Merkeziyetsiz Borsa Nedir?

Bugünkü işleyeceğimiz soru, merak ettiğimiz ve önemli bir konu olan ‘Merkeziyetsiz Borsa Nedir?’ olacak. Biliyoruz ki hepimizin hala bu alan hakkında merak ettiği birçok konu var ve kripto para alanındaki vaktimizi yalnızca pür hayal geçiremeyeceğimizin de farkındayız. İşte tam olarak bu yüzden bugün bu soruya odaklanacağız. Hazırsanız başlayalım!

Kripto paralar, önemleri arttıkça ve insanlar onları kullanacak daha fazla alan bulmaya başladıkça global nüfuzu elde etme yolunda hızla ilerlemeye devam eden bir konsepttir. Bitcoin, Ether ve diğer önemli kripto paraların kullanım alanı önemli bir şekilde genişlemiştir. Bu konuda, biliyoruz ki insanlar bu paraları çeşitli sebepler için almaktadır. Bazıları ödemeleri için, bazıları geleneksel finansal sistemin başarısızlıklarına karşı korunmak için, bazıları da yatırım araçları için bu paraları satın alır.

Kripto paraları almak için de çeşitli yollar vardır. Bu paralar, kişisel olarak ya da bir borsa üzerinden alınabilir. Ancak dijital paralarınızı nasıl elde ettiğinizin önemi olmaksınız bir kripto para borsasını kullanmak için her zaman sebepleriniz olacaktır.

Kripto Para Borsaları Nasıl Çalışır?

Kripto para borsaları, yatırımcıların bir dijital parayı bir başkası için ya da bir itibari para birimi için alıp satabilecekleri ve trade’ini yapabilecekleri platformlardır. Ana işlevleri dijital varlıkların transferini kolaylaştırmaktır ancak bundan çok daha fazla işlev görürler.

Kripto para borsalarının işlevi oldukça geniştir ve en popüler borsalar operasyonlarını çeşitlendirerek himaye ve kaldıraç trading’i gibi hizmetler sunabilmişlerdir. Ayrıca bazı borsalar kripto paralar için harcama seçenekleri oluşturmak amacıyla geleneksel şirketlere de dokunur. Önceden kripto para ile doldurulmuş banka kartları oluşturan borsalar bulmak olağandışı bir durum değildir. Ayrıca bunlar, ATM’den itibari para çekmek için de kullanılabilirler.

Kripto Para Borsası Çeşitleri

Kripto para borsaları çeşitli formlara ayrılabilir. Sınıflandırma genellikle sağladıkları fonksiyonlara ve uygun oldukları kullanıcı tipine göre yapılır. Genel olarak merkezi borsalar, merkeziyetsiz borsalar ve melezler olmak üzere üç tip borsa vardır. Yeri gelmişken belirtmek gerekir ki melezler, merkezi borsalarla merkeziyetsiz borsaların fonksiyonlarının bir kombinasyonudur.

Merkezi Borsa Nedir?

Merkezi borsalar en popüler borsa çeşididir. Kullanıcılar tarafından kripto para alıp satmak amacıyla kullanılırlar. Dahası farklı formlarda ve büyüklüklerde gelirler. En popüler merkezi borsalara ise örnek olarak Coinbase, BitMEX, Huobi ve OKEx verilebilir.

Merkezi borsaları diğerlerinden ayıran bir yönü de sahiplik yapılarında bulunur. Merkezi borsalara genellikle bir kişi veya grup sahip olur. Bu kişi veya kişiler platformu kontrol ederler ve bunu kullanmanız için size bir ücret biçerler.

Çoğu merkezi borsa, müşterilerini şevkli bir piyasada tutmak için yeni ürünler ve hizmetler üreterek sürekli yenilik peşindedir ve bununla motive olurlar. Çoğunun sıklıkla çeşitli ürün ortaya koymalarının sebebi de budur. Müşterileri tutmak için bazı borsalarda margin trading’i, saklama hizmetleri ve bahis hizmetleri sunulurken diğerlerinde ise özel hizmetler sunulmaktadır.

Merkeziyetsiz Borsa Nedir?

DEX olarak da bilinen bu merkeziyetsiz borsalar, merkezi borsaların aksine bir kişi veya grup tarafından yönetilmez veya çalıştırılmaz. Merkeziyetsiz borsalar, bir borsanın özündeki fonksiyonları merkeziyetsizleştiren platformlardır. Bunlar varlık trading’ini, emir eşleşmesini, sermaye depozitosunu ve emir kitaplarını içerir. Ayrıca merkeziyetsizlik merkezi bir figür veya sunucunun olmadığı anlamına gelir. Network’ün node’ları dağıtılmıştır. Böylece aracı bulunması gerekmez ve kullanıcılarının akıllı kontratları kullanarak trade’lerini gerçekleştirmelerini sağlar. Bu durum, merkezi borsalarla ilişkili olan ücretleri azaltır ve süreci hızlandırır.

En popüler merkeziyetsiz borsalara örnek olarak WavesDEX, Bancor, Bisq ve Uniswap verilebilir.

Merkeziyetsiz Borsa Çeşitleri

Başlıca iki merkeziyetsiz borsa çeşidi vardır. Bunlar para birimi merkezli olan DEX’ler ve para birimi merkezli olmayan DEX’lerdir. Bunların arasındaki fark DEX’in kurulduğu blockchain’de ve kaç tane parayı trade edebildiğinizde yatar. Para birimi merkezli olan DEX’ler isminden de anlaşılacağı gibi belirli bir blockchain üzerine kurulmuş platformlardır.

İsterseniz şimdi Ethereum blockchain’i üstünden gidelim. Böyle borsalar için platform, kullanıcıların ERC20 gibi sadece kendi oluşturduğu varlığın trade’ini yapmalarına izin verir. Para birimi merkezli olmayanlarda ise daha fazla özgürlük vardır. Sistem, kullanıcıların güvenli emir yönetimi ve eşleşmesi için farklı dijital varlıkları merkezi olmayan bir şekilde bağlamalarını sağlar.

Merkeziyetsiz Borsaların Artıları ve Eksileri

DEX Kullanmanın Artıları

Merkezi borsalarla karşılaştırıldığı zaman merkeziyetsiz olanlar güvenlidir. Merkezi bir depolama yerinin olmayışı, bir tane bile hata noktasına sahip olmadıkları anlamına gelir. En iyi merkezi borsa bile tehlikeye girebilir ve şirketin depolama alanından milyonlarca müşterinin fonu çalınabilir. Bu durum, merkeziyetsiz borsalarda imkansızdır. DEX platformlarında, kullanıcıların kendi kişisel anahtarları üzerinde kontrolü vardır.

Onları borsalarda saklamazlar. Merkeziyetsiz borsaların bir diğer yararı ise sansüre karşı dayanıklı olmalarıdır. DEX platformları hükümet yasalarına ya da sansürlerine konu değildirler. Tek bir kişi tarafından kontrol edilmedikleri ve tek bir kişiye ait olmadıkları için hükümet herhangi bir form uygulayamaz, işlemlerini kontrol edemez veya izleyemez. Bu büyük bir meseledir çünkü birçok ülke bölgelerindeki kripto para sektörünün büyümesini sınırlamak veya bastırmak için yasak yollarına başvurur.

DEX Kullanmanın Eksileri

DEX şirketlerinin başlıca dezavantajı kısıtlı fonksiyonelliktir. DEX’ler kullanışlı özelliklerin birçoğuna sahip değildir. Margin trading’i, stop loss ve çok daha fazla özellik DEX’lerde bulunmaz. Bu da bir trader olarak performansınızı engelleyebilir. Bazı borsalar ise yeni özellikler eklemeye çalışıyor ancak bu özelliklerin kullanıma sunulması biraz zaman alabilir.

Merkeziyetsiz borsaların kullanımı da oldukça zordur ancak gün geçtikçe kullanıcı arayüzleri daha iyi hale gelmektedir. Bir diğer dezavantaj ise itibari para dönüştürmeleriyle alakalıdır. Merkeziyetin tüm formlarına karşı oldukları için itibari para dönüştürmeleri yapamazsınız. Çünkü bunu yapabilseydiniz platformun ruhunda olmayan her şeye kapılarını açması demek olurdu ki bu da istenmeyen bir durumdur. Yani kripto para yatırımcıları sadece kripto para yatırımlarını kullanarak trade gerçekleştirebilirler.

DEX’in Benimsenmesi Neden Bu Kadar Gecikiyor?

DEX’in benimsenmesinin yavaşlamasının sebeplerinden biri merkeziyetsiz platformların sahip olmadığı fonksiyonlardır. Çoğu yatırımcı merkezi borsaları sadece kripto para alıp satmaktan öteye giden sebeplerden dolayı kullanır. DEX platformları, geniş bir yatırımcı kitlesini etkileyebilmek için henüz çok kısıtlı bir alandadır. Düşük likidite ise cebi derin olan yatırımcılar için bir endişe kaynağıdır. Bunların ardından bir de hükümetin kripto para sektörüne tasma takma ihtiyacı geliyor.

Amerika’da çeşitli hükümet organları blockchain’deki işlemleri neden görüntülemeleri gerektiği ile ilgili bir çok neden sunmuştur. Örneğin FBI, yasadışı işlemleri izlemek ve yatırımcıları şüpheli operatörlerden korumak istediğini söylemiştir. IRS ise her kripto para birimi işlemini vergi amaçları için izlemek istemektedir. Sebep ne olursa olsun DEX platformları kullanıcılar hakkındaki detayları ve kullanıcıların işlemlerini merkezi otoritelerden saklamak için yaratılmıştır. Bu da hükümetin onların aktivitelerini görüntüleyemeyeceği anlamına gelir.