Bitcoin Nedir? İlk Kripto Para Üzerine Ayrıntılı İnceleme

Gerçekte Bitcoin’in ne olduğunu ve bu kadar çok konuşulmasının sebebini anlamak için tüm ayrıntılara dikkat etmek gerekir. Ancak hepsini bir arada sunan bir yazı bulmak oldukça zordur. Bu yüzden bu yazının amacı, yeni başlayanlardan profesyonel kripto para meraklılarına kadar tüm kesimlerin kullanabileceği en ayrıntılı rehberi oluşturmaktır.

Bitcoin Nedir?

Bitcoin, merkeziyetsiz bir ağ üzerinde çalışan dijital bir kripto paradır. Bahsedilen dijitallik ve merkeziyetsizlik, en bilinen ve en dikkat çekici özellikleri arasında yer alır. Merkeziyetsiz bir ağ olması Bitcoin’e herhangi bir devlet ya da finansal kuruluş tarafından kontrol edilmeme özgürlüğünü tanır.

Bitcoin’in web sitesi 2008 yılında kurulmuş ve whitepaper’ı da aynı yıl içerisinde yayınlanmıştır. Ancak Bitcoin’in ilk bloğunun 2009 tarihinde madenciliği yapıldığı için kuruluş tarihi 2009 olarak kabul edilir.

Kurucusu ise Satoshi Nakamoto olarak bilinen anonim bir kişiliktir. Uzun zamandır Satoshi Nakamoto’nun kimliği ile ilgili spekülasyonlar olsa da henüz kim olduğu bulunamamıştır. Bazı insanlar tarafından Satoshi Nakamoto tek bir kişi olarak algılansa da diğer kişiler bu ismin bir grup geliştiriciyi temsil ettiğini düşünür. Tüm bunların yanı sıra günümüzde, Nakamoto’nun çoktan ölmüş olduğuna dair iddialar da bulunmaktadır.

İşleyişine gelecek olursak Bitcoin’de gerçekleştirilen işlemlerin hepsi halka açık, dağıtılmış bir defterde kaydedilir. Bu deftere ise blockchain ismi verilmiştir. Blockchain ya da blok zinciri, tüm işlemlerin şeffaf ve güvenli olduğundan emin olmakla görevlidir. Blockchain teknolojisi Bitcoin’e özel olmasa da Bitcoin’le birlikte isminin daha yaygın duyulduğu söylenebilir.

Bitcoin’i oluşturan tüm özellikler kripto paranın kimliğini de belirler. Bu kimlik sayesinde Bitcoin’in ortaya çıkışı ve benimsenmesi güçlü temellerle ilerlemiştir. Süregelen duruma bakıldığında enflasyon ve merkezi bankalara olan güvenin sarsılması, insanların başka yatırım yolları aramasına sebep olmuştur. Bu alternatif yöntemlerin başında ise Bitcoin gelmektedir.

Yani son zamanlarda insanların yeni yatırım yollarına başvurması ile birlikte Bitcoin’in benimsenmesi ve popülerliği artmıştır. Eskiden daha niş bir yatırım yolu olmasına rağmen günümüzde hemen hemen herkes tarafından bilinmektedir. En azından adını duymayan neredeyse kimse kalmamıştır.

Bitcoin’in Başlangıcı ve Kısa Tarihi

2008 yılında yaşanan global finansal kriz tüm ülkelerin ekonomilerini derinden etkilemiştir. Yaşanan buhran içerisinde ise çoğu kişi bankalara olan güvenini kaybetmiştir. Tam da bu noktada Bitcoin, yine 2008 yılında Satoshi Nakamoto tarafından öne sürülmüştür.

Bitcoin’in yaratıcısının anonim olmasının arkasında ise çeşitli sebepler bulunmaktadır. Bunlar arasında en bilineni Bitcoin’in merkeziyetsizlik felsefesine saygı duymaktır. Söylentilere göre Nakamoto, Bitcoin’in hiçbir liderle ya da konuşulan bir figürle eşleştirilmesini istememiştir. Ayrıca Nakamoto’nun söyleyeceği her cümlenin kripto para üzerinde büyük etkisi olabilir. Çünkü bazı kesimler bu söylemleri bir yatırım tavsiyesi olarak alıp harekete geçebilir.

Burada önemli olan nokta aslında Satoshi’nin kimliğinden daha çok Bitcoin’in içine doğduğu ekonomik durumdur. Bu doğrultuda geçmişe dönüp bakıldığında 2008 yılında Bitcoin’i ortaya çıkarırken bu kişi veya kişilerin aklındaki ana amaç şu şekildeydi:

Bitcoin’in İlkleri

Bitcoin blockchain’inin ilk bloğu Genesis block olarak bilinir. Bahsedilen bloğun madenciliği Ocak 2009 yılında yapılmıştır. Bu ilk bloktan sonra Bitcoin ağı, daha fazla kullanıcının ve madencinin sürece katılmasıyla birlikte büyümeye başlamıştır.

Öncü kripto paranın ilk günlerine bakıldığında daha çok kişiler arasında ürün ve hizmetler karşılığında işlem yapılması sonucunda kullanıldığı görülebilir. İşlemler ise o zamanlar forumlarda ve çeşitli pazar yerlerinde gerçekleştirilmiştir. Yani Bitcoin’in ilk dönemlerinde, bugün kullandığımız gibi çeşitli borsalar bulunmamaktadır.

İlk Bitcoin borsası ise 2010 yılında ortaya çıkmıştır. Şu anda kullanılmayan bitcoinmarket.com’da kullanıcıların itibari para kullanarak Bitcoin alıp satmasına olanak tanınmıştır. Bu itibari paraların başında da elbette ki ABD Doları gelmiştir. Aslında Bitcoin’in benimsenmesine dair ilk adımların, ilk borsanın ortaya çıkmasıyla başladığı söylenebilir. Sonuçta, bir borsanın Bitcoin alım satımına izin vermesiyle birlikte daha fazla insan bu kripto parayı kullanabilmiş ve bahsedilen kripto paraya yatırım yapabilmiştir.

Sonuç olarak Bitcoin’in tarihine bakıldığında ilgi çekici ve karmaşık bazı olaylar görülebilir. Destekleyenleri kadar karşı çıkanları da olmuştur. Bu durum, yeni çıkan hemen hemen her teknolojinin başına geldiği için teknoloji meraklılarının şaşıracağı bir noktada değildir. Ancak her şeye rağmen finans dünyasında ve teknolojide şimdiden önemli etkiler bırakmayı başarmıştır.

Bitcoin Volatilitesi Nedir?

Bitcoin denince akla gelen diğer bir önemli kavram ise volatilitedir. Diğer bir deyişle BTC’nin en çok bilinen özelliklerinden biri, volatil bir değere sahip olmasıdır. Volatilite, bir varlığın sağladığı kazançlarda yaşanan dalgalanmaları ifade eden bir kavramdır. Finans dünyasında, bir varlığın volatilitesi ne kadar yüksekse varlığa yatırım yapmanın da bir o kadar riskli olduğu söylenir.

Volatilite yüzünden Bitcoin fiyatı çok kısa süreler içerisinde ciddi dalgalanmalar yaşar. Bu da yatırımcıların özellikle dikkat etmesi gereken durumlardan biri haline gelir. Bitcoin’i bir yatırım olarak gören insanların fiyat hareketlerini çok sık takip etmemesi normaldir. Ancak profesyonel bir şekilde trading yapacak olan insanların bu kısa süreli fiyat hareketlerinden kazanç sağlayabilmesi de oldukça muhtemeldir. Bununla birlikte, volatilitenin birçok kişinin çok fazla kayıp yaşamasına yol açabildiği de unutulmamalıdır.

Geçmişten günümüze kadar Bitcoin’in volatilitesi sürekli olarak değişkenlik göstermiştir. Bunun anlaşılması için tarihsel fiyat grafiğine bakıldığında sadece ilk günlerde birkaç cent olan fiyatının 2021’de 60.000 dolara kadar yükselmesini göz önüne almak yeterli olacaktır. Volatilite bazıları için negatif bir özellik olarak görülebilir. Ancak deneyimli yatırımcılar için Bitcoin volatilitesi, onu popüler bir yatırım aracı haline getiren noktalardan biridir.

Volatilitenin bu kadar güçlü olmasına rağmen çoğu insan, Bitcoin’in finansal bir devrim olduğuna inanır. Merkeziyetsiz olması sayesinde geleneksel bankaların önüne geçeceği düşünülür. Çünkü çok uzun süredir var olan bankacılık sistemi arasına 14 yıl gibi kısa bir sürede giriş yapabilmiş ve adından söz ettirmeyi başarmıştır. Ancak FED’in Denetimden Sorumlu Başkan Yardımcısı Michael Barr, Bitcoin’in özellikle volatiliteden dolayı geleneksel finansın yerini almasının mümkün olmayacağını düşündüğünü belirtmiştir.

Bitcoin’in Benimsenmesi

Bahsedilen risklere rağmen Bitcoin, benimsenmeyi ve büyük bir kesim tarafından kabul görmeyi başarmıştır. İlerleyen yıllarda ise bu benimsenmenin ve kabul görmenin gittikçe artacağı tahmin edilmektedir. Bu adımlarda en etkili olan durumlardan biri de büyük şirketlerin Bitcoin’i bir ödeme yöntemi olarak kabul etmesidir. Bu şirketler arasında Tesla ve PayPal da bulunur. Ayrıca çeşitli yatırım firmaları da bahsedilen kripto para dahil olmak üzere çeşitli yatırım araçlarını müşterilerine önermeye başlamıştır.

Bitcoin’in benimsenmesinin artması blockchain ve kripto paralar açısından birçok yeni gelişmeye yol açmıştır. Yeni projelere bir kapı aralayabilmesi ihtimalinden dolayı bu artışın sağlanması ve anlaşılması önemlidir. Örneğin, benimsenmenin artmasıyla birlikte ortaya çıkan alanlarından biri DeFi (Merkeziyetsiz Finans) platformları olarak bilinir. Kısaca açıklamak gerekirse DeFi platformları, akıllı kontratları kullanarak üçüncü bir tarafın dahil olmasına ihtiyaç duymadan finansal işlemlerin gerçekleştirilebilmesini hedefler. Bu platformlarda yapılan her türlü trade ve benzeri işlemler şeffaf ve merkeziyetsiz şekilde yürütülür.

Bunların yanı sıra benimsenme oranı göz önüne alındığında NFT’ler de önemli rol oynamaktadır. NFT’nin açılımı non-fungible token olarak bilinir. Kısaca tanımını yapmak gerekirse, eşsiz dijital içeriklerin sahipliğini temsil eden yine dijital varlıklar oldukları söylenebilir. Günümüzde sanat eserleri, şarkılar, videolar ve hatta tweet’ler dahil birçok gerçek dünya ürününün NFT’leri yapılabilmektedir. Ayrıca blockchain üzerinde yaratılıp trade edilirler. Bu da aslında şeffaflıklarını ve sahiplik açısından yarattıkları özgünlüğü vurgulayan bir özelliktir.

Bu gibi gelişmeler Bitcoin’in benimsenmesini artırırken bu yaygınlaşmayı Bitcoin’in tek başına yarattığını söyleyemeyiz. Bitcoin’den sonra binlerce kripto para çıkmıştır ve çıkmaya da devam etmektedir. Her biri ise eşsiz özellikleri ve kullanım alanlarıyla sektöre ayrı katkılar sağlamaktadır. Örneğin sektörün göz önüne çıkmasında en büyük etkilerden biri de Ethereum’a aittir. Ancak ortaya çıkan her projenin de benimsenme oranını artırdığını söyleyemeyiz. Sonuç olarak hiç konuşulmadan ve dikkate alınmadan sahneden çekilen birçok proje de vardır.

Bitcoin Nasıl Çalışır?

Bitcoin’in çalışma prensibini anlamak için bağlantılı tüm terimlere de hakim olmak gerekir. Örneğin madencilik ve proof of work en popüler olan terimler arasında yer alır ve Bitcoin’in çalışma mantığını anlamada önemli bir rol oynar.

Diğer özellikleri arasına merkeziyetsizlik, güvenliğine dayalı ayrıntılar, işlem hızı, blockchain ve cüzdanlar gibi başlıklar da dahil edilebilir. Ancak temeldeki çalışma mantığını anlamak için öncelikle ilk bahsedilen kavramlara değinilmesi gerekir.

Bitcoin Madenciliği Nedir?

Bitcoin madenciliği temelde, işlemlerin Bitcoin blockchain’ine eklendiğinden emin olma sürecidir. Ayrıca yeni Bitcoin’lerin sürece dahil olmasında da etkilidir. Bahsedilen bu iki temel maddenin gerçekleşebilmesi için madenciler, ağdaki işlemleri onaylayıp koruyan karmaşık matematiksel problemleri çözmelidir. Bu çözümü sağlarken ise bilgisayarlardan yararlanırlar.

Madenciler matematiksel problemleri çözdüklerinde ödül olarak belirli bir miktar Bitcoin kazanırlar. Problemlerin çözülmesiyle onaylanan bloklar ise blockchain’e eklenir. Bu süreç çok fazla güç ve enerji tüketir. Bu yüzden Bitcoin madenciliğinin yeterince çevreci olmadığına dair eleştiriler sıklıkla dile getirilmektedir. Öte yandan madencilerin elektrik faturalarını hesaplayıp net kazançlarını görmeleri gerekir. İncelemesi yapıldığında madencilikle ciddi bir şekilde uğraşan çoğu kişinin elektrik faturalarının daha düşük olduğu yerlerde yaşadığı görülebilir.

İlk Bitcoin madenciliği 2009 yılında Satoshi Nakamoto tarafından yapılmıştır. Madenciliği yapılan ilk blok da Genesis block ya da block zero olarak bilinmektedir. Yeri gelmişken belirtilmesi gerekir ki Genesis block, Bitcoin’e özel bir kavram değildir. Genel olarak madenciliği yapılan ilk bloklara verilen isimdir. Ancak Bitcoin’le birlikte yaygın bir şekilde kullanılmaya başlandığı söylenebilir.

Proof of Work Nedir?

Proof of Work (PoW), doğrulayıcıların belirli bir hesaplama gücü harcadıklarının kanıtlayıcılar tarafından doğrulandığı kriptografik bir sistemdir. Konsept, Bitcoin’e özel bir sistem değildir. Bitcoin’den çok daha önceki zamanlarda, bilişim alanında ortaya çıkmıştır. İlk kez ortaya çıkışı 1993 yılında yayınlanan bir makale aracılığıyla olmuştur. İlk kullanım amacı ise spamların engellenebilmesini sağlamaktır.

Bu algoritma madencilikle yakından ilişkilidir. PoW kullanan Bitcoin blockchain’i gibi blockchain’ler, karmaşık matematiksel problemlerin çözülmesiyle yeni blokların onaylanmasını sağlar. Çözülmesi gereken bu problemler ise Proof of Work konseptini oluşturur. Bu sistemin devam edebilmesi için de madencilere belirli bir miktar ödül sağlanır. Günümüzde Bitcoin madenciliğinin zorluğu yüzünden genellikle madenciler bir madencilik havuzunda çalışırlar. Bu da bahsedilen ödülün bu havuza katkı sağlayan kullanıcılar tarafından paylaşılacağı anlamına gelir.

Bitcoin’in Başlıca Özellikleri

Yazı boyunca belirtildiği gibi Bitcoin, eşler arası bir ağda bulunan merkeziyetsiz bir dijital varlıktır. Bu doğrultuda, günümüzdeki başarısına ve popülerliğine ulaşmasını sağlayan çeşitli özellikleri bulunur. Her ne kadar çeşitlendirilebilecek olsa da temelde yatan bazı nitelikleri dikkat çekmektedir.

Dikkat çeken başlıca özellikleri şu şekilde sıralanabilir:

• Merkeziyetsizlik: Bitcoin’in en önemli özelliklerinden biri merkeziyetsiz yapısıdır. Bu merkeziyetsiz yapının anlamı ise dünya genelinde dağıtılmış bir ağ üzerinde çalışmasıdır. Yani bir banka ya da devlet gibi merkezi bir kuruluş tarafından kontrol edilmez. Bu durum Bitcoin kullanıcılarına, finansal işlemleri üzerinde daha fazla kontrol hakkı sunar ve devlet ya da finansal kurumlar tarafından yapılacak müdahalelerden onları korur.
• Sınırlı Arz: Bitcoin’in toplamda 21 milyondan oluşan sınırlı bir arzı vardır. Bu, enflasyonu önlemeye yardımcı olur ve Bitcoin değerinin zaman içerisinde nispeten daha sabit kalmasını sağlar.
• Anonimlik: Bitcoin’de yapılan işlemler blockchain adı verilen genel bir defterde toplansa da kullanıcıların işlem yaparken kişisel bilgilerini sağlamasına gerek yoktur. Bu da kullanıcılara, geleneksel piyasalarla karşılaştırıldığında, daha yüksek düzeyde gizlilik ve anonimlik hakkı tanır.
• Güvenlik: Bitcoin’de gerçekleştirilen işlemler karmaşık matematiksel algoritmalarla güvence altına alınır. Dijital dünyadaki her işlemin saldırıya maruz kalma ihtimali daha yüksek olsa da Bitcoin, bahsedilen algoritması sayesinde popüler bir seçenek haline gelmiştir.
• Merkeziyetsiz Onaylamalar: Bitcoin’de gerçekleştirilen işlemler dünya genelindeki bilgisayarlar tarafından doğrulanır. Bu sayede dolandırıcılığın önüne geçilmesi ve işlemlerin hızlı ve verimli bir şekilde gerçekleştirilmesi hedeflenir.
• Açık Kaynaklı Bir Teknoloji: Bitcoin açık kaynaklı bir teknolojidir. Bu sayede herhangi bir kullanıcı gelişimine katkı sağlayabilir.

Bitcoin’in Arkasındaki Teknoloji: Blockchain

Bitcoin, blockchain teknolojisinin en çok bilinen ilk uygulamalarından biridir. Bitcoin’in blockchain üzerinde çalıştığı düşünüldüğünde, ikisini birbirinden ayrı düşünmek neredeyse imkansız olacaktır.

Blockchain, işlemleri güvenli ve şeffaf bir şekilde kaydeden dağıtılmış bir defterdir. Bitcoin blockchain’i ise bu zamana kadar gerçekleştirilmiş tüm Bitcoin işlemlerinin kaydını tutan halka açık bir defterdir. Bu sürecin gerçekleşebilmesi için blockchain, dünyanın dört bir yanındaki node’lar ve bilgisayarlar tarafından onaylanıp güncellenir.

Blockchain teknolojisinin kripto paralar arasındaki rolü oldukça önemlidir. Temelde kripto paraların vadettiği merkeziyetsiz sistemi sağlamakla sorumludur. Diğer bir deyişle üçüncü kişilere olan ihtiyacın ortadan kalkmasının blockchain teknolojisi sayesinde mümkün olduğu söylenebilir. Ancak blockchain’in kullanım alanları kripto paralarla sınırlı değildir. Sağlık sektörü de dahil olmak üzere herhangi bir sektörde verilerin ya da blokların geri alınamaz ve değiştirilemez olması isteniyorsa blockchain teknolojisine başvurulabilir.

Bir bloktaki işlem bilgileri dolduğunda bu bilgiler hash aracılığıyla çalıştırılır. Kısaca bir hash, 16 sayıdan oluşan bir şifreleme algoritması olarak özetlenebilir. Tamamlanan bloktan sonra oluşturulan hash ayrıca diğer bloktaki bilgilerle de şifrelenir. Böylece blokların birbirlerine bağlandığı bir zincir oluşturulur. Bu yüzden, blok zinciri terimi aslında sistemin çalışma mantığını basit bir şekilde özetler.

Aralarındaki ilişki özünde karşılıklı çıkar ilişkisi olarak da yorumlanabilir. Bununla kastedilen de Bitcoin’in çalışabilmek adına blockchain teknolojisine ihtiyaç duyması, blockchain teknolojisinin ise Bitcoin sayesinde popülerliğinin ve güvenilirliğinin artmasıdır.

Bitcoin ve Blockchain Arasındaki Fark

Bitcoin ve blockchain birbiriyle oldukça ilişkili iki kavramdır. Sonuç olarak Bitcoin, blockchain üzerinde çalışan bir kripto paradır. Diğer bir deyişle blockchain’in, Bitcoin’in arkasındaki teknoloji olduğu söylenebilir. Blockchain ise Bitcoin’e özel değildir. Kendi blockchain’ine sahip birçok kripto para bulunmaktadır. Örnek olarak Ethereum ve Solana verilebilir.

Bilindiği üzere Bitcoin, dağıtılmış defter teknolojisini kullanarak bünyesinde gerçekleştirilen işlemlerin kaydını tutar. Ayrıca bu kayıtlar herkese açıktır. Blockchain ise bu kaydın sağlanmasını ve güncel tutulmasını sağlayan teknolojidir. Sonuç olarak Bitcoin’in vadettiği birçok eşsiz özelliği hayata geçirmesine olanak tanıyan oluşumdur.

Bitcoin’in Avantajları ve Dezavantajları

Bitcoin hakkında ayrıntılı bir değerlendirme yapılırken değinilebilecek konu sayısı oldukça fazladır. Bunun sebebi ise bahsedilen kripto paranın kendi içerisinde birçok teknolojiye ve kavrama yer açıyor olmasıdır. 

Bu kadar çok kavram bir araya geldiğinde, değerlendirilmesi gereken artılar ve eksiler de ortaya çıkacaktır. Artılar ve eksiler bir arada değerlendirilerek kişinin kendi kararını vermesine de yardımcı olmak mümkündür. 

Bitcoin’in Avantajları

Bahsedildiği üzere Bitcoin, global bir krizin ardından bankalara duyulan güvenin azalması sonucunda ortaya çıkmıştır. Bu da beraberinde devrim niteliğinde özellikler ve sayısız avantaj getirmiştir.

Bunlardan birincisi izne ihtiyaç duymayan yapısıdır. Yani herhangi bir üçüncü kişinin işlemlerinizi onaylaması gerekmez. Bu özelliği aynı zamanda merkeziyetsizlik ile de bağlantılıdır.

Anahtarlarınız veya borsa hesabınız çalınmadığı sürece kimsenin Bitcoin’lerinize ulaşma imkanı yoktur. Ağ kendi kendini çok iyi korur ve kullanıcılarına bir nevi kendi kendilerinin bankası olma şansını sunar.

Bitcoin açık kodlu bir projedir. Bu sayede tüm kullanıcılar ağa katkıda bulunabilir. Ayrıca geliştiriciler, Bitcoin’in kodunu inceleyerek çok daha farklı çözümler üretebilecek yeni projelere kapı açabilirler.

Her ne kadar liste uzayabilecek olsa da son olarak değinilecek avantajı anonimlik sağlamasıdır. Anonim yapısı sayesinde Bitcoin, kullanıcılarına verilerinin çalınması korkusunu yaşamadan hareket etme imkanı tanır.

Bitcoin’in Dezavantajları

Bitcoin’in avantajlarını sıralarken dezavantajlarını da göz ardı etmemek gerekir. Tüm yatırım araçlarında görebileceğimiz gibi Bitcoin’in de sorunsuz ilerlemesi mümkün değildir.

Bitcoin’in dijital olduğundan bahsetmiştik. Bu da, dijital olan her şeyde olduğu gibi, dolandırıcılığı ve hack’lenme riskini beraberinde getirir. Bu risk faktörü insanların ciddi kayıplar yaşamasına sebep olabilir.

Bitcoin’in merkeziyetsizliği her ne kadar iyi bir özellik olsa da bu durum, regülasyonun da olmadığı anlamına gelir. Regülasyonun olmayışının sonucu olarak da illegal yani yasa dışı aktivitelerin önü açılmış olur. Regülasyon tartışmalarıyla ilgili hala ortak bir sonuca varılamamıştır. Bunun en büyük sebeplerinden biri regülasyon sayesinde yasa dışı aktivitelerin önüne geçilmesi muhtemel olsa bile bu durumun, Bitcoin’in felsefesine tamamen ters bir durum ortaya çıkaracak olmasıdır.

Akıllı Kontrat Nedir?

Akıllı kontratlar, merkeziyetsizlik vaadinin temelinde bulunan programlardır. Bir kontratta yazan işlemlerin gerçekleştirilmesi için akıllı kontratlar, kendi kendilerine otomatik olarak çalışırlar. Böylece aracı bir kişi veya kuruma ihtiyaç duyulmaz. Akıllı kontrat görevini tamamladığında kaydedilen işlemleri herkes takip edebilir. Aynı zamanda bu işlemler hiçbir şekilde geri alınamaz.

Akıllı kontratlar ilk olarak 1994 senesinde kullanılmıştır. İlk önermeyi yapan kişi ise Bitcoin’in çıkmasından yaklaşık 10 yıl önce, 1998 senesinde Bit Gold isimli sanal paranın yaratıcısı Nick Szabo’dur. O zamandan beri de iki taraf arasındaki anlaşmaların sorunsuz bir şekilde gerçekleşmesini sağlamakta görev almıştır. Burada belirtilmesi gerekir ki akıllı kontratlar yasal dokümanlar değildir. Program dilini bünyesinde barındıran script’ler ya da programlama alanında kullanıldığı gibi betiklerdir. Bu durum ise akıllı kontratların programlamasını yapan kişiye oldukça bağlı olduğuna işaret eder. Topluluk çoğu zaman bu bağlılığı akıllı kontratların olumsuz bir özelliği olarak yorumlar.

Ethereum ile birlikte akıllı kontratların ortaya çıktığı gibi yanlış anlaşılmalar olabilse de Bitcoin de bir akıllı kontrat platformudur, hep de öyle olmuştur. Bitcoin ağı da bünyesindeki akıllı kontratların düzgün bir şekilde çalışmasına olanak tanır. Diğer bir yandan akıllı kontratların gizliliğe verdiği öneme karşın Bitcoin üzerinde gerçekleştirilen tüm işlemleri görmek mümkündür. Bu noktada da devreye Taproot güncellemesi girmiştir. Bu güncelleme ile birlikte Bitcoin’de yapılan işlemlerin anonimliğinin sağlanması için bir adım atılmıştır. En azından bu güncellemeyle birlikte şu anda kişilerin gerçek kimliği korunmaktadır.

Bitcoin Whitepaper Nedir?

Whitepaper, bir hizmetin ya da projenin sunduğu çözümleri ve sahip olduğu özellikleri ayrıntılı olarak açıklayan dokümandır. İlk kripto para Bitcoin olduğu için bu alandaki ilk whitepaper da ona aittir. Ancak whitepaper’ın kendi tarihine bakıldığında bu ismi kullanan ilk dokümanın 1922 yılında yayınlandığı bilinmektedir.

Kripto para alanındaki projelerin whitepaper’larında yaygın olarak 5 ana başlık bulunur. Bunlar projenin amacını açıklayan kısım, tokenomics, sunulan ürünler ve projenin takımı hakkında ayrıntılar bulunan başlıklardır.

Bitcoin whitepaper’ı ise 2008 yılında Satoshi Nakamoto tarafından “Bitcoin: A Peer-to-Peer Electronic Cash System” ismiyle yayınlanmıştır. Bu dokümanda bulunan başlıklar şu şekildedir:

1. Giriş: Bu kısımda, üçüncü bir tarafa güvene dayalı ödemeler yerine kriptografik kanıta dayalı işlemlerin olması gerektiği fikrini savunarak projenin amacını açıklamıştır.
2. İşlemler: Burada işlemlerin nasıl kayıt edilmesi gerektiği ve double spending’den nasıl uzak durulabileceği ile ilgili ayrıntılara yer verilmiştir.
3. Timestamp Server: Çözüm önerisinin ilk adımı olarak timestamp server’ın kullanılması gerektiği söylenmiştir. Her timestamp server, bir öncekini içerisinde bulundurur ve bir sonrakini destekler. Böylece bir zincir oluşturulur.
4. Proof-of-Work: Eşler arası bir sistemde timestamp server’ın uygulanabilmesi için proof of work’e ihtiyaç duyulduğu anlatılmıştır.
5. Ağ (Network): Bu kısımda ağın çalışması için gerekli olan adımlar açıklanmıştır.
6. Teşvik: Bu başlıkta, üçüncü bir taraf dahil olmayacağı için node’ların ağı desteklemesi için sunulacak teşviklerden bahsedilmiştir.
7. Disk Alanı Kazanma: Disk alanından tasarruf etmek için önceki işlemlerin atılması ile ilgili hususlara değinilmiştir.
8. Basitleştirilmiş Ödeme Onaylaması: Node’lardan oluşan tüm ağı çalıştırmadan ödemelerin onaylanmasının mümkün olduğuna değinilmiştir.
9. Değeri Birleştirme ve Bölme: Coin’leri tek tek ele alıp her biri için ayrı işlem yapmaktansa değerlerin birleştirilmesi ve bölünmesinin daha mantıklı olacağı açıklanmıştır.
10. Gizlilik: Burada, tüm işlemlerin herkese açık olmasının yarattığı gizlilik problemlerinin halka açık genel anahtarların anonim tutulmasıyla önlenebileceği anlatılır.
11. Hesaplamalar: Ağa yapılan saldırıların başarılı olma ihtimaline dair matematiksel açıklamalara yer verilir.
12. Sonuç: Whitepaper boyunca bahsedilen önerilerin ve özelliklerin kısa bir toparlamasının yapıldığı kısımdır.

Altcoin Nedir?

Altcoin’ler, Bitcoin hariç tüm kripto paralardır. Altcoin kelimesi incelendiğinde de “alternative” ve “coin” kelimelerinin birleşiminden oluştuğu görülür. Bu da alternatif coin anlamına gelir. Yani altcoin’ler, Bitcoin’e alternatif olarak çıkan tüm coin’leri ifade eder.

Bilindiği üzere Bitcoin ilk ve piyasa değeri açısından en büyük kripto paradır. Ancak günümüzde alternatif olarak binlerce kripto para bulunmaktadır. Bu altcoin’lere örnek olarak verilebilecek en popüler seçenekler Ethereum, XRP, Cardano ve Dogecoin’dir.

Bitcoin gibi altcoin’ler de işlemleri güvence altına almak için kriptografi kullanan ve eşler arası (P2P) bir ağ üzerinde çalışan merkeziyetsiz dijital varlıklardır. Bununla birlikte her altcoin, kendini Bitcoin’den ayıran eşsiz özelliklere sahiptir. Bu eşsiz özelliklere örnek olarak kullanılan fikir birliği algoritmasından kullanım amacına kadar çeşitli örnekler verilebilir. Örneğin Cardano ve Ethereum Proof of Stake (PoS) kullanırken Bitcoin, Proof of Work (PoW) algoritmasını kullanmaktadır.

Kullanım amaçlarına gelindiğindeyse genellikle altcoin’ler, Bitcoin’de deneyimlenen eksiklikleri gidermek adına oluşturulmuşlardır. Örneğin Ethereum, merkeziyetsiz uygulamalar oluşturmak için bir platform olarak yaratılmıştır. Cardano da neredeyse aynı vizyonla ilerlediği için Ethereum’la sıklıkla karşılaştırılan bir altcoin olmuştur.

Bitcoin’in Altcoin’ler Üzerindeki Etkisi

Bitcoin’in diğer altcoin’ler üzerinde önemli bir etkisi vardır. Piyasa hakimiyetine bakıldığında zaman içerisinde çeşitlilik gösterdiği anlaşılabilir. Ancak genel olarak bu hakimiyet %50 ve %80 arasında değişiklik göstermiştir. Bahsedilen hakimiyet aslen Bitcoin dominance olarak da bilinir. Dominance’ı kısaca açıklamak gerekirse bir coin’in piyasa değerinin, toplam kripto para piyasasının değerine olan oranı olduğu söylenebilir.

Bitcoin’in fiyat hareketleri diğer kripto paraları da etkiler. Bitcoin’in fiyatı artıp azaldıkça diğer kripto paralar da bu hareketlere karşılık gelecek şekilde tepkiler gösterir. Bunun başlıca nedeninin Bitcoin’e olan bakış açısı olduğu söylenebilir. Sonuç olarak çoğu yatırımcı tarafından öncü olarak kabul edilen kripto paradır. Bu da Bitcoin’in yaşadığı fiyat değişikliklerinin genellikle piyasanın duyarlılığındaki değişikliklerle eşleştirilmesine sebep olur.

Bitcoin’in diğer altcoin’ler üzerinde yarattığı etkiye örnek olarak Bitcoin’in 2020 sonundan 2021 Nisan ayına kadar olan aralıkta yaşadığı yükseliş verilebilir. 2020’nin sonunda Bitcoin fiyatı yaklaşık 29.000 dolardan işlem görmüştür. Bir sonraki yılın Nisan ayında ise 60.000 doların üzerine tırmanmıştır. Bu zaman aralığında yaşanan yükselişler altcoin piyasasının da hareketlenmesine sebep olmuştur. Örneğin en popüler altcoin olan Ethereum, 2020 sonunda 752 dolar civarından işlem görürken Nisan 2021 tarihinde 2.757 dolar civarından işlem görmeye başlamıştır.

Bu örnek Bitcoin’in altcoin’ler üzerindeki etkisini açık bir şekilde göstermektedir. Lider kripto para bir ralliye başladığında altcoin’ler tarafından takip edilirken yaşadığı düşüş de piyasayı paralel olarak etkilemektedir.

Bitcoin Dominance Nedir?

Bitcoin dominance ya da Bitcoin piyasa hakimiyeti, bir önceki başlıkta da açıklandığı gibi Bitcoin’in piyasa değerinin tüm kripto para piyasasının değerine oranlanmasıyla bulunur. Bu oran bizlere piyasaya nasıl yaklaşmamız gerektiğiyle ilgili ipuçları verir.

Örneğin yazının yazıldığı tarihte tüm kripto para piyasasının değeri 1.25 trilyon dolardır. Bitcoin fiyatı ise yine aynı tarihte 29.323 dolardır. Bu iki değer oranlandığında BTC dominance’ı %42.62 civarında bulunacaktır. Ancak bu oranlamayı yaparken gerçek zamanlı verilerin sürekli değiştiği de unutulmamalıdır. TradingView’ın sağladığı güncel BTC dominance’ına bakıldığında %48.62 olduğu görülmektedir. Yani yaptığımız oran, sürekli değişen piyasa fiyatları göz önüne alındığında, gerçek dominance oranına oldukça yakındır.

Bitcoin’in piyasa hakimiyeti aslında yalnızca altcoin’ler üzerinde etki göstermemektedir. Kasım 2022 tarihinde yapılan bir araştırmada gelişmiş ülkelerin BTC fiyatını etkileyebildiği gözlemlenmiştir. Diğer bir yandan gelişmekte olan ülkeler ise BTC fiyatı tarafından etkilenmektedir. Yani ülkelerin gelişim durumları göz önüne alındığında, gelişmiş ve gelişmekte olan olarak temelde ayrılan ülkeler arasında BTC’nin asimetrik bir ilişki ortaya çıkardığı söylenebilir. Bulgular her ne kadar akademik anlamda tartışmaya açık olsa da sonuç ne olursa olsun BTC’nin hakimiyetinin altcoin’lerle sınırlı kalmadığını öngörmek mümkündür.

Bitcoin ve Ethereum Arasındaki Fark

Bitcoin ve Ethereum arasında benzerlikler olduğu kadar farklar da bulunur. En temelde, Bitcoin ilk kripto para ve coin olarak bilinirken, Ethereum en büyük altcoin’dir. Bu bilgiyle birlikte iki kripto para arasındaki en önemli farklar aşağıdaki gibi sıralanabilir:

• Yaratıcıları: Bitcoin’in yaratıcısı anonim bir isimken Ethereum’un yaratıcısı Vitalik Buterin’dir.
• Kullanım Alanları: Bitcoin’in başlıca kullanım alanı bir yatırım aracı olmasıdır. Açıklamak gerekirse Bitcoin’in yaratılış amacı bir yatırım aracı olarak kullanılmak olmasa da zaman içerisinde insanların odak noktası buraya yöneldiği için günümüzdeki kullanım amacı da yaratılış amacından farklılaşmıştır. Ancak Ethereum temelde merkeziyetsiz uygulamalar ve akıllı kontratlar için oluşturulmuştur. Günümüzdeki kullanım alanı da bu şekilde devam etmektedir.
• İşlem Hızları: Bitcoin’in işlemleri dakikalar alabilmekteyken Ethereum’unkiler saniyeler sürmektedir. Bunun yanı sıra Ethereum, işlem ücretlerinin yüksekliğiyle adından sıkça söz ettirmektedir. İşlem ücretlerindeki bu yükseklik temelde gas ücretlerine dayanmaktadır.
• Blokların Şifrelenmesi: Blokları şifrelemek için Bitcoin’in SHA-256 kullandığı bilinir. Ethereum ise ETHash kullanmaktadır.
• Kullanılan Algoritmalar: Son olarak Bitcoin, Proof of Work kullanırken Ethereum Eylül 2022’de Proof of Stake algoritmasına geçiş yapmıştır.
• Akıllı Kontratlar: Yazının akıllı kontratlarla ilgili olan kısmında da belirtildiği gibi Bitcoin de akıllı kontratlardan yararlanmaktadır. Ancak bu durum özelinde Ethereum’un akıllı kontrat kullanımıyla arasındaki en büyük fark, Bitcoin’in Ethereum kadar esnek bir şekilde akıllı kontratlardan yararlanmamasıdır.
• Kullanılan Programlama Dili: Akıllı kontratlarda kullanılan programlama dili açısından da iki kripto para farklılıklar gösterir. Temelde Bitcoin, Script ve ve Clarity gibi diller kullanırken Ethereum, Solidity ve Vyper gibi dillerden yararlanmaktadır.

Liste dilediğiniz kadar genişletilebilecek olsa da Ethereum ve Bitcoin arasındaki temel farklılıkların yukarıda listelenen başlıklar olduğu söylenebilir.

Bitcoin Borsası Nedir?

Bir Bitcoin borsası, insanların itibari paralar ve diğer kripto paralar dahil olmak üzere çeşitli ödeme yöntemlerini kullanarak Bitcoin alıp satabilecekleri dijital bir piyasadır. Bitcoin borsaları, alıcılar ve satıcılar arasında aracı görevi görerek Bitcoin trading’i yapmaları için bir platform sağlar.

Kripto para piyasasında iki çeşit borsa türü bulunur. Bunlardan biri merkezi borsalar olarak bilinen CEX’lerdir. Diğeri ise merkeziyetsiz borsa yani DEX’lerdir. Merkezi borsalara örnek olarak Binance, OKX, Bybit ve Kraken gibi borsalar verilebilir. Uniswap, PancakeSwap ve Balancer ise merkeziyetsiz borsalara örnek olarak verilebilir.

HODL Nedir?

HODL kelimesi, “Hold On for Dear Life” kelimelerinin kısaltmasıdır. Bu kısaltma,Türkçesi “tutmak” olan “hold” kelimesine de oldukça benzer. Kabaca çevirisi canını dişine takmak ve sıkıca tutunmak gibi anlamlara gelir. Kripto para topluluğundaki yansıması ise bu tanımla paralel olarak yorumlanabilir.

HODL’ın topluluktaki kullanımı kripto paraları satmayıp elde tutmak anlamına gelir. Yani ne büyüklükte fiyat değişiklikleri yaşanırsa yaşansın sahip olunan kripto paralar elden çıkarılmaz.

Tüm bunların yanı sıra kelimenin kripto para piyasasında benimsenmesini başlatan olay 2013 yılında GameKyuubi adlı kullancının Bitcointalk forumunda yaptığı paylaşımdır. Kullanıcı, sarhoşken yazdığı gönderide “I AM HODLING” başlığını kullanarak zamanla kripto para dünyasında büyük bir meme haline gelmiştir.

Fork Nedir?

Fork, kripto para topluluğunun fikir ayrılığına düşmesiyle gerçekleşir. Bu fikir ayrılığı, söz konusu projenin blockchain protokolüyle ya da sahip olduğu küçük ayrıntılarla ilgili olabilir.

Hard fork ve soft fork olmak üzere iki türü vardır. Hard fork’lar, istenilen ve gerçekleştirilen değişiklikler eski versiyonlarla uyumlu olmadığında ortaya çıkar. Chainsplit denilen zincirlerin ayrışması olayı gerçekleşir ve iki farklı blockchain oluşur. Soft fork is adından da anlaşılacağı üzere önceki versiyonlarla uyumlu küçük ayarlar sonucunda oluşur. Eski versiyon korunduğu için yalnızca bir blockchain üzerinde çalışmak yeterlidir.

Örneğin Bitcoin Cash (BCH), Bitcoin’in bir hard fork’udur. Zamanında, geliştiriciler ve madenciler Bitcoin’in ölçeklenebilirlik ve işlem hızı hakkında fikir ayrılığına düşmüş ve SegWit2x, çeşitli sebeplerden dolayı bu sorunların giderilmesi için yeterli görülmemiştir. Bu nedenle Bitcoin’de bir hard fork oluşmuş ve Bitcoin Cash ayrışarak tamamen farklı bir blockchain’e dönüşmüştür.

Bitcoin Cüzdanı Nedir?

Kripto paraların korunması için Bitcoin cüzdanlarının kullanımı oldukça önemlidir. En temel işleviyle bu cüzdanlar, özel ve genel anahtarları saklayarak işlemlerin gerçekleşmesine olanak tanır. Kağıt (paper), yazılım ve donanım cüzdanları olmak üzere üç farklı türü bulunur.

Kağıt (paper) cüzdanlar adından da anlaşılacağı üzere fiziksel olarak bir kağıt üzerinde saklanır. Bu kağıtta hem anahtarlar hem de bir QR kod bulunur. Güvenlik açısından en sağlam seçenek olduğu söylenebilir çünkü internetle ya da bilgisayarlarla herhangi bir bağlantısı yoktur.

Öte yandan yazılım cüzdanları internete bağlı uygulamalardır. Direkt olarak internetle bağlantılı olmaları, bu seçeneği saldırılara açık hale getirir. Sık sık işlem gerçekleştiren kullanıcıların en çok tercih ettiği seçenektir. MetaMask ve BlockWallet bu tip cüzdanlara örnek olarak verilebilir.

Donanım cüzdanları, USB flash bellek olarak bulunur. İnternete her zaman bağlı değillerdir. Bu yüzden de saldırılara olan açıklığı diğer iki seçeneğin ortasında bir seviyede denilebilir. Uzun süreli yatırımları hedefleyen kullanıcıların en çok tercih ettiği seçenektir. Buna örnek olarak ise Ledger ve Trezor verilebilir.

Satoshi Nedir?

Satoshi, Bitcoin’in en küçük birimidir. Adını ise Bitcoin’in anonim yaratıcısı Satoshi Nakamoto’dan almıştır. Bir Satoshi, bir Bitcoin’in yüz milyonda birine eşittir:

Satoshi’nin kullanımı, Bitcoin’in çok küçük miktarlarda ölçülmesine izin verir. Bu sayede de yine çok küçük miktarlarda Bitcoin işlemi yapmak mümkün olur.

Bitcoin’in fiyatı volatiliteden ötürü sürekli değişirken Satoshi’nin fiyatı da aynı şekilde değişmektedir. Ancak konsept olarak düşünüldüğünde Bitcoin’in fiyatı nereye giderse gitsin bir Satoshi’nin karşılık geldiği Bitcoin miktarı değişmeyecektir.

Lightning Network Nedir?

Lightning Network, yavaş işlem hızı problemi sebebiyle oluşturulmuş ve bunun için off-chain işlem seçenekleri sunan teknolojik bir çözümdür. Bitcoin blockchain’inin 2. bir katmanı olarak tanımlanabilir. Bilindiği üzere Bitcoin’in en büyük sorunlarından biri de işlem hızlarındaki yavaşlıktır. Hatta Bitcoin’in bir hard fork geçirmesinin arkasındaki temel sebeplerden biri de budur.

Bitcoin’in temel amacı üçüncü bir tarafın dahil olmasını ortadan kaldırarak herkesin erişebileceği bir ödeme sistemi oluşturmaktır. Yani şu anda bir yatırım aracı olarak görülse de temel çıkış noktası ödeme yöntemi olarak hareket etmektir. Bu yüzden de günümüzde olduğu kadar yüksek işlem taleplerine uygun olarak geliştirilmemiştir. Ancak merkezi bankalarla karşılaştırıldığında sunduğu işlem hızı oldukça düşüktür. Örneğin 2018 yılında yayınlanan bir konferans makalesinde, Visa’nın saniye başına işlem miktarı 1667 iken Bitcoin’inki sadece 3 ya da 4 olarak belirtilmiştir.

Bahsedilen çözüm önerisinin odaklandığı başlıca noktalar ise madencilik ve ağa olan talepten oluşan işlem yavaşlığı, yüksek enerji tüketimi ve işlemlerin doğru kişiler arasında gerçekleştirilmesidir. Doğru kişilerden kasıt, A kişisinin B kişisine göndermek istediği Bitcoin’in B kişisine ulaştığından emin olmaktır. Bunun gerçekleşmesi için akıllı kontratlar ve çoklu imzalar gereklidir.

Bitcoin Halving Nedir?

Bitcoin halving, madencilerin 210.000’inci bloğu üretmeleri sonucunda blok ödülünün yarılanması anlamına gelir. Yaklaşık olarak her 4 yılda bir gerçekleşir. Ödül sistemi, Bitcoin’in maksimum arzına ulaşmasıyla birlikte sona erecektir. Halving’in arkasındaki asıl amaç dolaşımdaki coin miktarını azaltarak varlığa olan talebi artırmaktır.

En son yaşanan halving 11 Mayıs 2020 tarihinde gerçekleşerek blok ödülü 6.25 Bitcoin’e inmiştir. İlk yaşanan halving ise 28 Kasım 2012’de gerçekleşmiş ve blok ödülünün 25 dolara inmesine sebep olmuştur.

Bitcoin İşlem Ücreti Nedir?

Bitcoin işlem ücretini hesaplamak için öncelikle Bitcoin işlemlerinin ne olduğunu anlamak gerekir. Bunun için ise dikkat edilmesi gereken üç temel bileşen bulunur. Bunlar işlem girdisi, tutar ve işlem çıktısıdır. İşlem ücretini hesaplamak için de bu bileşenlerden yararlanılır.

Örneğin A kişisi B kişisine 5 adet Bitcoin göndermek istesin. Bu durumda A kişisinin cüzdanı işlem girdisi, bu örnekte 5 olarak belirtilen Bitcoin miktarı tutar, B kişisinin cüzdanı ise işlem çıktısı olacaktır.

Dikkat edilmesi gereken bir diğer husus da sanılanın aksine işlem ücretlerinin direkt olarak gönderilen tutara bağlı olmadığıdır. Bunun yerine byte olarak gösterilen işlemin boyutuna bağlıdır. Bu işlem boyutuna göre işlem ücretlerinin gönderici tarafından belirlenmesi gerekir.

Yüksek boyuta sahip olan işlemlerde düşük ücret belirlemek, işleminizin günler sürmesine sebep olabilir. Bu yüzden işlemlerinin daha hızlı tamamlanmasını dileyen kullanıcıların daha yüksek işlem ücreti belirlemeleri önerilir.

Bitcoin ETF’leri Nedir?

Bitcoin ETF’lerinin açılımı, Bitcoin exchange-traded funds olarak bilinir. Türkçe karşılığı ise borsa yatırım fonlarıdır. ETF’lerin asıl ortaya çıkışı, yazı boyunca bahsedilen Bitcoin’in benimsenmesi açısından da oldukça önemlidir. Çünkü volatilitesi yüzünden Bitcoin’e yatırım yapmaktan çekinen yatırımcılar, ETF’leri kullanabilirler.

Borsa yatırım fonları, belirli varlıkları takip eden halka açık fonlardır. Bitcoin ETF’leri de Bitcoin’in fiyatını takip eder. Bu noktada geleneksel borsalardan alım satımının yapıldığını söylemek de gerekecektir. Eğer bir benzetme yapmamız gerekirse, borsa yatırım fonlarının iki dünya arasında köprü görevi gördüğü söylenebilir. Yani geleneksel yatırımcılarla kripto para yatırımcılarını birbirine bağlar.

Bitcoin Nasıl Alınır?

Bitcoin, herhangi bir kripto para borsası üzerinden kolayca alınabilir. Yazının bu kısmında, Bitcoin almak için takip edilmesi gereken adımlara değinilecektir. Sizler istediğiniz borsayı kullanabilecek olsanız da bu kısımdaki örnekler, arayüzünün yeni başlayanlar için uygun olması sebebiyle OKX üzerinden verilecektir.

Banka Kartıyla Bitcoin Satın Almak

Öncelikle borsada bulunan hesabınızda alım yapmak için yeterli miktarda kripto para olduğundan emin olmalısınız. Hangi miktarın yeterli olacağının almak istediğiniz Bitcoin tutarına bağlı olduğunu da unutmamalısınız.

Eğer henüz hiçbir kripto paranız yoksa banka veya kredi kartınızla alım yapabilirsiniz. Bunun için sol üst köşede yer alan “Kripto Satın Al” sekmesine gidip kart işlemlerine tıklamanız yeterli olacaktır.

Eğer başka bir cüzdanınızda ya da borsada kripto paranız varsa, yine aynı sekmeden “P2P işlemler” seçeneği aracılığıyla OKX borsasına kripto para gönderebilirsiniz.

Daha sonrasında ise karşınıza aşağıdaki ekran gelecektir. Bu ekranda almak istediğiniz tutarı girmeniz yeterlidir. Borsa sizler için karşılık gelen Bitcoin miktarını hesaplayacaktır. En sonunda BTC satın al seçeneğine tıklayarak banka kartınızı bağlayabilir ve ilk BTC alımınızı gerçekleştirebilirsiniz.

Al-Sat Butonuyla Bitcoin Satın Almak

Banka kartıyla Bitcoin alımı yapmak, çoğu trader tarafından tercih edilmeyen bir yöntemdir. Ancak yeni başlayan bir kullanıcı için oldukça kolay bir seçenek olabilir. Trader’lar tarafından en çok kullanılan yöntem, al-sat butonu ile alım yapmaktır.

OKX ana ekranının sol üst köşesinde “Al-Sat” seçeneğine ilerlediğinizde karşınıza aşağıdaki ekran çıkacaktır.

Bu ekranda yeni başlayanların en çok kullandığı iki seçenek “Dönüştür” ve “Temel İşlemler” olarak bilinir. Dönüştür ekranında slipaj olmadan ve komisyon ücreti ödemeden işlem yapılır. Spot piyasada alım satım yapmaktan en büyük farkı, borsanın en iyi oranı otomatik olarak belirlemesidir.

Temel İşlemler seçeneğinin altında ise karşınıza iki farklı seçenek çıkacaktır. Bunlardan biri spot diğeri ise basit opsiyonlardır. En çok kullanılan seçenek olduğu için örneğimiz spot işlemleri üzerinden devam edecektir.

Spot butonuna tıkladığınızda karşınıza aşağıdaki ekran çıkacaktır. Bu ekranda sol taraftan dilediğiniz işlem çiftini seçebilirsiniz. Sağ tarafta ise anlık olarak alım ve satımları gösteren emir defterini göreceksiniz.

Sayfanın ortasında ise limit, piyasa ve stop emri olmak üzere 3 farklı emir çeşidini seçebileceğiniz Al-Sat ekranı karşınıza çıkacak.

Dilediğiniz emir tipini seçerek ilk Bitcoin alımınızı gerçekleştirebilirsiniz. Ancak emir tipleriyle işlem yapmadan önce her birini iyice öğrenmeniz tavsiye edilir.

Bitcoin ATM Nedir?

Bitcoin ATM, geleneksel ATM’ler gibi çalışır. Tek farkı ise itibari para yerine Bitcoin çekmenize olanak tanıyor olmasıdır. Ancak geleneksel ATM’lerden ayrılmasını sağlayan bazı önemli özellikleri vardır.

Bitcoin ATM’lerindeki asıl mantık sizleri bir borsaya bağlamaktır. Bu sayede ATM üzerinden alım satım işlemleri gerçekleştirilebilir. Bu cihazların bir nevi kripto para cüzdanı gibi çalıştığı da söylenebilir. Çok nadir durumlarda ise ATM’de zaten var olan varlıkları satın alabilirsiniz.

Tüm bunların yanı sıra Bitcoin satmak istediğinizde telefonunuza gelen kodu makineye girersiniz. Daha sonrasında ATM’nin cüzdan adresini sorgulayarak kripto paranızı ATM’ye yatırırsınız. İşlem onaylandığındaysa makineden nakit paranızı çekebilirsiniz. Aynı şekilde Bitcoin alımı gerçekleştirirken de makineye nakit para yatırarak işleminizi gerçekleştirebilirsiniz.

BTC’lerinizi Hacklenmeden Nasıl Korursunuz?

Bitcoin, kripto para olarak değeri ve yatırım aracı olarak göz önüne alınmasının yanı sıra kara para aklama gibi illegal aktivitelerin de gündemine gelmiştir. Bunun olmasının başlıca sebepleri arasında ise anonim olması ve merkeziyetsiz bir yapıya sahip olması gelir. Bu durum sebebiyle yetkili kişiler ve devletler, kripto paralarla ilgili çeşitli riskler hakkında endişelenmeye başlamıştır.

Bitcoin’lerinizi hacklenmeden korumak için yapmanız gereken her şey, tüm kripto paralar için de geçerli olacaktır. Güvenilir bir borsa seçmek ve uygun bir kripto para cüzdanında varlıklarınızı saklamak bunlardan başlıcalarıdır. Her ikisi de günümüzde oldukça sıkıntılı konulardır. FTX gibi büyük bir borsanın batmasıyla birlikte kullanıcılar, borsalara artan bir kuşkuyla yaklaşmaya başlamıştır. Ayrıca sıcak cüzdanlar da soğuk cüzdanlara göre hacklenmeye daha açık olması sebebiyle eleştirilmektedir. Bir Bitcoin ATM’sinden 1.5 milyon dolardan fazla paranın çalınması da bu spekülasyonları destekleyecek bir sonuç doğurmuştur.

Aslında Bitcoin’in hacklenmesi oldukça zordur. Bu yüzden Bitcoin’in kendisini hackleyemeyen saldırganlar genellikle kullanıcıları hedef almaktadır. Bu saldırganların özellikle güvenlik seviyesi düşük borsa hesaplarını seçtiği ise göz ardı edilemeyecek bir gerçektir. Bunlar göz önüne alındığında kişinin ilk yapması gereken varlıklarının güvenliğini olabildiğince yüksek seviyede sağladığına emin olmaktır.

Örneğin hesabın güvenliğini artırmak için karmaşık şifreler kullanılması gerekir. Karmaşık şifreler günümüzde herkesin farkında olduğu bir husus olabilir. Ancak şifresinin zorluk seviyesi düşük olan kullanıcıların şifrelerini değiştirmeleri önem arz eder. Bunun yanı sıra aynı şifrenin birden çok hesapta kullanılmaması önerilir. Yani kripto paralarınızı sakladığınız hesaba ait şifre, yalnızca o hesapta kullandığınız özel bir şifre olmalıdır.

Phishing Scam’ler (Oltalama) ve Doğru Cüzdanı Seçmek

Phishing scam’ler dikkat edilmesi gereken bir diğer noktadır. Bu kavram Türkçeye oltalama saldırısı olarak geçmiştir. Basitçe anlatmak gerekirse phishing scam; gerçek projeyi, uygulamayı veya platformu taklit ederek oluşturulmuş siteler aracılığıyla ortaya çıkar. Kullanıcı bu sitelerin gerçek olmadığını fark etmeyip tüm bilgilerini platforma girebilir. Bu da hacker’ların kolayca varlıklarınıza ulaşabilmesinin önünü açar.

Bu yüzden sıklıkla kullandığınız borsaları ve cüzdanları işaretleyip ana sayfadan direkt olarak işaretli linke tıklamak önerilir. Ayrıca size iletilen hiçbir sayfayı indirmemeniz ve linklere tıklamamanız da önemlidir. Unutmayın ki sadece tek bir linke tıklayarak da tüm bilgilerinizi saldırganlarla paylaşıyor olabilirsiniz.

En bilinen bir diğer konu, kripto paralarınızı borsalar üzerinde tutmamaktır. Borsalar saldırılara açıktır. Bu yüzden elinizdeki kripto paraları, kripto para cüzdanınıza göndermeniz önerilir. Bu cüzdanlar arasında en güvenli olanları Ledger ve Trezor gibi soğuk cüzdanlardır. Soğuk cüzdanlara göre daha az güvenli olarak bakılsa da MetaMask ve BlockWallet gibi çevrimiçi cüzdanlar da sıklıkla kullanılmaktadır.

Mt. Gox Skandalı

Mt. Gox olayı ya da skandalı, Bitcoin tarihinin en önemli olaylarından biri olarak kabul edilir.

Bu olayın başrolü olan şirket, geçmişte en büyük Bitcoin borsalarından biriydi. Hatta tüm Bitcoin trading’inin %70’ini elinde bulunduruyordu. Ancak borsa, 2014 yılındaki hack saldırısıyla tabiri caizse elindeki tüm gücü kaybetmişti. Çalınan Bitcoin’lerin sayısı yaklaşık 850.000 adetti. O dönemde Bitcoin’in inanılmaz bir yükseliş yaşaması da borsanın durumuna hiç yardımcı olmamıştı.

Daha sonrasında 2020 yılında ortaya bir iddia atıldı. Bu iddiaya göre ‘Faketoshi’ takma adıyla anılan Craig Wright’a ait bir cüzdan adresine Mt. Gox’tan çalınan Bitcoin’lerin bir kısmı gönderildi. Wright’ın ‘Faketoshi’ takma adını almasının sebebi ise geçmişte kendisinin Satoshi Nakamoto olduğunu iddia etmesi ancak yeterli delili sunamamasıydı.

Saldırının üzerinden 8 yıl geçtikten sonra 2022 yılında ise çalınan Bitcoin’lerin kullanıcılara geri iade edileceğine dair haberler çıkmaya başladı. Günümüzde ise 31 Ekim 2023 tarihine kadar tüm ödemelerin tamamlanması bekleniyor.

Bitcoin Yasal Mı?

Bitcoin’in yasal olup olmadığı tartışması, kripto paranın yatırım aracı olarak kullanılmaya başlamasından itibaren süregelmektedir. Şu anda mevcut regülasyonun bulunmaması sebebiyle Bitcoin’in yasal olarak önünde bir engel bulunmamaktadır.

Her ne kadar yasal bir ödeme aracı olarak kabul edildiği ülkeler bulunsa da Türkiye’de şu anda bu konuyla ilgili kesin bir yargı yoktur. Çoğu avukat tarafından bir emtia olarak değerlendirilebileceği ileri sürülmektedir. Ancak Resmi Gazete’de yayınlanan Nisan 2021 tarihli yönetmelikte ödemelerde kripto paraların kullanılmamasına ilişkin bir bildiri yayınlanmıştır. Hukuki anlamda “kripto varlık” ifadesinin ilk kullanıldığı yönetmelik olarak da değerlendirilir.

Bitcoin Regülasyonlarında Hükümetlerin Rolü

Bitcoin çok uzun zamandır var olsa da hükümetlerin dikkatini çekmeye başlaması biraz daha geç ortaya çıkmıştır. Bunun arkasındaki başlıca sebep, geçmişe göre günümüzde Bitcoin’in daha fazla spekülasyona maruz kalması ve enflasyona karşı korunma yöntemi olarak tercih edilmesidir.

Bitcoin regülasyonlarının önemli bir kısmını kripto paraların bir varlık olarak kabul edilip edilmemesi durumu oluşturur. Örnek vermek gerekirse Amerika, Avrupa Birliği, Kanada ve Avustralya Bitcoin’i bir finansal varlık olarak kabul eder. Diğer uçta Bitcoin’i kesinlikle yasaklayan ülkeler arasında ise Katar, Suudi Arabistan ve Çin bulunmaktadır.

Hükümetler, Bitcoin’i tam olarak nasıl tanımlayacakları konusunda temkinli hareket etmektedir. Çünkü bu yeni teknoloji, var olan tanımların içerisine alınamayabilir. Bu yüzden var olan yasaların gözden geçirilmesi ve Bitcoin’in değerlendirilmesi için ekstra maddeler eklenmesi gerekebilir. Bu da uzun bir süreci işaret eder.

Buna dayanarak her ne kadar hükümetler küçük adımlar atmaya devam etse de regülasyonların ilerleyeceği yol biraz daha zaman alacağa benzemektedir.

Bitcoin FED İlişkisi

Bitcoin ve Federal Reserve System (FED) arasında karmaşık ve çekişmeli bir ilişki vardır. Federal Reserve System, Türkçe’ye kabaca Merkez Bankaları Sistemi olarak çevirilebilir. 23 Aralık 1913’te kurulan FED, ABD’nin merkez bankası olarak bilinir.

Dijital bir para olarak Bitcoin hiçbir merkezi kuruluş tarafından kontrol edilemez. Buna FED de dahildir. Bu durum, geleneksel itibari paraların tam tersi bir senaryoyu ortaya çıkarır. Çünkü ABD Doları gibi itibari paralar, FED gibi merkezi otoritelerin kontrolü altındadır. Bu otoriteler tarafından basılır ve regüle edilirler.

Ancak FED faiz kararı, Bitcoin ve diğer kripto paraların fiyatını etkileyebilir. Bunun sebebi ise aslında faiz oranlarında yapılan değişikliklerin tüm ekonomiyi etkileyebilecek olmasıdır. Tüm ekonominin etkilenmesi ise eninde sonunda Bitcoin ve diğer kripto paralara olan talebi etkileyecektir.

Federal Reserve faiz oranını düşürdüğünde şu senaryolar ortaya çıkabilir:

“Borç para almak daha ucuza mal olur. Bu da ekonomik aktivitelerin ve tüketici harcamalarının artmasına sebep olur. Bahsedilen artışla birlikte Bitcoin ve diğer varlıklara olan talep de artar. Çünkü düşük faiz oranlarının olduğu zamanlarda yatırımcılar düşük faizle yüksek getiri sağlamaya odaklanırlar.”

Federal Reserve faiz oranını artırdığında ise şu durumlar görülebilir:

“Faiz oranı arttığında tam tersi senaryonun gerçekleşme ihtimali göz önüne alınabilir. Yani borç para almak daha pahalı hale gelir. Bu yüzden ekonomik aktiviteler ve tüketici harcamaları azalır. Sonuç olarak da Bitcoin ve diğer varlıklara olan talep azalır. Çünkü bu senaryoda yatırımcılar daha güvenli adımlar atmaya çalışırlar.”

Yatırım Olarak Bitcoin

Yazı boyunca bahsedildiği üzere Bitcoin’in ilk ortaya çıkma amacı bir yatırım aracı olmak değildir. Ancak zaman içinde artan fiyatı ve dönem dönem kullanıcılara yüksek kazançlar sağlaması sebebiyle bir yatırım aracı olarak da tercih edilmeye başlamıştır.

Bitcoin, yüksek volatilitesi nedeniyle riskli bir yatırımdır. Bu yüzden kullanıcıların kendi araştırmasını yapması ve kaybetmeyi göze alabileceklerinden daha fazlasını yatırmaması önerilir. Her ne kadar 2013’te Bitcoin’e yatırım yapıp şu anda milyon dolarlara sahip olan insanların hikayeleri ilgi çekici olsa da 2022 yılında varlığın %75 düştüğü gerçeği de unutulmamalıdır.

Tüm bunların yanı sıra Bitcoin yatırımlarının kurumsallardan bireylere çok çeşitli kesimlerce tercih edildiği bilinmektedir. Örneğin Federal Election Comission, bir komitenin seçim kampanyaları için ayrılmış fonlarıyla Bitcoin alabileceğini duyurmuştur. Diğer bir deyişle komiteler, fonlarıyla Bitcoin yatırımı yapabilirler ancak hizmet ve ürün satın almak için Bitcoin’lerini kullanamayacaklarını da belirtmişlerdir.

Önemli Bitcoin Yatırımcıları

Bitcoin’i kayda değer bir yatırım aracı olup olmadığı konusunda değerlendirmek için arkasındaki önemli yatırımcılara da dikkat etmek gerekir. Bu yatırımcılar, bireysel olarak BTC’ye olan ilgilerinin yanı sıra kurumsal olarak da yatırımlarda bulunmuş kişilerdir. Bu kişilerin yatırımları aracılığıyla özellikle Bitcoin’in benimsenmesine olumlu katkılar sağlanmaktadır. 

Michael Saylor’ın Rolü

Michael Saylor, Amerikalı girişimci ve iş insanıdır. Aynı zamanda halka arz edilmiş bir yazılım şirketi olan MicroStrategy’nin CEO’sudur. Bitcoin’in en büyük destekçilerinden biri olarak bilinen Saylor, aynı zamanda kurumsal yatırımlar açısından da önemli bir figürdür.

Ağustos 2020 tarihinde MicroStrategy, Bitcoin’e ilk yatırımını yaptığını açıklamıştır. Bu yatırımın toplam değeri ise 250 milyon dolara karşılık gelen 21.454 adet Bitcoin olarak belirtilmiştir. O zamandan bu yana Saylor Bitcoin yatırımlarına devam etmiştir. Günümüzde MicroStrategy’nin yaklaşık 100.000 adetten fazla Bitcoin sahibi olduğu bilinmektedir.

Saylor, bir yatırım aracı ve enflasyona karşı korunma potansiyelini öne sürerek lider kripto paranın güçlü savunucularından biri haline gelmiştir. Kurumsal yatırımlarının yanı sıra çeşitli etkinliklerde yer alarak kripto para topluluğunda dikkat çeken isimlerden biri olmuştur.

Michael Novogratz’ın Rolü

Michael Novogratz, eski bir hedge fon yöneticisidir. Ayrıca Bitcoin başta olmak üzere kripto paralara yatırım yapan önde gelen isimlerdendir. Dijital varlık yönetimi alanında uzmanlaşmış bir şirket olan Galaxy Digital Holdings’in CEO’sudur.

Novogratz, Bitcoin’in uzun vadede büyük bir yatırım aracı haline geleceğini tahmin ederek en büyük destekçilerinden biri haline gelmiştir. Hatta bir keresinde Bitcoin hakkında şu sözleri söylemiştir:

“Hayatımın en iyi yatırımı”

Bitcoin’e ilk yatırımını 2013 yılında yapmıştır. O zamandan beri de kripto para sektörünün içinde yer almakta ve bu alandaki en tanınmış figürlerden biri olmaya devam etmektedir.

Kişisel yatırımlarına ek olarak Novogratz, Galaxy Digital aracılığıyla çeşitli kripto para odaklı girişimlerde bulunmuştur. Bunlar arasında bir trading desk, bir yatırım fonu ve bir Bitcoin madenciliği operasyonu bulunur.

Bitcoin Geleceği ve Fiyat Tahmini

Bitcoin’in geleceği hakkında yorum yapılırken teknik analiz kadar temel analize de dikkat edilmesi gerekir. Sonuç olarak piyasada yaşanan çeşitli olaylar ve manipülasyonlar bir kripto paranın fiyatını dramatik olarak etkileyebilir. Örneğin teknik analiz aracılığıyla tahmin edilen önemli bir yükseliş, birden bir borsanın batması ya da ani bir regülasyon haberiyle tamamen geçerliliğini yitirebilir. Bu yüzden Bitcoin hakkında yorum yapılırken teknik ve temel analizin birlikte değerlendirilmesi önemlidir.

Bitcoin’in temel analizine bir örnek vermek gerekirse enflasyon oranları düşünülebilir. Örneğin vergilerin artması gibi enflasyonun yükselmesine sebep olan bir olay, yatırımcıların Bitcoin’e yönelmesine sebep olabilir. Bu da Bitcoin’in fiyatının artmasına yol açacaktır. Bitcoin’e yaşanabilecek olan yönelmenin sebebi ise varlığın enflasyondan korunmak için bir seçenek olarak değerlendirilmesidir.

Teknik anlamda Bitcoin fiyat tahminleri değişkenlik göstermektedir. Kripto para borsası Changelly, Bitcoin fiyatının 2024 yılında 55.151 dolar ile 63.249 arasında değişkenlik göstermesini beklemektedir. Bunun yanı sıra bir finans firması olan Gov Capital, 2024 yılında Bitcoin fiyatının ortalama 31.906 dolar ile 60.584 dolar arasında değişkenlik göstermesini beklemektedir.

Sonuç

Bitcoin’in tam olarak ne olduğunu anlayabilmek için tüm detaylara dikkat etmek gerekir. Diğer bir deyişle tarihinden bağlantılı olduğu diğer kavramlara, kavramlardan ise gelişimine ve fiyat tahminlerine kadar tüm ayrıntılar Bitcoin nedir sorusuna cevap niteliği taşıyan bir bütün oluşturur.  

Bitcoin’in günümüzdeki etkisi göz önüne alındığında, bu konu hakkında ayrıntılı bilgiye sahip olmak da yeni çıkacak diğer teknolojileri takip edebilmek açısından önemlidir. Sonuç olarak yazı boyunca sizlere verilen ayrıntılı bilgilerin yanı sıra kendi araştırmanızı da yapmanız gerekir.

Sıkça Sorulan Sorular

Türkiye’deki en iyi kripto para platformları | Nisan 2024

YouHodler Keşfet →

BingX Keşfet →

PrimeXBT Keşfet →

Coinrule Keşfet →

BYDFi Keşfet →