Web3 Nedir? En Popüler Web3 Coinleri Hangileri?

Web 3.0, son yıllarda en çok kullanılan kavramların arasında yer alıyor. Birey odaklı ve merkeziyetsiz bu yeni dünyanın birçok farklı alanı bulunuyor. Web3 coinleri olarak da bilinen merkeziyetsiz kripto para projeleri de bu alanlardan birisi.

Teknolojinin tarihsel gelişimine bakıldığında, geçmişin araştırılmasının yanında gelecekte neler olabileceği de oldukça merak konusu haline gelmiştir. Geleceğin interneti olarak bilinen Web 3.0 da bu konulardan biridir.

Aslında şu anda, bunun bir adım ötesine bile geçilerek Web 4.0 tartışmaları bile yapılmaktadır. Ancak bu yazıda biz, sizler için Web 3.0 konusuyla birlikte internetin tarihsel gelişimine ve Web3 coinlerine odaklanacağız.

İnternet Nasıl Ortaya Çıktı?

İnternetin bulunmasının başlıca nedeni, uzak mesafelerden daha verimli iletişim kurulmasını sağlamaktır. Bu konuda kullanılan ilk bilgisayarlara bakıldığında sadece kendi ağları üzerinde iletişim sağlayabildikleri görülmektedir.

Bu da uzak mesafeler göz önüne alındığında ciddi sorunlar yaratmaktadır. İşte bu ihtiyaç, tam olarak internetin doğuşunun alevlendirici gücü oldu.

İnternet Tarihi

Web 1.0 (1989 – 2005)

Web 1.0’ı internet tarihçesinde her şeyin başlangıcı olarak kabul etmek mümkündür. Bu dönem aynı zamanda internetin bir Statik Web düzeni olduğu aralıktır. Yani içerik tüketimine odaklı tek yönlü bir platformdur.

BBC ve CNN gibi şirketler tarafından erkenden benimsenmiştir. Bu süreçte kullanıcı etkileşimi bile hiç yok denecek kadar azdır.

Üstelik kişinin kendi içeriğini oluşturması da pek mümkün değildir. İnternet aramaları yani web aramaları ise en ilkel halinde olduğu için özel bazı ifadelerin kullanılmasına dayanmıştır.

Web 2.0 (2005 – Günümüz)

Bugün Web 2.0’ın Web 1.0’ın bir adım ötesine geçilmesidir. Web 2.0 temelde, internetin biraz daha gelişmiş versiyonudur. Genel olarak bilgi paylaşımı, birlikte çalışabilirlik ve karşılıklı iletişim kurmak gibi faydalar sağlar.

Bununla birlikte web tabanlı uygulamaların ve sosyal medya kuruluşlarının temelinde yer almaktadır. Ayrıca herhangi bir bilgiye genişçe ulaşılmasını sağlayan forumlar ve otorite blogları önemli bir yer tutar.

Web 3.0 Nedir?

Genel olarak internet tarihi ve özellikleri üzerine bir karşılaştırma yapacak olsak da öncelikle Web 3.0’ın ne olduğuna değinmek faydalı olacaktır. Geleceğin interneti olarak bahsedilen Web3, merkeziyetsizliği temel almış ve bireyselliğe odaklanmış, kullanıcıların kontrolü geri ellerine alacağı internetin yeni sürümüdür.

Şu anda merkezi şirketlerin elinde olan internet kontrolü, uzun zamandır büyük bir sorun olmuştur. Sonuçta bu şirketler, internetteki neredeyse her platform kullanıcı verilerinden kar sağlamaktadır.

Web 3.0’ın ise gizliliği ve veri korunumunu sağlayacak yeni bir internet devrimi olacağı düşünülmektedir. Belki de insanları heyecanlandıran en büyük avantajı da budur.

Web 1.0	Web 2.0	Web 3.0
Çoğunlukla salt okunur	Okuma-yazma	Taşınabilir ve kişisel
Şirket odaklı	Topluluk odaklı	Kişi odaklı
Ana sayfalar	Blog’lar ve Wiki’ler	Canlı yayınlar
İçerik sahipliği	İçerik paylaşımı	Konsolide içerik
Web formları	Web uygulamaları	Akıllı uygulamalar
Dizinler	Etiketleme	Kullanıcı davranışı
Sayfa görüntülemeleri	Tıklama başına maliyet	Kullanıcı etkileşimi
Afiş reklam	Etkileşimli reklamcılık	Davranışsal reklamcılık
Britannica Online	Wikipedia	Semantic Web
HTML / Portal’lar	XML / RSS	RDF / RDFS

Web 3.0 Mı Yoksa Web3 mü?

Genellikle birbiriyle karıştırılan Web 3.0 ve Web3 aslında iki farklı terminolojidir. Bu son teknolojileri kullanmadan önce ihtiyaca uygun doğru araçları seçebilmek için aralarındaki temel farklılıkları bilmek gerekir.

Web 3.0, web teknolojilerinde bir sonraki evrimi ifade etmektedir. Kısaca daha akıllı, bağlantılı ve anlamlı bir web ortamını hedeflemektedir.

Bu yeni web vizyonu web tabanlı uygulamaların ve hizmetlerin geleceğini oluşturan bir konsepttir. Semantik web yani anlamsal web veya Web 3.0, web siteleri arasındaki verileri birbirine bağlayarak verimliliği yapay zeka ile sağlamayı hedeflemektedir.

Öte yandan Web3 terimi, daha çok merkeziyetsizleştirilmiş bir internet deneyimini amaçlamaktadır.

Web3, blockchain teknolojisi ve diğer yenilikçi teknolojiler eşliğinde internet kullanıcılarına daha fazla kontrol ve özgürlük sunacaktır. Buna internet kullanıcılarının kimlik ve veri güvenliğini, merkezi otoriteler yerine, kendi kontrolünde tutmaları da dahildir. Dolayısıyla web3 kavramı ve Web 3.0, farklı amaçlara yönelik farklı kavramlardır.

Web 3.0 çoğunlukla daha akıllı ve anlamlı bir web ortamını hedeflerken; web3 daha çok merkeziyetsizleştirme, kimlik ve veri güvenliği gibi konulara odaklıdır.

Web3’ün Diğerlerinden Farkı Nedir?

Web3 artık Web1’in sunduğu statik ve sınırlı internet deneyiminin çok daha fazlasını sunabilen bir internet evrimidir. Web1’in ardından gelen ve daha dinamik, etkileşimli ve sosyal deneyimler oluşturan Web2’ye göre de merkeziyetsizdir. Yani şu anda internet merkeziyetsiz uygulamaların geliştirilmesini sağlayan blockchain teknolojileri ile yeni bir aşamadadır.

Web3 dünyası kripto paralar ve blockchain teknolojileri gibi dağıtık uygulamaların geliştirilmesine olanak tanımaktadır. Üstelik merkeziyetsiz uygulamaların geliştirilmesini ve işletilmesini kolaylaştıran protokollere ve araçlara sahiptir. Ayrıca internette içerik üretiminin yapay zeka desteği ile yapılmasını sağlayan ve veriyi derleyen yeni bir teknolojidir.

Kısacası Web3, bir tür dijital ekosistem olarak internetin merkeziyetsiz ve gizlilik içeren halidir.

Web3’ün Yaratıcısı Kimdir?

İnternetin diğer aşamalarında da olduğu gibi tek bir yaratıcıdan bahsetmek mümkün değildir. Ancak bir beyin fırtınası ile çeşitli kişilerce ortaya atılmış olabilir. Bazı varsayımlara göre Web 3.0’ın yaratıcıları Bitcoin, TRON ve Ethereum gibi ağların geliştiricileri ve bu ağlar üzerinde yeni projeler ortaya koyan isimlerdir.

Web3 Ne Zaman Hayata Geçecek?

Web 3.0 aslında 2000’lerin başından beri konuşulan bir kavramdır. Mesela Nesnelerin İnterneti (Internet of Things) kavramı ve akıllı cihazlar Web 3.0 örnekleridir. Bilindiği üzere, Web 2.0’ın uygulanması da biraz zaman almıştır. Bu yüzden Web 3.0’ın tamamen uygulamaya sürülmesi de zaman alacaktır.

Web 3.0’ın gelişinin ise adım adım olacağı konuşulmaktadır. Yani insanlar öncelikle şu anda kullandıkları cihazların internetin hızına yetişemediğini fark edecektir.

Belirli değişikliklere ayak uydurmak için ise kullanıcılar makinelerinden başlayarak küçük değişikliklere gidecektir. Beklentileri ne olursa olsun düşük tutmak da önemlidir. Her şeyin bulunduğu tek bir sanal dünya şu anda çoğu insana ütopik görünmektedir. Mevcut teknoloji göz önüne alındığında ise bu değişikliklerin mümkün olup olmadığı sorgulanmaktadır.

Web 3.0’ın Sağlayacağı Faydalar

Web 3.0’ın sağlayacağı faydalar düşünüldüğünde, bunları belirli başlıklar altında toplamak mümkün olacaktır. Merkeziyetsizlik kavramının getirdiği faydalar, düzenleme deneyiminin hayatımızı ciddi kolaylaştıracağına işarettir.

1. Kişiselleştirilmiş İnternet Deneyimi ve Web3

İnternete dair can sıkıcı olan konulardan biri de reklamlardır. İnternet üzerinde gezinirken, sıklıkla karşılaştığımız bu reklamların kişiye özel olarak sunulmaya çalışıldığı görülmüştür.

Aslında dikkatlice bakıldığında internette rastgele yaptığınız bir aramanın haftalarca karşınıza reklam olarak düşmesi mümkündür. Hiç ilginizi çekmeyen ve sadece arama yaptığınız karşınıza çıkan reklamlar can sıkıcı olabilir.

Ancak gerçekten doğru kullanıldığında kişiselleştirilmiş deneyimler hem hayatımızı kolaylaştırabilir hem de bize özel tekliflere sunabilir. Web 3.0 ile deneyimler; konum, cihaz ve sahip olduğumuz erişilebilirlik özellikleriyle daha da kişiselleştirilecektir. Bu internet dönemindeki web siteler kendilerini otomatik olarak kullanıcıya adapte edebilecektir.

Böylece internet deneyiminin can sıkıcı taraflarının, en üst düzeyde hizmet sağlaması hedeflenmektedir.

2. Daha Yüksek Arama Deneyimi ve Web3

Bu özellikle birlikte artık internet kullanıcıları aramalarında daha rahat edecektir. Yani karmaşık anahtar kelime stratejileri artık kullanılmayacaktır. Bunun yerine her web sitesi kendi adına arama motorlarını özelleştirerek lokal aramalarda daha az uğraşla daha yüksek verim elde edecektir.

3. Zengin Uygulama Deneyimleri ve Web3

Sadece siteler değil uygulamalar da zenginleşecektir. Bu da özellikle kullanıcıların hayatını kolaylaştıracaktır.

Örneğin, Google Haritalar gibi bir uygulama konum bilgisiyle hem rota bilgisini, hem otel önerilerini hem de trafik bilgilerini daha yüksek doğrulukla sunacaktır.

Web3: Avantajları

• Arama sonuçları açısından verimlilik
• Arama sonuçlarının verimi sonucunda kullanıcının zaman kazanımı
• Kişinin verilerini şifreleyebilmesiyle insanın bilgisayara bakış açısının değişmesi
• Hükümetler ya da Apple ve Google gibi şirketler artık veriler üzerinde söz sahibi olamayacak
• Dijital varlıkların engelsiz olarak dağıtılabilmesiyle servetlerin dilediğince paylaştırılması
• Node’lar sayesinde hizmet kesintilerinin yaşanmaması
• Çoklu yedeklemeler
• Bilgi paylaşımının kolaylaştırılması
• Çevrimiçi sahte kimlikler zorlaşacak
• İnternetteki çalışma ortamının kişiselleştirilebilirlik ilkesiyle kolaylaştırılması

Web3: Dezavantajları

• Yalnızca gelişmiş cihazlar bu interneti kaldırabilecek
• Anlaşılması ve kavranması zor olabilir
• Gizlilik politikası artırılacak
• Web 1.0 web sitelerinin sahipleri tamamen piyasadan silinebilir
• İnsanların internet tüketimi artabilir
• Daha az anonimlik
• Sosyal açıdan dezavantaj sağlayabilecek bir kitlesel eğlence ortamı oluşturabilir. Bu da yüz yüze etkileşimi ciddi ölçüde azaltabilir

Web3: Aplikasyon Örnekleri

• Siri: Ses tanıyan yazılımlar Web 3.0’ın en önemli entegrasyonlarından biri olacaktır. Yani bir şeylere ulaşmak için parmakların kullanılması tarihe gömülebilir. Şu anda Siri basit talimatlara cevap verebilse de ileride hiçbir web sitesine ulaşmadan bir işlemin nasıl yapılacağını bile anlatmaya başlayabilir.
• Brave: Web 3.0 denildiğinde son dönemde en çok akla gelen projelerden birisi Brave’dir. Google, Mozilla ve Safari gibi arama motorlarına rakip olan proje, merkeziyetsizliği temel öncülü haline getirmiştir. Projenin kullanıcılarına sunduğu kendi yerel tokeni de bulunmaktadır.
• Wolfram Alpha: Wolfram Alpha, cevapların hesaplanarak sunulabileceği bir yazılımdır. Bilimden beslenmeye çok çeşitli alanlarda öğrenciler ve profesörler tarafından kullanılmaktadır. Bu platform, internetteki veri tabanlarından bilgi toplar. Daha sonrasında istek doğrultusunda bunları kullanıcılara sunarak Web 3.0’dan yararlanır. Verilen yanıtlar ise tamamen kişiselleştirilmiş ve doğal olarak kullanıcıların karşısına çıkabilecektir.

Web 3.0 ve Blockchain

Bilindiği üzere blockchain ilk olarak kripto paralar ile anılmıştır. Ancak blockchain üzerinde her gün inşa edilen yeni projelere bakıldığında bu varlıkların çok ötesine geçilmiştir. İnternet paralel olarak başladığı Web 1.0 yolculuğuna gün geçtikçe evrimleşerek çok daha çeşitli kullanım alanları kazanmıştır.

Web 3.0’ın temelinde merkeziyetsizlik vardır. Bu aynı zamanda merkeziyetsiz uygulamalara da işaret eder. Merkeziyetsiz uygulamalar için ise blockchain’den başka bir isim kolaylıkla düşünülememektedir.

Aslında blockchain olmasaydı, Web 3.0’dan bahsetmek de mümkün olmayabilirdi. Sonuçta blockchain’in sağladığı gelişmiş gizlilik önerileri Web 3.0’ın temelini oluşturdu.

Blockchain’i hack’lemenin zorluğunu hepimiz biliyoruz. Web 3.0’ın da blockchain üzerine kurulması internetin, web sitelerinin ve kullanıcıların dış saldırılara karşı çok daha güvende olduğu anlamına geliyor.

Ayrıca Web 3.0 ve blockchain’in birlikte hareket etmesi hem madencilik hem de kripto paralar için daha yüksek deneyimler sunacaktır.

Web3 Coinleri ve Gelecekleri

Bugün internet teknolojisindeki bir sonraki adım olan Web3, kripto para desteklidir. Sonuçta merkeziyetsiz uygulamaları yani dApp’leri ve blockchain teknolojisini temel almaktadır. Bu ise kripto varlıkları doğal olarak öne çıkarmaktadır.

Geleneksel finans sistemleri ve web teknolojilerindeki merkezi sınırlamalar da Web3 coinlerini daha yaygın hale getirecektir. DeFi gibi yeni ekosistemlerin ortaya çıkması durumunda da bu coinler ve dApp’ler bundan yine karlı çıkacaktır.

Kısacası yeni web düzeni için sahne artık kripto paralarda ya da diğer adıyla tokenlerdedir. Ancak bugün, “En popüler Web3 coinleri hangileri?” sorusuna çeşitli yanıtlar verilmektedir.

Ancak sahip olduğu akıllı kontrat sistemi ile Web 3’ün temeline katkı sağlayan Ethereum, bu soruya verilebilecek ilk yanıtlar arasındadır. Ayrıca DOT, SOL, LINK ve ADA’nın da gelişen Web3 dünyası içerisinde önemli ağalardan bazılarıdır.

Kısacası; ETH, LINK, THETA, FIL, GRT, HNT, BTT, STX, AR, SC ve AUDIO blockchain temelli Web3 projelerine dair bazı önemli örneklerdir.

Popüler Web3 Coinleri