GMX coin, GMX protokolü için hem bir utility (yardımcı) hem de bir yönetişim token’ıdır. Bu token, borsanın gelecekteki yönüne karar vermeye yardımcı teklifleri oylamak için kullanılır. GMX, kullanıcıların Bitcoin ve Ethereum gibi popüler kripto paraları doğrudan kripto para cüzdanlarından alıp satmalarını sağlayan merkeziyetsiz bir spot ve sürekli borsadır. Söz konusu borsa türü, merkezi bir otoriteye veya aracıya ihtiyaç duyulmadan finansal işlemlerin gerçekleştiği bir piyasadır. Bu sistemde kullanıcılar, merkezi bir otoriteye ya da aracıya ihtiyaç duymadan, doğrudan birbirleriyle trade yapabilirler.
Bugün kripto para trader’lar, ister spot isterse türev işlem yapmak istesinler, aralarında seçim yapabilecekleri çok çeşitli merkeziyetsiz borsalar vardır. İşte GMX kripto para borsası da bunlardan biridir ve DEX ortamına en son eklenenler arasındadır. Peki GMX’i diğerlerinden farklı kılan nedir? İşte bu rehberde spot ve sürekli trading odaklı merkeziyetsiz borsa (DEX) olan GMX nedir ve nasıl çalışır hep birlikte göreceğiz.
BeInCrypto Telegram Trading Topluluğuna katılın: Kripto para projeleri ve NFT’leri tartışın, alternatif kripto para platformları hakkındaki incelemeleri okuyun. PRO trader ve uzmanlarımızdan tüm sorularınıza yanıtlar alın!
BeInCrypto Telegram — Şimdi Katıl!
GMX Nedir?
Hikayesi
GMX, spot ve vadeli işlem yapılabilen sürekli trading odaklı bir merkeziyetsiz borsadır (DEX). Eylül 2021’de, bir Ethereum Layer 2 ağı olan, Arbitrum’da faaliyete geçmiştir. GMX, Arbitrum’a geçmeden önce Gambit Financial adını kullanmıştır.
Gambit, daha öncesinde Binance Smart Chain olarak bilinen BNB Smart Chain üzerine kurulmuş bir DEXtir. Ancak karmaşıklığı en aza indirmek için o sırada sahip olduğu dört token’ı GMX’te birleştirerek lansmana Arbitrum ile devam etmiştir.
Gambit Financial’ın GMX ile birleştirmeden önce sahip olduğu dört token:
- XVIX
- GMT
- XLGE
- xGMT
Proje, bu varlıkların 1 GMX için 2 USD oranında swap edilebileceğini duyurmuştur. Yani platformun artık utility ve yönetişim token’ı GMX’tir.
Ocak 2022’de GMX, merkeziyetsiz uygulamalar (dApps) için EVM uyumlu bir akıllı kontrat sayılan, Avalanche’ı içerecek şekilde, destekleyici temel blockchain’nini genişletmiştir. Yazım sırasında DefiLlama’da yer alan verilere göre, GMX üzerindeki Toplam Kilitli Değer (TVL), stake edilmiş varlıklar dahil, 1.16 milyar dolardır. Arbitrum bu TVL’ye 1.03 milyar dolar katkıda bulunurken, Avalanche’ın katkısı ise yalnızca 125.99 milyon dolardır.
Projenin Arkasındaki Ekip
GMX, kurucularının kim olduğuna dair net bir bilgi sunmamıştır. Bununla birlikte, GMX’e bağlı bir multisig cüzdanı (çoklu imza) imzalayabilir kişilerden ikisi UniDex’in kurucusu Krunal Amin ve Stealth Crypto’nun kurucu ortağı Benjamin Simon’dur. Ayrıca projenin geliştiricilerinden biri de Twitter’da X takma adını kullanan bir kullanıcıdır.
GMX, bu yazı itibariyle 63.000 üyeden oluşan bir yönetim topluluğuna sahiptir. GMX token’ına sahip olan kullanıcılar, proje teklifleri lehinde veya aleyhinde oy kullanabilirler.
Finansman
GMX, finansman turları hakkında da pek fazla bilgi vermemiştir. Ancak Medium sayfasındaki bir makale, geliştirme hazinesinin Mart 2024’e kadar ekibi sürdürmek için USDC’de yaklaşık 1.8 milyon tuttuğunu gösteriyor. Öte yandan Gambit, bir token satışı ile fon toplamış ve bu fonlar muhtemelen proje yeniden markalandığında GMX’e taşınmış olabilir.
Bazı şirketler GMX coin için önemli pozisyonlar tutarak protokole yatırım yapmıştır. Örneğin Blocktower, 2.400 ETH’den fazla değere sahip GMX satın almış ve 336.478 GMX yatırmıştır. Flood Capital ise GMX’in en büyük sahiplerinden biridir ancak kesin varlıkları kamuya açık değildir. GMX’in en önde gelen bireysel sahibi ise BitMEX’in kurucusu ve eski CEO’su olan Arthur Hayes’tir. Bugün kendisinin 200.000’den fazla GMX’e sahip olduğu söyleniyor.
Yol Haritası
Mayıs 2022’de yayınlanan son yol haritası güncellemesine göre, GMX’in yapılacaklar listesi, platform güvenliğini ve izlemeyi artırmak ve kullanıcı deneyimini iyileştirmek adına sentetik piyasalara destek sunmaktan oluşuyordu. Ayrıca borsa, bir Ethereum L2 ağı olan Coinbase gibi yeni zincirlere dağıtım yapmayı da düşünüyor.
GMX’in yol haritasındaki bir diğer plan ise projelere ve havuz yaratıcılarına bir havuzun işlevleri üzerinde tam kontrol sağlayan yeni bir otomatik piyasa yapıcı (AMM) oluşturmak. Bu gelişme, içerik oluşturucuların likidite ekleme ve kaldırma ile esnek ücretler belirleme gibi işlevlere imkan tanıyacağa benziyor.
GMX Nasıl Çalışır?
GMX, insanların sadece cüzdanlarını bağlayarak zincir üzerinde kripto para trade yapabilecekleri merkeziyetsiz bir borsadır. Öte yandan kullanıcılar borsaya likidite sağlayarak veya GMX coin stake ederek ödüller kazanabilirler.
Borsayı oluşturan çeşitli bileşenler:
Havuz ve Likidite Sağlayıcılar (LPs)
Bugün çok varlıklı bir havuza sahip olan GMX borsasında trade yapmak oldukça kolay. Yatırımcıların kaldıraç kullanarak, sürekli kontratları swap ve trade etmek için kullandıkları bir varlık endeksine sahip. Sürekli kontrat (perpetual contract), yatırımcıları dayanak varlığa gerek olmadan, son kullanma tarihi olmayan bir anlaşma olan bir tür finansal türevdir. Bu yazının yazıldığı sırada endeks varlıkları USDC, BTC, ETH, LINK, FRAX, DAI ve USDT’yi içeriyordu. GLP havuzu olarak da adlandırılan bu çoklu varlık havuzu, doğrudan topluluğa aittir.
Likidite sağlayıcılar (LP’ler) GLP havuzuna likidite eklemekle görevlidir. Bunu, havuzdaki endeks varlıklarından herhangi birini kilitleyerek yaparlar. Protokol daha sonra likidite sağlayıcının hissesini temsil eden GLP token’ını basar. Ardından ise yeni basılan GLP token’ları otomatik olarak stake eder.
LP’ler platform ücretlerinin ve ödüllerinin (aşağıya bakınız) %70’ini emanet GMX (esGMX) şeklinde kazanmaktadır. Borsa, platform ücretlerini Arbitrum’da ETH ve Avalanche’de AVAX şeklinde öder. Platform ücretleri ise GMX kullanıcılarının swapping ve kaldıraç trading yapmasından kaynaklanmaktadır. LP’ler kilitli varlıklarını geri çekebilir ve bu da onlara karşılık gelen GMX’lerin kilidi açarken, yatırılan GLP token’ların dolaşımdan kalıcı olarak kaldırılacağı bir yakma mekanizmasını tetikleyebilir.
GMX borsası, GLP swapping, minting ve burning ücretlerini belirleyen bir yeniden dengeleme mekanizmasına sahiptir. Ayrıca platform, yatırımcıların pozisyonlarına bağlı olarak, GLP sahiplerini korumak adına token ağırlıklarını da ayarlar.
GMX Staking
Kullanıcılar ödül kazanmak için GMX token stake edebilirler ve bu sayede üç tip ödül alırlar. Bu üç farklı ödül çoklu, emanet ve zincire bağlı şekilde değişen ETH veya AVAX ödülleridir.
Uzun vadeli GMX staker’ları %100 APR oranında MP’ler alır. Örneğin, bir yıl boyunca stake edilen 1.000 GMX size 1.000 MPS kazandırabilir. Ayrıca staker’lar ETH veya AVAX ödüllerini artırmak için MP’lerini de birleştirebilirler. Protokol, swapping ve kaldıraçlı trading’ten kaynaklanan platform ücretlerinin %30’u ile stake edenleri ödüllendirir.
Trader
GMX trader’ları düşük trading ücretlerinden yararlanırlar ve minimum spread ile trading pozisyonlarına girip çıkabilirler. Spread, bir varlığın alış ve satış fiyatları arasındaki farktır. Ayrıca trader’lar sıfır fiyat etkisinden yararlanır, bu da tam olarak piyasa fiyatından büyük alım satımlar yapabilecekleri anlamına gelir.
Kaldıraçlı alım satımda (alım satım pozisyonunuzu artırmak için fon ödünç alma), bir pozisyon açma veya kapatma ücreti pozisyon büyüklüğünün %0,1’idir. Borsa ayrıca kaldıraç yatırımcılarından her saat başında kestiği bir borçlanma ücreti alır. GMX borçlanma ücretlerini aşağıdaki gibi hesaplar:
Borçlanma ücretleri = Ödünç alınan varlıklar / Havuzdaki toplam varlıklar x % 0,01.
Ayrıca bir icra ücreti de vardır. Bu, trader’ların, network keeper’ların işlemlerini gerçekleştirmeleri için blockchain ağına ödedikleri maliyettir. Keeper’ların rolü, Coinbase, Binance ve Bitfinex’in medyan (orta değer) değerini kullanarak asıl fiyatları hesaplamak ve bunları GMX’e swaping ve kaldıraç trading için göndermektir. Fiyatlardan emin olunması adına gözcü node sistemi doğrulanırlar. Ayrıca borsa fiyatları Chainlink’in oracle’larından da alır. Likidite ücretleri, trader’ların ödediği bir başka maliyet türüdür. Trader’lar kendi pozisyonlarını likide etmek istediklerinde bu ücretleri LP’lere öderler.
Taban Fiyat Fonu
Borsanın yönetim token’ı olan GMX, GLP ve ETH cinsinden bir taban fiyata sahiptir. Bu sistem havuzun likit kalmasını sağlamak adına vardır. Ayrıca bu, stake edilmiş GMX token’ları için güvenilir bir Ether akışı da sunar.
Fon, GMX/ETH çiftinde işlem yapmak için işlem ücretlerinden komisyon alır. Daha sonra protokol, ücretleri GLP’ye dönüştürür ve fona yatırır. Ayrıca, Olympus fonlarının %50’si taban fiyat fonuna gitmektedir. GMX, GMX WETH tahvillerini satmak için Olympus ile işbirliği yapmıştır. Bu yazı itibariyle, taban fiyat fonunun değeri 3.266.295 dolardır.
GLP Nedir?
GLP, GMX’in likidite sağlayıcı (LP) token’ı ve bir varlık sepetinin endeksidir. Bir LP’nin havuza yatırdığı likidite miktarını temsil eder. GLP havuzundaki endeks varlıkları GLP’nin kendi değerini belirler.
GLP token’lar, LP’ler havuza varlık yatırdıklarında mint edilir ve LP’ler yatırdıkları varlıkları kullandıklarında yakılır. LP’ler ise havuza likidite sağlamaları karşılığında ödüller kazanırlar. GLP sahipleri, trader’lar zarar ettiğinde kar ettikleri ve trader’lar kar ettiğinde kaybettikleri kaldıraç trader’larına likidite sağlarlar.
Kullanıcılar GLP’yi Avalanche’dan Arbitrum’a ya da tam tersi şekilde transfer edemezler. Bu yazının yazıldığı sırada GLP fiyatı 1.17 dolar, toplam arzı 512.451.855 dolar ve piyasa değeri de 535.548.472 dolardır.
GMX Kullanmanın Avantajları ve Dezavantajları
Avantajlar
- GMX, likidite sağlayıcıları (LPs) için geçici kayıpları azaltmayı amaçlar
- Önde gelen borsalardaki fiyatları işlem hacimlerine göre toplar. Bu da geçici fitillerden kaynaklanan likidite risklerini önler
- Kullanıcılar borsa ile kendi kendilerine emanet edebilecekleri bir cüzdan aracılığıyla etkileşime geçer
- Swapping arayüzünün kullanımı oldukça kolay
- GMX sıfır fiyat etkisi sunmayı amaçlıyor
- Kullanıcılar staking veya likidite sağlama yoluyla pasif gelir elde edebilirler
- ABDK Consulting, GMX sözleşmelerini denetleyerek akıllı kontrat riskini azaltmakta
- Yatırımcılar 50x’e kadar kaldıraç kullanabiliyor
Dezavantajlar
- GLP havuzu trader’ların bir nevi rakibidir, yani trader’lar çok karlı olurlarsa havuzu tüketebilirler
- Kullanıcılar, token’ları Ethereum’dan Arbitrum’a veya tam tersi şekilde köprülerken güvenlik risklerine karşı savunmasız
GMX Coin Nedir?
Tokenomics
GMX coin’in öngörülen maksimum arzı 13.25 milyondur ve kendisi gelir paylaşımı ve yönetişim token’ıdır. Ancak yönetim organının onayıyla birlikte bu sayının ötesinde minting mümkündür. Bu aslında yeni ürünlerin piyasaya sürülmesine ihtiyaç duyulması halinde gerçekleşebilir. Bununla birlikte, yeni ihraçlarda 28 günlük bir zaman kilidi vardır. Bu yazı itibariyle mevcut arz 8.812.831 GMX iken, fiyat 54,50 dolardır. Token’ın piyasa değeri, yazının yazıldığı sırada, 480.964.895 dolardır.
Proje, Gambit ve XVIX’ten geçiş için 6 milyon GMX token’ı (%45.28) tahsis etti. Ayrıca kullanıcıların emanet GMX ödüllerinden hak kazanmalarını sağlamak adına da 2 milyon token (%15.09) adeta bir kenara bırakıldı. Üstelik UniSwap’ta likidite için 2 milyon GMX (%15.09) ETH ile eşleştirilirken, 2 milyon (%15.09) daha taban fiyat fonuna gitti. Dolayısıyla borsa, topluluk geliştiricileri, pazarlama ve ortaklıklar için sadece 1 milyon token (%7.55) ayırabilmiştir. Ayrıca 250.000 (%1.89) token’ı iki yıllık bir süre zarfında doğrusal olarak katkıda bulunanlara tahsis etti.
GMX Token Kullanım Durumları
GMX kullanıcılarının staking ile getiri sağlayabilmeleri için GMX token’larına ihtiyaçları vardır. Staker’lar, diğer ödüllerin yanında platform ücretlerinin %30’unu kazandıkları için, bu token’ı uzun vadeli tutmaları konusunda oldukça heveslidir. Ayrıca GMX token’larına dönüştürebilecekleri hakediş yoluyla emanet GMX token’ları alırlar.
Öte yandan GMX bir yönetişim token’ıdır ve holder’ları yönetişim önerileri üzerinde oy kullanma hakkına sahiptir.
GMX Cüzdanı
GMX’i Arbitrum veya Avalanche üzerinde kullanmak için kullanıcılar MetaMask, Coinbase Wallet ve WalletConnect’i kullanabilirler. Bu cüzdanlardan herhangi birine bağlanmak, kullanıcılar için GMX staking, likidite, kaldıraçlı trading veya token swapping imkanı vermektedir.
Arkadaşlarınızı ZenGo cüzdanına davet ettiğinizde 10 dolar cashback (geri ödeme) alabileceğinizi biliyor muydunuz?
BU BAĞLANTIYI kullanarak bir Zengo blockchain cüzdanı oluşturun
- ZenGo cüzdan uygulamanızda Ayarlar’a gidin ve kişisel promosyon kodunuzu kopyalayın
- Promosyon kodunu kullanarak arkadaşlarınızı davet edin.
- Arkadaşınız 500 $ + değerinde kripto satın aldığında, ikiniz de 10 $ geri ödeme alacaksınız.
GMX Yeni Nesil Bir DEX Olarak İz Bırakabilir Mii?
GMX, kilitlenen toplam değerde (TVL) selefi ve rakibi dYdX’i geride bıraktığı için kripto para türevlerinde adeta bir isim yapıyor. Protokol aynı zamanda çalışma şekli açısından da yenilikçi ve geçici kayıp ile likidite sorunlarına çözüm oluyor. Dolayısıyla ileride platformun ve yerel GMX token’ın nasıl geliştiğini ve rakipleri ile nasıl rekabet edeceğini görmek ilginç olacaktır.
Sıkça Sorulan Sorular
GMX iyi bir borsa mı?
GMX dYdX’ten daha mı iyi?
GMX trading platformu nedir?
Kripto parada GMX nedir?
GMX token’ın sahibi kim?
Sorumluluk Reddi
Sorumluluk Reddi: Trust Project yönergelerine uygun olarak bu web sayfasındaki eğitim içeriği, iyi niyetle ve yalnızca genel bilgilendirme amacıyla sunulmaktadır. BeInCrypto yüksek kalitede bilgi sağlamaya, derinlemesine araştırma yapmaya ve okuyucular için bilgilendirici içerik oluşturmaya öncelik verir. Ortaklar, şirketi makalelerdeki yerleşimler için komisyonlarla ödüllendirebilir. Ancak bu komisyonlar tarafsız, dürüst ve yardımcı içerik oluşturma sürecini etkilemez. Bu bilgilere dayanarak okuyucu tarafından gerçekleştirilen herhangi bir işlemin riski kesinlikle okuyucunun kendisine aittir.
