir sonucu olarak ise Ethereum ağında tıkanıklık söz konusu olmuştur. O dönem oyunda bu kadar yığılma olması baştaki 0,002 ETH değerindeki gas ücretini 0,008 ETH’ye çıkartmıştır.

Ayrıca bu durum Ethereum ağında yerel bir zirveye yol açarak o zamana kadar görülen en yüksek işlem hacmine ulaşılmasına imkan tanımıştır. Ancak platformun önemli ölçüde yavaşlaması ile sonuçlanmıştır. Gün geçtikçe NFT’ler artan bir ilgi görmektedir. Bununla birlikte yeni yatırımcıları dijital sanat dünyasına yönlendiren ve bu alanda kullanıcılara rehberlik sağlayan OpenSea ve Rarible gibi platformlar ortaya çıkmıştır.

Ancak NFT dünyasında yaşanan bu enflasyon, gas ücretlerinde kritik seviyelerde artışa sebep olmuştur. Bu durum yatırımcıların gas ücretlerini mümkün olan en düşük maliyetle ödeyebilmenin yollarını aratmaktadır.

Gas Ücretleri: Ethereum vs Polygon (MATIC) vs Binance Smart Chain (BSC)

Geliştiricilerin NFT, oyun veya dApp seçerken dikkat etmesi gereken en önemli şeylerden biri karşılaşacakları işlem ücretidir. Ethereum gas ücretlerinde inanılmaz artış yaşanması ortaya birtakım alternatifler çıkarmıştır. Akıllı lending kontratları için Polygon (MATIC) ve BNB Chain (BSC) gibi alternatif ağlar kullanılmaya başlanmıştır.

Ethereum’un üzerine inşa edilmiş olan Polygon (MATIC), Ethereum geliştiricilerinin dApp’leri ölçeklendirmesini sağlamak adına hibrit bir yöntem oluşturmuştur. Bu yöntemde Proof of Stake (PoS) ve Plasma side-chain (Plazma yan zinciri) modeli birlikte kullanılmaktadır. Polygon’a “Ethereum’un Blockchain’lerdeki İnterneti” denilmektedir. Bunun sebebi ise Ethereum uyumlu blockchain’leri birbirleriyle entegre hale getiriyor olmasıdır.

Binance Smart Chain (BSC) ise Eylül 2020’de Ethereum’un yenilenmiş bir hard fork’u olarak piyasaya girmiştir. Proof-of-Stake-Authority (PoSA) modelini kullanmaktadır. Bu model, Proof of Authority (PoA) ve yetkilendirilmiş Proof of Stake (DPoS) arasında bir türü oluşturmaktadır. Böylece Ethereum’daki yoğunluğa konu olmayan BSC DeFi’ler için en hızlı büyüyen blockchain’lerden biri haline gelmiştir. Ayrıca birçok Ethereum kullanıcısı bu kapsamda BSC’ye taşınmıştır.

Bununla birlikte BSC’nin işlem ücretleri Ethereum’un çok daha altında olmasıyla da onu çoğu kullanıcı tarafından tercih edilen ağ haline getirmiştir. Polygon ve BSC ağlarındaki işlem ücretleri Ethereum’a nazaran çok daha düşüktür. Ethereum gas ücretlerinin en düşük halini arayan kripto para yatırımcıları için Polygon ve BSC popüler alternatiflerdir. Ayrıca giderek popüler hale gelen Layer 2 projeleri de transferler için ön plana çıkmaktadır.

Geçmiş verilere kısa bir bakış ağların kullanım durumlarına ilişkin daha iyi bir algılayış sağlayacaktır. Örneğin Ekim 2021’de günlük ortalama 49 milyon dolarlık Ethereum işlemi yapılmıştır. Ortalama 1.375.249 işlem ve 0,0099 ETH (36,01 dolar, 1 ETH = 3.622.54 dolar) işlem ücreti ile birlikte bu sayı günlük 49 milyon seviyesine çıkmıştır. Polygon (MATIC) ağındaki günlük işlem ücretleri ise 39.103 ABD Dolar’ı değerindedir (27.733 MATIC, 1 MATIC = 1,41 ABD Dolar’ı).

Binance Smart Chain (BSC) ağındaki işlem ücretleri ise aynı dönemde günlük 146.550 Dolar değerindedir (336 BNB, O dönem 1 BNB = 436,16 Dolar).

Ethereum Gas Ücretleri Ne Zaman En Düşük Seviyededir?

Madencilerin blockchain’deki işlemleri kaydedebilmek için gerekli hesaplama çalışmalarını yapmaları gerekmektedir. Bunun için de yeterli düzeyde teşvik verilmesi gerekiyor. Ağın daha az işlem aldığı ve dolayısıyla daha düşük Ethereum ücretlerine sahip olduğu belirli günler ve zaman dilimleri olduğunu bilmek önem arz ediyor. Peki Ethereum gas ücretlerinin en düşük olduğu dönem ne zamandır?

Flipside Crypto araştırması Ethereum işlemlerini saat bazlı haritalandırmıştır. İnsanların Ethereum’da en çok işlemi ne zaman yaptığını anlamak için bu araştırmaya göz atmamız işleri kolaylaştırıyor. Yukarıdaki grafik, çubukların ortalama değeri gösterdiği ve siyah noktaların uç nokta olduğu 2020’deki ortalama ücretleri göstermek için tasarlanmıştır.

Ethereum’daki en yüksek işlem ücretleri 14.00 ile 18.00 (UTC +3), yani Türkiye saatine göre 17.00 ile 21.00 arasında görülüyor. En düşük gas ücretleri ile işlem yapmak istiyorsanız zaman dilimlerine dikkat etmelisiniz. İşlemleri sabahın erken saatlerinde, yani Türkiye saatine göre saat 04.00 ile 07.00 saatleri arasında yapmanız gerektiği açıkça verilere yansıyor. Ayrıca gece geç saatlerde de düşük gas ücretlerine ulaşması mümkün. Bu zaman dilimi ise 24.00 ile 03.00 saatleri arasına denk geliyor.

Bu saatleri daha iyi kavramanız adına çoğu işlemin ABD, Avrupa ve Asya’da gerçekleştirildiğini hatırlatmamız gerekir. Zamansal olarak cumartesi ve pazar günleri, hafta sonu çoğu insan çalışmadığı için, gas ücretlerinin daha düşük olduğu günlerdir. Çalışma günlerinde işlem yapmaktan kaçınmak gerekir. Ethereum’da daha düşük gas ücretlerinden yararlanabilmeniz bu şekilde mümkün hale gelecektir.

Günün saatlerine göre Ethereum gas fee değişimi nasıl oluyor derseniz, bu ücret farklılıklarını kontrol etmeniz de mümkündür . Gas fiyatının anlık Gwei değerini çeşitli siteler on-chain analizler ile aktarabilmektedir. Gas ücretlerinin ETH fiyatına ve ağdaki tıkanıklık düzeyine bağlı olacağını unutmamanız gerekir.

Gelecekte Ethereum Gas Ücretleri

Ethereum 2.0 güncellemesi ilerledikçe, gelecekte Ethereum gas ücretlerinin bir miktar gerilemesi beklenmektedir. Bu beklenti ağın yaygınlaşarak kapasitesinin artacağına dayandırılmaktadır. Bu kapsamda çoğu yatırımcı ağın daha verimli hale gelmesine yardımcı olacak Ethereum 2.0’ın tamamlanmasını dört gözle beklemektedir.

Ethereum Ağında En Düşük Gas Ücreti Ne zaman Olmaktadır?

Bu soru Ethereum ağı üzerinden para göndermeden önce kendinize sormanız gereken bir sorudur. Bazı günler diğerlerinden daha düşük ücretlere sahip gözükse de, Polygon (MATIC) veya Layer 2 gibi ölçekleme çözümü sunan alternatif ağlara da göz gezdirmek gerekir. Bu ağlar kripto para işlemleri için oldukça başarılı birer alternatif haline gelmiştir. Bu sayede gas ücretlerinde tonlarca tasarruf sağlamış mümkün olacaktır.

Ancak yine de işleminizi yaparken Ethereum ağını tercih etmek istiyor olabilirsiniz. Bunun için hafta sonu veya sabahın erken saatlerinde, Türkiye saati ile 04.00 ve 07.00 saatleri arasında, işlem yapmanız daha karlı bir seçenek olarak görülüyor. Ethereum gas nedir sorusunun cevabı için umarız iyi bir yazı olmuştur. Bol şans!

Sıkça Sorulan Sorular