Merkeziyetsiz Uygulama Nedir ve Nasıl Çalışır? 2023 Yılının En Popüler dApp Listesi

Merkeziyetsiz uygulama (dApp) nedir, nasıl çalışır ve popüler olanları hangileridir gibi sorular kripto para ekosistemi tarafından oldukça sık sorulmaktadır.

Bugün blockchain teknolojisi, hem finansal hem de teknolojik açıdan birçok yeniliğe kapı aralamaktadır.

Söz konusu bu yeniliklerden birisi de merkeziyetsiz uygulamalardır.

Web 3.0’ın yapı taşlarından sayılan bu teknoloji, piyasa için çeşitli yatırım fırsatları doğurmaktadır.

Bu rehberimizde merkeziyetsiz uygulama (dApp) nedir, nasıl çalışır ve nerelerde kullanılır benzeri tüm sorulara yanıt aranacaktır.

Bununla birlikte merkeziyetsiz uygulamaların avantajları ve dezavantajları konusunda incelemeler yapılacaktır.

Son olarak ise 2023 yılındaki en popüler 5 merkeziyetsiz uygulamadan bahsedilecektir.

Merkeziyetsiz Uygulama (dApp) Nedir?

Merkeziyetsiz uygulama (dApp) arka tarafında bir akıllı kontrat içeren ve kullanıcı arayüzüne sahip merkeziyetsiz ağlar üzerindeki uygulamalardır.

İsteyen herkesin kullanabildiği merkeziyetsiz uygulamalar blockchain ve Web3 ekosisteminin temel alanlarından birisidir.

Şeffaflık ve “trustless” prensipleri üzerine inşa edilen merkeziyetsiz uygulamalar (dApp) herkes tarafından doğrulanabilir ve takip edilebilir bir yapıdadır.

Bu iki prensibi daha iyi anlayabilmek için küçük bir dApp örneği incelenebilir.

İlk olarak Ethereum blockchain ağı üzerinde geliştirilen ve zar atma oyununu temel alan bir dApp olduğu varsayılabilir.

Bu zar atma oyunu arka planda Ethereum ağı üzerinde çalışan bir akıllı kontrat içermektedir.

Kullanıcılar ise bu dApp ile bir arayüzü vasıtasıyla etkileşime girmektedir.

Bu merkeziyetsiz uygulama zar atma oyununu oynayan kullanıcıların tahminini kaydetmekte ve kazananlara bir miktar ödül vermektedir.

Oyunun bu işlevini tanımlayan her fonksiyon bir akıllı kontrat içerisinde yer almaktadır.

Bu fonksiyonlar açık kaynak koda sahiptir ve isteyen herkes bu kodları denetleyebilir.

Böylece gerçekten zarların rastgele bir şekilde üretildiğine kullanıcılar emin olur.

Bu sayede zarların herhangi bir hile ya da dolandırıcılık içermediği kesinlik kazanır.

Dolayısıyla merkeziyetsiz uygulama (dApp) nedir sorusuna verilecek cevap şeffaf ve denetlenebilir uygulamalar olabilir.

Ayrıca isteyen herkes Ethereum ağı üzerindeki bu oyuna kolaylıkla erişebilir.

Buna ek olarak zar oyunu üzerindeki herhangi bir yenilik kullanıcıların oylamasına sunulur.

Oylamaya sunulan gelişme çoğunluk tarafından kabul edilirse uygulamaya eklenir.

Dolayısıyla geleneksel uygulamaların aksine merkeziyetsiz uygulamalar demokratik bir zemine sahiptir.

Bundan dolayı dApp’ler teknoloji dünyasında oldukça yenilikçi ve dikkate değer bir konumdadır.

Merkeziyetsiz Uygulamalar Nasıl Çalışır?

Merkeziyetsiz uygulama (dApp) nedir sorusuna cevap bulabilmek için nasıl çalıştıklarına göz atmak gerekebilir.

Bu uygulamalar belirli çalışma prensiplerine sahiptir ve bu prensipler etrafında geliştirilirler.

İlk olarak merkeziyetsiz uygulamalar (dApp) açık kaynak kodlara sahiptir.

Bu şekilde denetime açık ve şeffaf bir yapıdadır.

Bu da merkeziyetsiz uygulama (dApp) nedir sorusunun cevabını oluşturmaktadır.

Ayrıca uygulamada yapılacak herhangi bir değişiklik oylamaya sunularak genel bir mutabakat üzerine yapılır.

Böylece demokratik bir yapıya ve çalışma prensibine sahiptir.

Ayrıca merkeziyetsiz uygulamalar veri depolamak için merkeziyetsiz blockchain ağlarını kullanır.

Blockchain ağı üzerindeki uygulamaların onaylanması genellikle token’lar vasıtasıyla sağlanır.

Diğer bir deyişle merkeziyetsiz uygulamalara erişim token’lar sayesinde olur.

Arka planında akıllı kontrat bulunan dApp’ler kodlardaki fonksiyonları blockchain ağı üzerinden çalıştırır.

Blockchain ağında yer alan fonksiyonlar token’lar sayesinde onaylanır ve işlevsellik kazanır.

Bu sayede ara yüzde yer alan bir işlevi kullanmaya çalışan kullanıcı dolaylı yoldan blockchain ağı ile etkileşime girer.

Ardından işlev onaylandıktan sonra kullanıcının istediği çıktı ara yüz vasıtasıyla önüne gelir.

Diğer bir deyişle üçüncü partiler ve aracılar merkeziyetsiz uygulamalar sayesinde ortadan kalkar.

Böylece merkeziyetsiz uygulamalar veri açısından daha güvenilir ve demokratik bir kullanıcı deneyimi sunar.

Merkeziyetsiz Uygulamalar Nerelerde Kullanılır?

Merkeziyetsiz uygulama (dApp) nedir sorusu kadar nerelerde kullanıldığı da oldukça önemlidir.

Bu uygulamalar sayesinde blockchain ve kripto paraların toplumsal adaptasyonu daha geniş bir tabana yayılmaktadır.

Bu da merkeziyetsiz uygulamaların kullanım alanlarını ön plana çıkarmaktadır.

Merkeziyetsiz uygulamalar farklı işlevleri gerçekleştirmek için aracıları ortadan kaldırmaya yönelik geliştirilir.

Bundan dolayı birçok farklı kullanım alanına sahiptir.

Uygulamaların kullanıldığı bazı alanlar aşağıda yer almaktadır:

• Finansal Hizmetler: Merkeziyetsiz uygulamalar, kripto para ve diğer finansal varlıkların trade edilmesi, depolanması, transfer edilmesi gibi finansal hizmetlerde kullanılmaktadır. Ayrıca, bu alanda 1Inch, PancakeSwap gibi oldukça popüler merkeziyetsiz uygulamalar bulunmaktadır.
• Tedarik Zinciri Yönetimi: Merkeziyetsiz uygulamalar (dApp) şeffaflık ve denetlenebilirlik özelliklerine sahip olduğu için küresel ticarette ve tedarik zinciri yönetiminde sıklıkla kullanılmaktadır. Böylece ticari malların tedarik zinciri boyunca hareketleri takip edilebilmektedir.
• Kimlik Doğrulama: Merkeziyetsiz uygulamaların kullanıldığı bir diğer alan ise kimlik doğrulama sistemleridir. Yapılan oylamalarda veya pasaport kontrolü gibi önemli prosedürlerde merkeziyetsiz uygulamalar sıklıkla kullanılmaktadır.
• Gayrimenkul: Merkeziyetsiz uygulamalar sayesinde gayrimenkulün doğrudan alınıp satılma süreci kolaylaşmıştır. Ayrıca dApp’ler mülk ve tapu kaydı gibi bilgileri de depolamakta kullanılır. Bu sayede gayrimenkul sektöründeki aracılar ortadan kaldırılır ve daha güvenilir bir süreç oluşturulur.
• Sağlık: dApp’ler sayesinde sağlık sektöründeki kayıtların tutulması kolaylaşmaktadır. Buna ek olarak uzmanların işbirliği daha güvenli bir hale gelmektedir.

Merkeziyetsiz Uygulama (dApp) Nedir: Avantajları

Merkeziyetsiz uygulama (dApp) nedir sorusuna cevap bulduktan sonra avantajlarına göz atılabilir.

Bu uygulamaların avantajları genellikle kullanıcıların veri gizliliği üzerinedir.

Blockchain ağı üzerinde geliştirilen uygulamalar kullanıcıların kişisel bilgilerini toplamaz.

Ayrıca, merkeziyetsiz uygulamalar herhangi bir otoriteye veya merkeze bağlı olarak çalışmazlar.

Bu sayede kullanıcıların verilerinin gizliliği üst düzey bir noktaya taşınır.

Buna ek olarak merkeziyetsiz uygulamalarda herhangi bir sansür mekanizması bulunmamaktadır.

Böylece ifade özgürlüğü sağlanmakta ve daha demokratik bir kullanıcı deneyimi sağlamaktadır.

Merkeziyetsiz uygulamaların bir diğer avantajı ise oldukça geniş bir kullanım alanına sahip olmasıdır.

Sosyal medya, gaming, bankacılık ve finans gibi birçok farklı sektörde merkeziyetsiz uygulama bulunmaktadır.

Merkeziyetsiz Uygulama (dApp) Nedir: Dezavantajları

Merkeziyetsiz uygulama (dApp) nedir sorusuna cevap ararken uygulamaların avantajları bulunduğu belirtilmektedir.

Öte yandan bu uygulamaların bazı dezavantajları da bulunmaktadır.

Bunlardan ilki dApp’lerin henüz yeni bir teknolojiye sahip olmasıdır.

Bundan dolayı teorik ve deneysel bir özelliğe sahiptir.

Diğer bir deyişle birçok farklı sorun ve problem henüz fark edilmemiş ya da ortaya çıkmamıştır.

Merkeziyetsiz uygulamaların geleceği de geliştiricilerin bu sorunlara nasıl çözüm üreteceğine bağlıdır.

Ayrıca ölçeklenebilirlik sorunu önemli bir dezavantajdır.

Büyük işlevleri ve hesaplamaları yerine getiren merkeziyetsiz uygulamalar blockchain ağında tıkanıklıklara sebep olabilmektedir.

Bundan dolayı uygulamalar yavaşlamakta hatta çalışmamaktadır.

Kullanıcı sayısının büyümesi de ölçeklenebilirlikle alakalı bir durumdur.

Bir merkeziyetsiz uygulamanın kullanıcı sayısı arttıkça ağda oluşturduğu yük de büyümektedir.

Bundan dolayı etkili bir ölçeklenebilirlik çözümü merkeziyetsiz uygulamaların geleceğini şekillendirecektir.

Merkeziyetsiz uygulamaların (dApp) bir diğer dezavantajı ise kodlarında değişiklik yapılmasının zor olmasıdır.

Teknik bir problem olarak ortaya çıkan bu sorun dApp’leri sınırlayan bir konumdadır.

Bir akıllı kontrat geliştirilip ağa entegre edildikten sonra kodlar üzerinde herhangi bir değişiklik yapılması oldukça zordur.

Bundan dolayı geliştiriciler dApp’leri geliştirirken sıfır hata prensibi ile hareket etmektedir.

Bu da geliştiricileri oldukça zorlayan bir durumdur.

Öte yandan bu sorunların ve dezavantajların aşılması ile ilerleyen süreçte dApp’ler daha da popülerlik kazanabilir.

En Popüler 5 Merkeziyetsiz Uygulama (dApp)

Merkeziyetsiz uygulamalar kripto para ve blockchain ekosistemi için oldukça önemlidir.

Yatırımcıların kullandığı birçok farklı uygulama aslında birer merkeziyetsiz uygulamadır.

Ekosistemde binlerce merkeziyetsiz uygulama (dApp) bulunmasına rağmen bazı uygulamalar oldukça popülerdir.

Bu uygulamalar arasında PancakeSwap, 1Inch, Aave, Compound ve LooksRare bulunmaktadır.

1. PancakeSwap

Merkeziyetsiz uygulama (dApp) nedir denince ilk olarak akla merkeziyetsiz kripto para borsaları gelmektedir.

PancakeSwap, Binance Smart Chain blockchain ağı üzerinde yer alan bir merkeziyetsiz borsadır.

Binance merkezi kripto para borsası birçok farklı blockchain teknolojisi geliştirmektedir.

Binance Smart Chain blockchain ağı ve PancakeSwap merkeziyetsiz kripto para borsası Binance’in amiral gemisi konumundadır.

PancakeSwap yatırımcıların birçok farklı kripto parayı trade etmesine olanak tanımaktadır.

Ayrıca yatırımcılar platform üzerinden staking, yield farming gibi birçok farklı finansal işlemi de gerçekleştirebilmektedir.

2. 1Inch

1Inch Ethereum blockchain ağındaki popüler bir merkeziyetsiz kripto para borsası toplayıcısıdır.

Platform diğer tüm merkeziyetsiz kripto para borsalarındaki trade oranlarını tarayarak yatırımcılara en verimli oranı sunmayı hedeflemektedir.

Böylece yatırımcıların arbitraj yapmasına olanak tanırken aynı zamanda karlı bir trading süreci geçirmelerine de olanak tanımaktadır.

3. Aave

DeFi alanında hizmet veren Aave kripto para ekosisteminde oldukça popüler bir merkeziyetsiz uygulamadır.

Aave yatırımcıların herhangi bir aracı olmadan finansal işlemler gerçekleştirmesine olanak tanır.

Uygulama sayesinde yatırımcılar aracısız ve güvenilir bir şekilde kripto para üzerinden borçlanabilmekte ya da borç verebilmektedir.

Borç veren yatırımcılar belirli bir oran karşılığında pasif gelir elde edebilmektedir.

Diğer bir deyişle Aave kripto para kredi olanağı tanıyan bir merkeziyetsiz uygulamadır.

4. Compound

Compound DeFi alanında yer alan popüler merkeziyetsiz uygulamalardan birisidir.

Verimli bir kripto para piyasası oluşturmayı hedefleyen protokol yatırımcıların token’lar üzerinden kredi çekmesine olanak tanır.

Bunun için teminatlandırma sistemini kullanan protokol algoritmik bir yapı üzerine kuruludur.

Böylece dinamik ve gerçek zamanlı oranlar üzerinden finansal işlemler gerçekleşmektedir.

Ayrıca yatırımcılar Compound sayesinde aracısız bir şekilde finansal işlemlerini gerçekleştirilebilmektedir.

5. LooksRare

Merkeziyetsiz uygulamaların kullanıldığı bir diğer alan ise NFT piyasasıdır.

Son birkaç yılda oldukça popüler bir teknoloji haline gelen NFT’ler yatırımcıların da dikkatini çekmeyi başarmıştır.

NFT’nin popüler olmasıyla birlikte çeşitli NFT trading platformları kullanıma sunulmuştur.

Bu platformlardan birisi de LooksRare’dır.

LooksRare merkeziyetsiz uygulama (dApp) nedir sorusuna verilebilecek güzel bir örnektir.

Platform genel olarak geliştiricileri ve NFT sanatçılarını ödüllendirmeye yönelik bir prensibe sahiptir.

Ayrıca platformu kullanan yatırımcılar da ödül elde edebilir.

İlk olarak sanatçılar ve geliştiriciler platforma koleksiyonlarını ekleyerek bir telif hakkı ödemesi almaktadır.

Daha sonra yatırımcılar bu NFT’leri satın alırken LOOKS token kazanmaktadır.

Bu sayede hem yatırımcılar hem de sanatçılar ödüllendirilmektedir.

Sonuç: Merkeziyetsiz Uygulamaların Bir Geleceği Var Mı?

Merkeziyetsiz uygulama (dApp) nedir blockchain ve kripto para ekosistemi içerisinde cevaplanması gereken önemli bir sorudur.

Blockchain teknolojisinin sunduğu en önemli prensip merkeziyetsizliktir.

Teknoloji sayesinde daha demokratik ve güvenilir bir dünyaya adım atılabilir.

Bu da blockchain teknolojisinin sunduğu olanaklar ile gerçekleşebilir.

İşte bu noktada merkeziyetsiz uygulamalar ön plana çıkmaktadır.

Bu uygulamalar arka planda blockchain teknolojisini temel alan ön planda ise kullanıcı arayüzünden oluşmaktadır.

Böylece kullanıcı deneyimini üst noktaya taşıyan daha güvenilir uygulamalar ortaya çıkmaktadır.

Kullanıcıların kişisel verileri merkeziyetsiz uygulamalar sayesinde daha gizli hale gelmektedir.

Kişisel verilerin korunması tartışmalarının yoğunlaştığı bir dönemde merkeziyetsiz uygulamalar (dApp) bu tartışmada güçlü bir çözüm önerisi olarak ön plana çıkmaktadır.

Öte yandan ölçeklenebilirlik, yeni bir teknoloji olması ve teknik kısıtlamalar merkeziyetsiz uygulamaların önündeki sorunlardır.

Merkeziyetsiz uygulamalar (dApps) bu sorunların çözülmesiyle birlikte ciddi bir potansiyele kavuşacaktır.

Özetlersek, blockchain ağları üzerine inşa edilen merkeziyetsiz uygulamalar aracıları ortadan kaldıran bir uygulama türüdür.

Bu, hem kullanıcı verilerinin güvenliği hem de uygulamaların denetlenebilirliği açısından oldukça önemli bir teknolojidir.

Sıkça Sorulan Sorular

Türkiye’deki en iyi kripto para platformları | Nisan 2024

YouHodler Keşfet →

BingX Keşfet →

PrimeXBT Keşfet →

Coinrule Keşfet →

BYDFi Keşfet →