Kripto para düzenlemesi bir yatırımcı için boğa koşusu veya ayı piyasası kadar önemli bir konudur.
Kripto paraların hayatımıza girmesinden beri yasal düzenlemeler her zaman en çok konuşulan meselelerden biri olmuştur.
Özellikle merkeziyetsizlik fikri ve geleneksel finans sistemini kökten değiştirecek bir alternatif olması, devletlerin ilgisini de kripto paralara yöneltmiştir.
Bugün dünyada farklı farklı kripto para regülasyonları örnekleri bulunmaktadır.
Bunların kimi olumlu iken kimi daha kısıtlayıcı ve olumsuz bir yaklaşım sergilemektedir.
Elbette büyük devletlerin aldığı her karar direkt olarak piyasaya etki etmektedir.
Örneğin Çin ve Hindistan gibi ülkelerin madenciliğe karşı aldıkları tavrı hatırlayın.
Uzun bir dönem madencilik sektörü durgunluk yaşamış, bölge değiştirmiş ve bu süreçte piyasa da kırılganlaşmıştı.
Aynı şekilde Amerika’daki herhangi bir kripto para düzenlemesi, FED kararları ve Ripple davaları trader ve yatırımcılar için hep önemli konular oldu.
Türkiye’ye gelince, Türkiye kripto para düzenlemesi ve mevcut kanunların güncellenmesi halen gündemde olan konular.
Bir yandan da dünyadaki trend takip edilerek ve kripto paralar, NFT’ler ve Metaverse varlıklarının tanımları yapılarak hareket edilmeye çalışılıyor.
Hal böyle olunca kripto para piyasasına yeni girenlerin dikkat etmesi gerekenler arasında yasal düzenlemeler de yer alıyor.
Peki kripto para düzenlemesi gerçekten gerekli mi?
Kripto para düzenlemesi hakkında dünyadaki örnekler nasıl?
Çoğu kişi kripto para düzenlemesi ihtimalinden korksa da bazı çevreler ise bunun piyasaya olumlu döneceğine inanıyor.
Bunun nedeni ise piyasadaki volatilitenin düzenlemeler ile biraz da olsa stabil hale getirilebilecek olması.
Bugün regülasyonların giderek arttığı piyasada kripto para düzenlemesi nedir ve etkileri nasıl olacak bilmek şarttır.
Siz de piyasa yeni giriyor veya düzenlemeler hakkında daha fazla fikre sahip olmak istiyorsanız, bu yazı size fazlasıyla yardımcı olacaktır.
Merkeziyetsiz Bir Piyasanın Artıları ve Eksileri Nelerdir?
Kripto para düzenlemesi nedir ve neler getirir incelemeden önce merkeziyetsizlik konusunu detaylandırmakta fayda var.
Zira regülasyonların temelinde de kripto paraların merkeziyetsiz doğası yatmaktadır.
Bu nedenle gerek trader ve yatırımcılar gerek yasa koyucular açısından en ateşli tartışma konularından biri merkeziyetsizliktir.
Merkeziyetsiz bir piyasanın ilk artılarından biri işlemlerin geri alınamaması ve taklit edilememesi olarak kabul edilmektedir.
Her ne kadar işlemlerin geri alınamaması bazı noktalarda can sıkıcı görülse de sahtecilik riskini azaltması nedeniyle merkeziyetsizlik bu noktada bir artı puan almaktadır.
Bununla birlikte kripto paraların teknoloji ve sanal dünya savunucuları sayesinde ortaya çıktığını hatırlamak gerekir.
Bu da beraberinde anonimliği getirmiştir.
Bitcoin’in ilk çıktığı günlerden günümüze kadar anonimlik, kripto para piyasasının en dikkat ettiği konulardan biridir.
Yine Bitcoin’den hareketle, aracı kurumların ortadan kaldırılması da merkeziyetsizliğin bir başka artısı olarak kabul edilmektedir.
Bu sayede daha az işlem ücreti ödenmektedir.
Aynı zamanda işlem hızı da artmaktadır.
ICO ve benzeri arz yöntemleri ile de kripto paralara yatırım kolaylaştırılmıştır.
Büyük ölçüde dokümantasyondan arındırılan bu arz yöntemleri ile yeni kripto paralara erişim mümkün hale gelmiştir.
Öte yandan merkeziyetsiz ekonominin birtakım dezavantajları da bulunmaktadır.
Bu sorunlar şu şekilde listelenebilir:
- Kripto para piyasasının çok volatil olması ve bu nedenle kripto para varlıklarının genel anlamda kullanılabilirliğinin yaygınlaşamaması
- Spekülasyon, scammer, yapay fiyatlandırma ve manipülasyonlar gibi piyasaya zarar verici durumların devam etmesi
- Birçok kripto parada ölçeklenebilirlik probleminin devam etmesi
- Blockchain’lerin artan taleplere sağlıklı yanıt vermekte güçlük yaşaması
- Çok kolay, hızlı, fazla ancak kalitesiz kripto paraların piyasaya çıkması ve kripto para kavramını değersizleştirmeleri
Kripto Para Düzenlemesi Kötü Bir Şey mi?
Kripto para düzenlemesi kulağa başta korkutucu bir şey olarak gelebilir.
Bunun nedeni ise uzun zamandır tam olarak regüle edilmemiş bir piyasadaki yüksek risk ve kar oranları olmaktadır.
Ancak birçok uzman, kripto para düzenlemesi için yatırımcıların daha hoşgörülü olmaları gerektiğine inanmaktadır.
Bunun ardında düzenlemelerin piyasa volatilitesini azaltma ihtimali yatmaktadır.
Bununla birlikte, kripto para düzenlemesi sayesinde güvenlik açısından da olumlu gelişmeler yaşanabileceği düşünülmektedir.
Dolayısıyla regülasyonların iki ana amacı bulunmaktadır: stabilizasyon ve işlem güvenliği.
Öte yandan kripto paraların getirdiği merkeziyetsizlik ve innovasyon hedeflerine inanan kitle, devletlerin müdahalesinin bunlara zarar vereceğini düşünmektedir.
Bu kitleye göre piyasanın merkeziyetsiz doğası işlem güvenliğinin asıl koruyucusudur.
Çünkü blockchain’lerdeki tüm işlemler kullanıcılar tarafından denetlenebilmektedir.
Başka bir deyişle kripto paralar, işlem güvenliğini denetleme gücünü merkezi kurumlardan alıp kullanıcıların eline bırakmıştır.
Bu nedenle merkeziyetsizlik anlayışını kısıtlayabilecek her türlü düzenleme, bu kitle tarafından olumlu karşılanmamaktadır.
Aynı zamanda regülasyonların kripto para projelerindeki innovatif ve yaratıcı yaklaşımları da kısıtlayacağı düşünülmektedir.
Kripto Para Düzenlemesi Gerekli Bir Şey mi?
Kripto paraların neredeyse 1 trilyon dolara yakın piyasa hacmine sahip olduğu göz önünde bulundurulursa kripto para düzenlemesi kaçınılmaz görünmektedir.
Zira 10 yıl içerisinde bir piyasanın bu oranda hacme sahip olması çok önemli kabul edilmektedir.
Ayrıca, kripto paraların mevcut finansal sistemi değiştireceğine olan inanç da yasa koyucunun müdahalesine yol açmaktadır.
Dolayısıyla burada kripto para düzenlemesi kötü mü iyi mi sorusu doğru bir soru sayılmayabilir.
Önemli olan düzenlemenin ne şekilde yapıldığıdır.
Gerçekten de doğru ilerletilen bir regülasyon süreci piyasaya uzun vadede olumlu yansıyabilir.
Piyasaya güven arttıkça yeni yatırımcılar piyasayı hareketlendirebilir.
Bununla birlikte yeni projeler de piyasayı zenginleştirebilir.
Elbette çok kısıtlayıcı bir kripto para düzenlemesi de aksi yönde etki doğuracaktır.
Blockchain gibi büyük potansiyel barındıran bir teknolojinin ve bundan beslenen piyasanın sekteye uğraması birçok sektörü olumsuz etkileyebilir.
Ek olarak Web 3.0 ve Metaverse konuları; ticari, akademik ve politik düzlemlerde konuşulmaya başlanmıştır bile.
Bu durumda düzenlemeler yapılırken bunların gündelik hayatımıza getireceği kazanımların da dikkate alınması gerekecektir.
Kripto Para Düzenlemeleri Diğer Ülkelerde Nasıl?
Bugün dünyadaki bir çok devlet kripto para düzenlemesi için çalışmalara başlamıştır.
Özellikle Amerika’da ve Asya devletlerinde bu düzenlemeler büyük ivmeye sahiptir.
Türkiye kripto para düzenlemesi için uzun bir süredir çalışma yapan ülkeler arasındadır.
Türkiye’deki düzenlemelere değinmeden önce, diğer ülkelerde durum nasıl inceliyoruz:
Amerika Birleşik Devletleri’nde Kripto Para Düzenlemesi Nasıl?
Amerika Birleşik Devletleri, kripto paraların sınıflandırılmasına dair net bir düzenlemeye sahip değildir.
Sermaye Piyasası Kurumu (SEC), kripto paraları menkul değer olarak tanımlarken Vadeli Emtia İşlemleri Komisyonu (CFTC) emtia, Hazine ise para birimi olarak tanımlamaktadır.
Gelirler Dairesi ise gelir vergisi amacı nedeniyle kripto para varlıklarını mal olarak tanımlamaktadır.
Öte yandan Ripple ile SEC arasındaki dava da yine bu düzenleme belirsizliği nedeniyle halen sürmektedir.
Hatırlanacağı üzere Aralık 2020 tarihinde Ripple’a, SEC’in federal menkul değerler kanununda yer alan kayıt hükümlerine uymadığı için dava açılmıştır.
Birçok kripto para yatırımcısı ve blockchain şirketinin bulunduğu bir ülkede böyle bir belirsizlik olması şaşırtıcıdır.
Birleşik Krallık ve Singapur İçerisinde Kripto Paralar Kanuni Para Sayılmıyor
Birleşik Krallık’taki kripto para düzenlemeleri, kripto paraların kanuni para sayılmasına izin vermemektedir.
Kanuna göre kripto paralar mal olarak görülmektedir.
Bununla birlikte kripto para borsalarının Birleşik Krallık Finansal Yürütme Kurumu’na (FCA) kaydolmaları şart koşulmuştur.
Bir diğer şart ise sermaye piyasasındaki türev işlemlerin yapılmamasıdır.
Ancak KYC gibi kimlik doğrulama sistemlerinin şart koşulması olumlu bir özellik olarak görülebilir.
Böylece kripto para piyasasında işlem ve trader güvenliği de sağlanmaktadır.
Vergi açısından ise kripto para aktivitesinin türü ve kim tarafından yapıldığı önem taşımaktadır.
Özetle yatırımcılar, sermaye değerindeki artış nedeniyle vergi ödemek zorundadırlar.
Singapur da Birleşik Krallık ile benzer bir bakış açısına sahiptir.
Singapur’da da kripto paralar kanuni para olarak kabul edilmemektedir.
Ancak Birleşik Krallık’tan farklı olarak Singapur bir vergi cenneti olarak anılmaktadır.
Dolayısıyla burada kripto paralar vergiye tabi değildir.
İstisnai olarak, sürekli olarak kripto para işlemi yapan şirketlerden vergi kesilmektedir.
Bu kesintinin nedeni ise kripto para işlemlerinden elde edilen kazancın bu şirketler için gelir olarak kabul edilmesidir.
Çin ve Hindistan: Kripto Para Piyasasının Asya’daki Korkulu Rüyaları
Çin ve Hindistan kripto para düzenlemeleri denildiğinde akla gelen ilk ülkeler arasında sayılabilir.
Her iki ülkenin de kripto paralara bakış açısı oldukça katı görünmektedir.
İlk olarak Çin’den bahsetmek gerekirse ülkede kripto paralar kanuni para olarak kabul edilmemektedir.
Bununla birlikte Çin Halk Bankası (PBOC), kripto para borsalarının faaliyetlerini durdurma kararı almıştır.
Bunun nedeni bu borsaların onay olmadan finansman sağlamaları olmuştur.
Bu kapsamda Binance, Huobi Global ve KuCoin gibi büyük kripto para borsaları Çin’den taşınma kararı almıştır.
Bununla birlikte Çin kripto para madenciliğini de yasaklamış bir ülkedir.
Bu karardan sonra madencilik sektörü bölge değiştirmek zorunda kalmıştır.
Hindistan da kripto paraları kanuni para olarak kabul etmemektedir ve madenciliği yasaklamıştır.
Hatta geçtiğimiz yılda devlet destekli dijital varlıklar haricindeki kripto para varlıkları ile her türlü işlemin yasaklanması teklifi dahi gündeme gelmiştir.
Avrupa Birliği’nde Kripto Para Düzenlemeleri Ülkeden Ülkeye Değişiyor
Avrupa Birliği’nin kripto para düzenlemesi, kripto paraları yasal kılmaktadır.
Ancak borsaların durumu ve vergilendirme ülkeden ülkeye değişmektedir.
Bu noktada ülkeler arasında %0 ila %50 arasında vergilendirme farkı bulunmaktadır.
Bununla birlikte Avrupa Birliği’nin işlem güvenliği konusunda oldukça hassas olduğuna dikkat çekmekte de fayda var.
Bu kapsamda çeşitli direktifler ile özellikle KYC gibi güvenlik önlemlerine uyum sıkılaştırılmıştır.
Avrupa Birliği düzenli olarak kripto para regülasyonlarını gözden geçirmekte ve güncellemektedir.
Türkiye Kripto Para Düzenlemesi Ne Durumda?
Geçtiğimiz aylardaki araştırmaya göre Türkiye kripto para alanında gelişmelerin incelendiği listede 37. sırada yer almıştı.
İlk çeyrekteki yerinden 2 sıra gerileyen Türkiye kripto para düzenlemesi kapsamında vergi ve kara para ile mücadele konularına odaklanıyor.
Ancak an itibariyle sadece kara para ile mücadele kapsamında kripto para düzenlemesi bulunuyor.
Vergilendirme konusunda ise çalışmalar hala sürüyor.
Dünyadaki kripto para düzenlemesi trendlerini takip eden Türkiye’nin asıl amacı yerel borsaların şeffaf, güvenli ve denetlenebilir hale getirilmesi.
Bu kapsamda da devletin işlem yapan kullanıcıları koruması bekleniyor.
Bununla birlikte Türkiye kripto para düzenlemesi ile uygun bir finans zemininin de hazırlanması düşünülüyor.
Dolayısıyla her ne kadar yüksek vergilerden endişe edilse de gelecek düzenlemelerin buna yol açmayacağı düşünülüyor.
Bir başka deyişle, kripto paralar için özel bir vergi planlanmıyor.
Daha öncesinde de küçük yatırımcının korunması ve bireysel yatırımcıdan vergi alınmaması önerilmişti.
Planların arasında ayrıca uluslararası kripto para şirketlerine Türkiye’de şirket kurma şartı koşulması da yer alıyor.
Ek olarak, bu şirketlere vergi yükümlülüğü de getirilmesi düşünülüyor.
Yapılan çalışmalar Avrupa ülkelerinin kripto para düzenlemeleri ile de uyum içeriyor.
Şöyle ki Avrupa ülkelerinde olduğu gibi belli tutarın üzerindeki miktarlar için vergilendirme düşünülüyor.
Bununla birlikte şirketlerde sermaye şartı aranması ve trading’te denetimin artırılması da planlar arasında.
Sonuç
Kripto para düzenlemesi piyasadaki herkesi yakından ilgilendiren bir konudur.
Yıllardır trader ve yatırımcılar, bu konuda ikiye bölünmüş vaziyettedir.
Çeşitli uzmanlar kripto para düzenlemelerinin olumlu getirilerine odaklanmaktadır.
Bazı kesimler ise devlet müdahalesinin merkeziyetsizlik prensibine direkt aykırı olduğunu savunmaktadır.
Ülkeler arasındaki uygulamalar da farklılık göstermektedir.
Avrupa Birliği, Çin ve Hindistan gibi ülkelere göre daha serbest ve piyasa dostu bir yasal çerçeve sunmaktadır.
Öte yandan Amerika’da kripto paraların tanımında halen belirsizlik bulunmaktadır.
Ancak vergi gibi konularda Amerika’ya ek olarak Birleşik Krallık ve Singapur’un düzenleme yapmaya hevesli olduğu görünmektedir.
Türkiye’de ise henüz tam bir yasal çerçeve bulunmasa da çalışmalar sürdürülmektedir.
Türkiye’nin yeni kripto para düzenlemesi ile işlem güvenliğini artırması, vergilendirme getirmesi ve kara para ile mücadeleyi artırması beklenmektedir.
Sorumluluk Reddi
Sorumluluk Reddi: Trust Project yönergelerine uygun olarak bu web sayfasındaki eğitim içeriği, iyi niyetle ve yalnızca genel bilgilendirme amacıyla sunulmaktadır. BeInCrypto yüksek kalitede bilgi sağlamaya, derinlemesine araştırma yapmaya ve okuyucular için bilgilendirici içerik oluşturmaya öncelik verir. Ortaklar, şirketi makalelerdeki yerleşimler için komisyonlarla ödüllendirebilir. Ancak bu komisyonlar tarafsız, dürüst ve yardımcı içerik oluşturma sürecini etkilemez. Bu bilgilere dayanarak okuyucu tarafından gerçekleştirilen herhangi bir işlemin riski kesinlikle okuyucunun kendisine aittir.
