Kripto Para IDO (İlk DEX Arzı) Nedir?

İlk DEX Arzı (IDO), kripto para projelerinin kendi yerel token’larını veya coin’lerini merkeziyetsiz bir kripto para borsası (DEX) aracılığıyla piyasaya sürmelerine olanak tanıyan bir kitle fonlaması tekniğidir. IDO (Initial DEX Offering) modeli, projelerin büyüme ve gelişme için kendi başlarına fon toplamalarına olanak tanıyan bir yöntemdir ve ICO’ların (Initial Coin Offering) merkeziyetsiz borsalarda gerçekleştirilen bir versiyonudur.

Token Arzı(Teklifi) Ne Demek?

Kripto para dünyasında projelere para toplamanın birçok yolu vardır, işte popüler olanları:

• İlk Coin Arzı (ICO)
• İlk Borsa Arzı (IEO)
• İlk Oyun Arzı (IGO)
• İlk DEX Arzı (IDO)
• İlk Farming Arzı (IFO)

Bu fon toplama modellerinden elde edilenler, protokolün genişleme planlarına aktarılmaktadır. Buna araştırma ve geliştirme (Ar-Ge), pazarlama ve yeni ürün ile hizmetlerin tanıtılması dahildir.

Farklı Türde Token Teklifleri

ICO

İlk Coin Arzı (ICO), projelerin sahip oldukları kripto paraları için fon toplamak amacıyla kullandıkları bir yöntemdir. ICO, proje web sitesi üzerinde gerçekleştirilir.

ICO öncesinde, projenin arkasındaki ekip, projenin konseptini açıklayan bir whitepaper yayınlar. Potansiyel yatırımcılar bu whitepaper’ı okuyarak proje hakkında bilgi sahibi olabilirler. Whitepaper, halka arz öncesinde yayınlanan ve bir rehber görevi gören proje açıklamasıdır.

Bir proje bir ICO başlattığında, karşılanması gereken düzenleyici gereklilikler oldukça sınırlıdır. Eleştirmenler, bu düzenleme eksikliğinin ICO’ları dolandırıcılığa karşı savunmasız hale getirdiğini öne sürerler. Örneğin 2017 yılında ICO’ların %80’inin dolandırıcılık olduğu belirlenmiştir. Öte yandan günümüzde başarılı olan bazı kripto paralar, ICO ile başlamıştır. Ethereum’un 0,31 dolarlık bir fiyatla piyasaya sürülen ETH’si de bunlardan biridir.

IEO

İlk Borsa Arzı (IEO), tıpkı ICO gibi bir fon toplama modelidir. Ancak IEO’ların kontrolü kripto para borsalarındadır.

Proje sahibi, coin’lerini listeleyecek bir kripto para borsası ararlar. Tanınmış bir borsada listelenen bir coin, potansiyel yatırımcılara belirli bir derecede güven verir. Bununla birlikte büyük bir borsada listelenmesi istenen projeler diğerlerine nazaran büyük ölçüde daha pahalı olacaktır. Ayrıca kripto para borsaları listeleme ücretlerinin yanında token satışlarının da bir kısmını alır.

Binance ve Coinbase gibi kripto para borsaları platformlarında listelenecek kripto paralar ve token’lar için titizlikle bir inceleme gerçekleştirirler. Söz konusu popüler borsalar, listelenecek varlığın başarısını garanti etmeseler de, yatırımcıların kendilerini daha güvende hissetmelerine yardımcı olacak sıkı bir denetleme sürecine sahiptirler.

IGO

İlk Oyun Arzı (IGO), NFT oyun dünyasında yer alacak kripto paralar ve token’lar için bir fon toplama modelidir. IGO’lar, Gamestarter (GAME) ve GameFi (GAFI) gibi launchpads ile (fırlatma rampaları/başlangıç platformları) gerçekleştirilir.

Bir IGO’da yer almak isteyen yatırımcının genellikle ilgili launchpad’den belirli sayıda kripto parayı satın alması gerekir. Buna ek olarak da yatırımcının kripto parasını belirli bir süreliğine platformda kilitlemesi gerekecektir.

Söz konusu projelerdeki kripto paralar genel erişime sunulmadan önce ilk IGO yatırımcılarına sunulmaktadır. Bu yöntem, yeni piyasaya sürülmüş kripto paraları satın almakla aynı kar zarar olasılığına sahiptir. Bugün bir kullanıcı IGO üzerinden oldukça cazip bir fiyata kripto para satın alabilir. Ancak satışlar halka açık hale geldikten sonra, değerinin ne kadar artacağının da bir garantisi yoktur.

Kripto Para IDO Nedir?

IDO, kripto para projelerinin merkeziyetsiz kripto para borsaları üzerinden token’larını halka sunmasına denir. Tipik bir IDO’da, projenin yerel token’ı piyasaya sürülmeden hemen önce, yatırımcıların fonlarını akıllı kontratlarda kilitlenir. Yatırımcılar proje token’ı piyasaya sürüldüğünde, öncesinde projeye aktardıkları, kilitli fonları karşılığında yeni token’lar elde ederler.

Üstelik ICO’ların aksine, IDO’larda token dağıtımı ve fon toplama işlemi çok daha hızlı ve uygun fiyatlıdır. Ayrıca yatırımcılara daha yüksek bir güvenlik seviyesi sağlar. Öte yandan çoğu IDO, katılımcıların bir web sitesi veya sosyal medya platformu aracılığıyla whitelist’e (beyaz listeye) katılarak önceden kaydolmalarını gerektirir.

Daha önce birçok proje bu model sayesinde büyük başarılar sağlamıştır. Örneğin Battle Infinity, IDO’su sırasında, ön satış fiyatından %700 kazandırmıştır.

Bugün beklenen IDO’ların bir listesini görmek istiyorsanız, CoinMarketCap’i ziyaret edebilirsiniz. Ek olarak burada mevcut ve planlanan token tekliflerinin bir listesini de bulmak mümkün. Ayrıca CoinGecko popüler lansmanların güncel bir listesini tutmaktadır.

Kripto Para IDO’su Nasıl Çalışır?

IDO’lar birer Otomatik Piyasa Yapıcı (AMM) işlevi yürüten akıllı kontratlar aracılığıyla fon toplarlar. Yatırımcıların likidite havuzundaki varlıklarını doğrudan trade etmelerini sağlarlar. Bunlar kripto paranın fiyatını belirleyen sofistike bir fiyatlandırma mekanizmasıdır.

Örneğin havuzdaki varlıkların oranına bağlı şekilde coin satın alındığında fiyatlar artar, satmaya karar verildiğinde ise fiyatlar düşer. Bu şekilde trader’lar fiyatlandırma yapısını korurlar. Yatırımcılar havuzdaki varlıklarını “dondurarak” likidite yaratırlar ve karşılığında da ödül sahibi olurlar.

Ancak havuzdaki varlıkların fiyatlandırmasının merkezi borsalardakinden eş zamanlı olarak farklılık gösterebileceğini unutmamak önemlidir

Kripto Para IDO’yu Avantajlı Yapan Nedir?

IDO’da, henüz listelenmemiş token’ların erken yatırımcılara ulaştırılmasında diğerlerinin aksine merkeziyetsiz borsalar (DEXs) tercih edilir.

IDO’ları benzersiz kılan iki temel özelliği:

Erişilebilirlik

IDO sırasında token’lar herkes tarafından satın alınabilir. Bir kripto para IDO’suna katılmak için büyük miktarlarda paraya ihtiyaç yoktur. Üstelik kimlik belirleme veya inceleme süreci de yer almamaktadır. Dolayısıyla yatırımcının kimliği önemsizdir.

Güvenlik

Bir IDO’da, yatırımcının borsanın dahili hesaplarına para göndermesine gerek yoktur. Bunun yerine, her bir işlemi gerçekleştirmek için akıllı kontratlar kullanılır. Bu akıllı kontrat ise yalnızca DEX tarafından sağlanır. Platform, kullanıcı parasını, özel anahtarlarını (private keys) veya diğer kritik özel bilgilerini takip etmemektedir.

IDO’nun Kripto Para Projelerine Katkısı

Aşağıda IDO’ya dair bazı avantajlara yer verilmiştir:

Fon Toplama Adil Yapılır

Birçok fon sağlayıcısı, IDO modelini kullanarak geleneksel özel fonlara güvenmek yerine farklı bir yaklaşım benimsemektedir. Bu yaklaşımda, token satışı halka açıldığında yatırımcılar düşük bir maliyetle kripto parayı satın almayı planlıyor. Ardından token’ların daha geniş bir kitleye yeniden satılmasıyla önemli bir getiri sağlanması hedefleniyor. Bunun yanı sıra, fon toplamaya başlamak için herhangi bir merkezi borsa (CEX) veya onaya ihtiyacın olmaması, IDO sistemini yalnızca özel teşebbüslere değil herkese açıyor. Kısacası bu sayede çok daha demokratik bir yapı elde ediliyor.

Slipaj (Kayma) Yok

IDO, bir proje için token’larına anında likidite sağlamaktır. Likidite havuzu, herhangi bir fiyat seviyesinde slipaj olmaksızın likidite garantisi sunmaktadır. Bu da finansal katılımı artırırken projenin token dağıtımına daha fazla alternatif sunar.

Hızlı Trading İmkanı

IDO, bir proje token’ının piyasaya sürüldüğü günden itibaren alınıp satılmasını sağlar. Kısacası yatırımcılar yeni bir token çıkar çıkmaz onu satın almaya ve ardından daha yüksek fiyata satmaya başlayabilirler.

Düşük Maliyet

Bir merkeziyetsiz kripto para borsası (DEX), kendi kendini çalışan akıllı kontratlara dayalıdır. Bir proje aracısız bir şekilde doğrudan DEX kullandığında, varlığın likidite havuzunu ve token yönetenimini yeni bir akıllı kontrata dağıtmak yalnızca “gas fee” ile sağlanır.

Yüksek İşlem Güvenliği

Bir DEX, alım satımları işler ve bunları akıllı kontratlar aracılığı ile blockchain’e ekleyerek güvenlik sağlar. Üstelik bir DEX, kullanıcı fonlarını elinde tutmadığından dolayı kötü aktörler tarafından hedef alınma ihtimali daha düşüktür.

Kripto Para IDO’sunun Dezavantajları Neler?

Kripto para IDO’sunun birçok avantajının yanında bazı dezavantajları da vardır:

Dolandırıcılık riskleri

Geçen yıl DeFi hırsızlığında 10 milyar doların üzerinde para çalınmıştır. Bu gibi örnekler IDO da dahil güvenliğin her zaman bir endişe kaynağı olacağını göstermektedir. Bugün bir IDO’nun erişilebilirliği ve inceleme eksikliği hem olumlu hem de olumsuz gözükebilir. Olumsuz yönü, dolandırıcılık projelerinin başlatılması ve piyasayı doldurması olasılığını artırmasıdır. Elbette aynı durum ilk coin arzı için de geçerlidir.

Başlangıç Fiyatlarındaki Hızlı Artış

Bir IDO düzenlendiğinde ilk token satın alındığından itibaren fiyatlar hızla artar. Kısacası çok az yatırımcı, değeri artmadan önce, tanıtım fiyatından token satın alabilir.

Fiyat Manipülasyonuna Açık

IDO mekanizmasının pump ve dump yöntemine karşı savunmasızdır. Örneğin, bir trading botu ile temel değerlerinden çok sayıda token satın alınabilir. Ardından görünen değeri yeterince arttığında hızla satılabilir ve bu toplu işlemlerle piyasa manipüle edilebilir.

IDO vs. ICO vs. IEO

Aralarındaki bazı temel farklılıklar:

Potansiyeli Yüksek Kripto Para IDO’su Nasıl Bulunur?

İyi bir kripto para IDO’su bulmak zor olabilir. Bu nedenle, bir IDO’ya para yatırmadan önce aşağıdaki noktaları göz önünde bulundurmanız önemlidir.

Fayda: Bir projenin güçlü bir IDO olarak kabul edilmesi için bir sorunu çözmesi veya gerçek bir değer katması gerekir. Aksi takdirde, projenin gelecekte herhangi bir değere sahip olması pek olası değildir. Ancak takdir edersiniz ki bazı memecoin’ler bu kuralın istisnalarıdır.

Ortaklıklar ve yatırımcılar: Yatırım yapmadan önce özel finansman turlarına önde gelen kişi veya kuruluşların katılıp katılmadığını kontrol etmeniz önemlidir. Burada önemli diyebileceğiniz yatırımcıların olması projenin başarıya ulaşacağını gösterebilir.

Unutmayın ki bir IDO’ya katılmak için Binance, Bounce, BSCPad, CoinxPad ve DAOMaker gibi tanınmış ve güvenilir launchpad’leri tercih etmek faydalı olacaktır.

Bir IDO Yatırımı Nasıl Yapılmalı?

Öncelikle bir proje seçtiğinizde, tüm ayrıntıları ve katılım yollarını göreceksiniz. Elbette her projenin ve platformun kendine özgü farklı özellikleri vardır. Bu nedenle katılmadan önce hangi özelliklerin amaçlarınıza en uygun olacağını araştırmalı ve seçiminizi ona göre yapmalısınız.

Bir IDO’da yer almak için projenin whitelist’e alınmış olması ve bir kripto para cüzdanına sahip olması önemlidir.

İşte bir IDO’ya katılmak için izlenmesi gereken adımlar:

1. IDO başlatma platformu whitelist’e alınmalıdır:

IDO’lar, IEO’lar ve ICO’lara göre çok daha küçük oldukları için katılımcı sayısına ve satın alınabilecek toplam token sayısına bir sınırlama getirmelidir.

Bugün bir yatırımcının beyaz listeye dahil olabilmesi için genellikle belirli sayıda launchpad token’ına sahip olması gerekir. Ancak daha istisnai varlıklara sahip olanların kabul edilme olasılığı daha yüksektir. Likiditeyi arttırabilmek adına token sahibi olmayanlar, token’larını stake edebilirler. Ayrıca birkaç launchpad’in ev sahipliği yaptığı bir whitelist’e katılma seçeneğine de sahiptirler.

2. Web3 cüzdanını KYC (Müşteri Tanıma) kontrolleri ile entegre edin:

KYC kontrolleri genellikle whitelist sürecinin bir parçasıdır ve yatırımcıların MetaMask gibi bir web3 cüzdanına ihtiyacı olacaktır. Ne yazık ki çoğu IDO, Amerika Birleşik Devletleri vatandaşları veya İran, Irak, Küba, Kuzey Kore gibi yasaklı ülkelerden yatırımcılara izin vermemektedir.

IDO Yatırımı Yapmak İyi Bir Fikir Mi?

IDO’lar, DeFi piyasasında bulunan birçok son teknoloji üründen yalnızca biridir. Tüm kripto para yatırımcıları potansiyel girişimlere erken yatırım yapmak isterler ve IDO’lar buna bir platform sağlar. Bazı IDO’lar önemli getiriler sağlasa da, karşınıza çıkan her IDO’yu “değerli” görmek iyi bir fikir değildir.

IDO’lara katılmak isteyenler seçtikleri projeleri mutlaka iyi şekilde araştırmalıdırlar. Kripto para IDO nedir ve nasıl çalışır hakkında daha fazla okuma ve durum tespiti yapabilirsiniz. Bununla birlikte, kişisel risk toleransınızı kesin bir şekilde belirlemeniz faydalı olacaktır.

Sıkça Sorulan Sorular

Türkiye’deki en iyi kripto para platformları | Nisan 2024

YouHodler Keşfet →

BingX Keşfet →

PrimeXBT Keşfet →

Coinrule Keşfet →

BYDFi Keşfet →