EIP 4488, toplam calldata limiti ile işlem calldata maliyetinin azaltılmasına yönelik bir Ethereum İyileştirme Önerisidir (EIP). Bilindiği üzere Ethereum oldukça uzun süredir yüksek işlem ücretleri ile boğuşmaktadır. Bu noktada sunulan birçok çözüm önerisi vardır. Bunlardan bazıları Layer 2 çözümleri ile ilgili iken bazıları ise ağdaki temel değişiklikler üzerinedir. Bu önerilerden biri sayılan EIP 4488 ilginç mekanizmaları sayesinde işlem ücretlerini düşürmeyi amaçlamaktadır.
BeInCrypto Telegram Trading Topluluğuna katılın: Kripto para projeleri ve NFT’leri tartışın, alternatif kripto para platformları hakkındaki incelemeleri okuyun. PRO trader ve uzmanlarımızdan tüm sorularınıza yanıtlar alın!
BeInCrypto Telegram — Şimdi Katıl!
Ethereum İşlem Ücretleri Sorununa Bir Çözüm: EIP 4488
Gas fee (işlem ücreti), Ethereum ağındaki işlemlerin ve diğer bazı şeylerin gerçekleştirmesi için gereken ücretlerdir. Ethereum ağındaki her işlem türü farklı miktarlarda gas fee gerektirmektedir. Bu aynı zamanda işlemin karmaşıklığına da bağlıdır. Örneğin basit bir ETH transferi ile ERC token transferi farklıdır. Mesela Ethereum yerel DEX’inde bir varlık swapping’i daha düşük gas fee gerektirmektedir.
Bununla birlikte ağdaki her bir blok için farklı bir gas fee limiti bulunmaktadır. Eğer bloğun bir işlem ücreti limiti yoksa geçersiz sayılacaktır. Bu limitler çok sayıda faktöre göre değişiklik göstermektedir. Sonuç olarak işlemler her zaman aynı blokta bitmemektedir.
Madenciler işlem doğrulamalarına en yüksek işlem ücretine sahip olandan başlamaktadır. Her blokta farklı gas fee teklifleri vardır. Kullanıcıların çoğu eğer küçük bir blok için teklif verirse işlem ücretleri de otomatik olarak artacaktır.
Ethereum’da Yüksek İşlem Ücretlerine Sebep Olan Nedir?
Dikkat edilmesi gereken en önemli hususlardan biri işlem ücretlerinin işlem boyutuna bağlı olmadığıdır. İşlem ücretleri, Ethereum ağının aynı anda kaç farklı işlem yaptığına bağlıdır. Örneğin talep edilen işlem yoğun bir döneme denk geldiyse bu yüzlerce dolara mal olabilir demektir. İşte bu durum Ethereum’un saniyede yaklaşık 30 işlem kapasiteli olan Proof-of-Work yani PoW modelinin en temel sorunudur. Kısacası kullanıcılar eğer günün en yoğun saatlerinde işlem yapıyorlarsa daha fazla gas fee (işlem ücreti) istenecektir. Kullanıcı tarafından yeterli işlem ücreti ödenmediğinde Ethereum işlemi geçersiz kalacaktır. Ancak böyle bir durumda tamamlanmayan işlemin ücreti yine de tahsil edilecektir.
Ethereum ağında birçok kez işlem yoğunluğu yaşanmış ve işlem ücretleri ciddi seviyeleri aşmıştır. Bu noktada Ethereum ağının ilk tıkanması 2017 yılında CryptoKitties heyecanında yaşanmıştır. Ardından 2021’deki büyük NFT patlaması Ethereum’a birçok yeni kullanıcı getirerek yine işlem ücretlerinin fırlamasına neden olmuştur. Bunu doğrudan BAYC yani Yuga Labs’in Bored Ape Yacht Club gibi proje lansmanları sırasında görebilmek mümkündür. Buna karşılık Ethereum Foundation ağın bir an önce Proof-of-Stake modeline geçeceğini duyurmuştur.
Kuruluş tarih olarak 2022’nin sonunu gösterirken değişimin ismini ise Ethereum 2.0 olarak belirlemiştir. Ağın ölçeklenebilirlik sorunu ile birlikte işlem ücretlerindeki sorun da bu şekilde düzeltilecektir. Ancak Ethereum işlem ücretleri problemini önleyecek farklı çözüm yolları da vardır. İşte bunlardan biri olan ve son günlerde sık gündeme gelen EIP 4488 yöntemi vardır.
EIP 4488 Nedir?
EIP 4488, Ethereum calldata limitini düzenleyerek işlem ücretlerinin düşürülmesine yönelik bir öneridir. Bu; özellikle Optimism, Arbitrum ve zkSync gibi Ethereum rollup çözümlerindeki işlem maliyetlerini düşürmek içindir. EIP 4488, Vitalik Buterin ve Ansgar Dietrichs tarafından Kasım 2021’de tanıtılmıştır. Buterin ve Dietrichs bu öneri ile güvenlikten ödün vermeden işlem ücretlerini düşürmenin adımlarını açıklamıştır. Ayrıca Ethereum 2.0’ın geliştirilmesi için de bir yol haritası sunmuştur.
EIP 4488 önerisindeki ana fikirler:
- Katman 2 rollups kullanıcı işlemlerini gruplandırarak “calldata” aracılığıyla göndermektedir. Güncelleme ile birlikte calldata daha düşük maliyetle gönderilecektir. Bu sayede son kullanıcının ödediği gas fee de düşecektir.
- İşlemleri toplu şekilde göndermek işlem ücretlerini 3-8 kat arası azaltacaktır. ZK-rollups Ethereum temel katmanından 40 ila 100 kat daha ucuzdur. Buterin bu artan veri alanının “rollup maliyetlerini 5 kat düşereceğine” inanmaktadır.
- Rollups kısa, orta ve uzun vadede Ethereum ölçeklendirmesi için en iyi çözüm olacaktır. Ayrıca Ethereum’un PoS ağına geçmesiyle birlikte blockchain daha fazla ölçeklenecektir. Bu durum 2. katman rollups’ını kolaylaştırarak işlem maliyetlerini azaltacaktır. EIP 4844 önerisi sharding konusunda daha fazla bilgi edinmek için burayı okuyabilirsiniz.
EIP 4488, blockchain merkeziyetsizliğinin yanında herkesin bir node çalıştırmasını sağlayan ve minimum bloklar yaratan öneridir. Şu anda Ethereum blok boyutları değiştirilebilir ve yönetilebilir düzeydedir. Dolayısıyla EIP 4488 ile birlikte blok genişlikleri için herhangi bir maliyet çıkması söz konusu değildir.
Ayrıca Layer 1’e benzer bir kapasite ile ilerledikten sonra rollups’ı destekleyerek maksimum fayda sağlamaktadır. Ethereum ağındaki bir başka önemli ölçeklendirme sorunu ise Veri Kullanımıdır. Ancak EIP 4488, Layer 2 protokollerini rahatlattığı için bunu da çözmektedir.
EIP 4488’in Ağ Üzerindeki Etkisi Nedir?
EIP 4488, yüksek işlem ücreti (gas fee) sorununu çözmek için oldukça basit ama geçerli bir yaklaşımdır.
İki önemli hususu ele alır:
- Calldata işlem maliyetlerini byte başına 16’dan 3’e düşürür
- Güvenlik riskini azaltmak için blok başına 1 MB ve işlem başına 300 byte ile toplamda 1.4 MB harcar
EIP 4488’in ilk hedefi işlemin veri parametresinin tutulduğu salt okunur ve byte adresi tutulabilir bir calldata oluşturmaktır. Diğer bir ifadeyle EIP 4488 ağın şişme olasılığını ortadan kaldırabilmek adına ağın maksimum işlem limitini kısıtlamaktadır. Bu noktada calldata ile işlem maliyetleri düşürülmektedir.
Yani harici verileri sınırlandırmaktadır. Kesin sınır koymak olası risk durumunu en aza indiren en kolay yoldur. Bu noktada rollups maliyetleri çarpıcı bir şekilde artarken ortalama blok boyutu ise yüksek kilobyte’a çıkmaktadır. Kesin sınır konulduğunda 10 MB içeren tekli bloklar bu kötü senaryoyu önlemektedir. Ancak bu kötü senaryoda blok boyutu 1.4 MB iken şu an bu 1.8 MB’a kadar çıkabilmektedir.
Buterin’a göre,
“16’dan 3’e kadar düşen calldata maliyetleri maksimum bloğu 10 milyon byte’a çıkaracaktır. Bu durum Ethereum P2P ağ katmanı için eşi benzeri görülmemiş zorluk demektir. Özellikle birkaç yıl önce yaşanan ~500 kB bazı blok testleri önyükleme node’larını çökertmiştir. Ayrıca maliyeti düşürme ve üst sınır teklifi maksimum blok boyutunu 1.5 MB’a çıkaracaktır. Dolayısıyla bu, güvenlik riskinin çoğunu önlemeye yeterli olacaktır”.
EIP 4488 için yaşanan tartışmalar sonucu öneri bir Ethereum test ağında uygulandıktan sonra sonuçları GitHub’ta yayınlanmıştır.
EIP 4488 Hakkındaki Endişeler
Söz konusu EIP 4488 ile birlikte node operatörlerinin veri alanının artması iş yükünü arttırmaktadır. Blockchain’deki tüm veritabanı çoğu bilgisayar depolaması için çok büyük bir yük olacaktır. Öte yandan bu sorunun bir yıldan eski node’lar için depolamayı ortadan kaldıran tamamlayıcı bir teklifle çözülmesi mümkündür.
EIP 4488 Kullanıcılara Nasıl Yardımcı Olacak?
EIP 4488 teklifi rollups maliyetini azaltarak işlem ücretlerini düşürecektir. Dolayısıyla kullanıcıları doğrudan etkileyecektir. EIP 4488, Ethereum’daki yüksek işlem ücretleri için kısa vadeli bir çözüm olarak sunulmuştur. Optimism ve Arbitrum gibi 2. katman çözümlerinin kullanıcıları işlem ücretlerinin 3-8 kat düştüğünü görecektir. zk-rollups kullanıcılarının ise Ethereum temel katmanından 40-100 kata kadar daha ucuz işlem ücretleri ödemesi mümkündür.
Ancak sürekli artan işlem verileri bazı geliştiricileri endişeye sokmaktadır. Onlara göre EIP 4488 uzun vade bir sorun olan genel blok boyutlarını artıracaktır. Eğer bu güncelleme uygulanırsa Ethereum blockchain boyutları blok başına 0.1 MB ile 0.5 MB oranında artacaktır. Bu durum zincir boyutunu 5 kat artıracaktır. Dolayısıyla daha iyi donanıma ihtiyaç duyulacak ve bu da node’lar için bir sorun olacaktır. EIP 4488 ile ilgili bir başka endişe ise ek ağ sınırlamalarına neden olacağı yönündedir. Bu durum kullanıcıların çoğunu aynı calldata için rollups mücadelesine sokacak ve daha yüksek ücretlere neden olacaktır.
Ethereum İşlem Ücreti (Gas Fee) Azaltma Stratejisi: EIP 4488
EIP 4488 stratejisi, Ethereum blockchain’nindeki rollups işlem maliyetlerini düşürmek için geliştirilmiştir. Bu anlamda EIP 4844 tarafından sunulan sharding çözümüne de bir aracı öneri sayılmaktadır. Ancak herkesin beklediği üzere Ethereum’un ölçekleme sorununun gerçek çözümü onun PoW’dan PoS modeline geçmesidir. Bu geçiş yüksek ihtimalle işlem ücretleri sorununa bir son verecektir. Ancak her iki şekilde de bu problemin çözüme kavuşması ve kullanıcıların sonuca ulaşması oldukça yakındır. Ethereum İyileştirme Önerileri bir bakışta anlaşılabilecek bir konu değildir.
Sıkça Sorulan Sorular
EIP’ler nedir?
EIP 4488 nedir?
Sorumluluk Reddi
Sorumluluk Reddi: Trust Project yönergelerine uygun olarak bu web sayfasındaki eğitim içeriği, iyi niyetle ve yalnızca genel bilgilendirme amacıyla sunulmaktadır. BeInCrypto yüksek kalitede bilgi sağlamaya, derinlemesine araştırma yapmaya ve okuyucular için bilgilendirici içerik oluşturmaya öncelik verir. Ortaklar, şirketi makalelerdeki yerleşimler için komisyonlarla ödüllendirebilir. Ancak bu komisyonlar tarafsız, dürüst ve yardımcı içerik oluşturma sürecini etkilemez. Bu bilgilere dayanarak okuyucu tarafından gerçekleştirilen herhangi bir işlemin riski kesinlikle okuyucunun kendisine aittir.
