Chia coin nedir diye merak edenler için bu yazı tam bir rehber niteliğindedir.
Bilindiği üzere Bitcoin ağının çevre ve iklim konusunda şüpheli bir enerji ayak izinin olduğu belirtilmektedir.
Kripto para endüstrisinin iklim değişikliğine etkisini yansıtan yeni bir çalışmada Bitcoin temel nokta haline gelmiştir.
Greenpeace raporlarına göre Bitcoin madenciliği “ABD’de milyonlarca tonluk yeni küresel ısınma kirliliğini tetiklemektedir”.
Chia ağı ise kendi ürettiği Chia coin ile birlikte kripto para alanını daha yeşil hale getirerek bunu değiştirmeyi planlamaktadır.
Chia coin nedir ve temel ilkeleri nelerdir dedikten sonra Bitcoin’i ikiye katlamayı hedeflediğini belirtmekte fayda vardır.
Chia Bitcoin’e kıyasla çok daha çevre dostu ve yeni bir teknoloji uygulayarak tüm bu hedeflere ulaşma sözü vermektedir.
Bu yazıda Chia coin nedir, blockchain’i nasıl işler ve XCH nasıl alınır gibi konulara yer verilecektir.
Chia Ağı Nedir?
Chia Ağı Nakamoto algoritması üzerine inşa edilmiş Proof-of-Space-Time yani PoST modeli bir blockchain ve aynı zamanda akıllı kontrat platformudur.
PoST Bitcoin’den sonraki ilk Nakamoto fikir birliği algoritmasıdır.
Chia ağının boş bilgisayar depolama kısmını “plots” yani arazi gibi düşünürsek “farming” bilinen işlemleri doğrulamak demektir.
Chia coin nedir ve ne işe yarar demeden önce farming konusunu incelemek gerekir.
Farming temelde bir tür ödül toplamaktır ve plot adı verilen büyük alanlar için node’lara ihtiyaç vardır.
Her plot rastgele kriptografik veriler içerirken PoST fikir birliği mekanizması ile toplu hale gelmektedir.
Proof of Work mekanizmasına bir alternatif
Chia’nın temel hedefi Bitcoin ağına benzer bir ödeme sistemiyle küresel ve açık kaynaklı bir ağ olabilmektir.
Öte yandan Chia ağı PoW yerine PoST mekanizmasını benimseyerek enerji kullanımını azaltmaktadır.
Chia aslında yoğun madenciliğe alternatif bir merkeziyetsiz finans sistemi kurmak istemektedir.
Chia Network konusundaki temel bilgilendirmeden sonra sırada bu mekanizmanın altında yatan şey nedir sorusu vardır.
Chia Ağı Hakkındaki Gerçekler
Daha önce belirtildiği üzere Chia protokolü Nakamoto fikir birliğinin kendi versiyonuyla yenilikçi bir yaklaşım sunmaktadır.
Ağa güç sağlayan temel algoritması madencilik enerji taleplerini sistemden kaldırırken ağın güvenli ve merkeziyetsiz kalmasını da sağlamaktadır.
Chia’nın kullandığı Nakamoto algoritması aslında Proof of Space ve Proof of Time’ın birleşimidir.
Chia coin nedir demeden önce bu modelleri kısaca açıklamak gerekir:
- Proof of Space farmer olarak adlandırılan bir miner’ın ağa katkıda bulunurken sabit disk sürücülerine bir miktar depolama yaptığını gösteren bir şifreleme tekniğidir.
- Proof-of-Time ise Chia ağı bağlamında bir farmer seçmek için kullanılan oylama sistemidir. Kısacası belirli bir farmer’ın ağa ne kadar süre aktif olarak katkıda bulunduğuna odaklanan bir fikir birliği algoritmasıdır.
Dolayısıyla Chia’da amaç ağa katkıda bulundukları ücretsiz depolamaya dayalı olarak token oluşturmak ve ağ validator’larını ödüllendirmektir.
Bu sistem madencilik performansına bağlı olan PoW blockchain’lerinden büyük oranda farklıdır.
Chia PoST’un nasıl çalıştığına dair bir TL;DR yani uzunca bir açıklama sunmuştur.
Bu noktada altta yatan mekanizmalara daha sağlam bir bakış atmak için bu makale oldukça verimlidir.
Chia ağı nasıl çalışır? Chia coin nedir?
Chia coin nedir sorusuna geçmeden önce Chia ağının nasıl çalıştığını ve sistemin nelerden oluştuğunu anlamak gerekir.
Hard diskinde boş alanı olanlar bunu plot’a ayırarak Chia kazanmaktadır ancak ilk plot için biraz zaman ve kaynak gerekmektedir.
Bir farmer için öncelikle bilgisayara özel bir yazılım yüklenmesi gerekir.
Bu bir zorunluluktur çünkü bu yazılım Chia’ya depolama ayırmaya olanak tanımaktadır.
Farmer’lar daha sonra Chia protokolü tarafından sunulan bir zorluğu çözmek adına ağa ayırdıkları disk alanını kullanmaktadır. İşte sistem bu şekilde:
Yazılım yüklendikten sonra blockchain bir node ile senkronize hale gelecektir.
Ardından disk üzerinde bir dizi kriptografik sayı depolamanın yanı sıra plot’lar oluşacaktır.
Chia blockchain yeni bir blok oluşturduğunda önceki bloktan sözde bir sorgulama numarası üretmektedir.
Farmer’lar bu numaraya yakın bir sayıya sahip olup olmadıklarını görmek için arazilerini taramalıdır.
Bu hususta en iyi kanıta sahip olan plot Chia ödülünü kazanmaktadır.
Chia coin nedir diye merak edenler bu coin’i en garanti nasıl elde edeceklerini de merak etmektedir.
Bu noktada elbette ağ için ne kadar fazla sabit disk alanı ayrılırsa kazanma şansı da o kadar artacak demektir.
Sonuçta ne kadar fazla rastgele sayı depolanırsa bir sonraki bloğu kazanma ihtimali o kadar yüksek olacaktır.
Chia yazılımını kurup en az bir plot ile senkronize hale getirildiğinde farming başlamış demektir.
Bir plot oluşturduktan sonra farmer sekmesinde görüntülenen “Token Kazanma Zamanı” mesajını görmek mümkündür.
Sekmede görüntülenen değer ise yalnızca yaklaşık bir tahmindir.
Yani şimdiye kadar muhtemelen PoST’un neden PoW kadar elektrik ve donanım gerektirmediğini anlamışsınızdır.
Ayrıca Chia’ya tahsis edilen kullanılmayan alan ASIC’e dayanıklıdır.
Bu nedenle Chia blockchain kendisini haklı olarak daha yeşil ve daha çevre dostu bir alternatif olarak sunmaktadır.
Geçen yıl bir başka büyük güncellemenin ardından Chia doğrudan Amazon Web Services yani AWS bulut sunucularında farming CHIA için izin vermiştir.
Chialisp: Chia’nın kendi programlama dili
Chia’nın bir diğer önemli yönü ise Chialisp adlı kendi zincir üstü programlama dilini kullanmasıdır.
Chia akıllı kontrat yeteneğiyle fonların verimli bir şekilde geliştirilmesine ve sürdürülmesine olanak tanımaktadır.
2019’daki lansmanından bu yana Chialisp genel olarak DeFi topluluğunda ve geliştiriciler arasında bir başarı elde etmiştir.
Chialisp programlama dilinin kendisi güvenli, denetlenmesi kolay ve güçlü gözükmektedir.
Chialisp Bitcoin’in UTXO modelini korurken Solidity, Bitcoin Core ve Ethereum kod tabanından ilham almıştır.
Bunlar “Sıralı işlem” yolundan gitmek yerine eşzamanlı işlemlerin temelini oluşturmaktadır.
Şimdiye kadar desteklenen işlemler arasında atomic swap’lar, yetkili alacaklılar ve Colored coin’ler yer almaktadır.
Bunların yanında multi-sig cüzdanlar, kurtarılabilir cüzdanlar ve oran sınırlı cüzdanlar da desteklenenler arasındadır.
Chia Coin Nedir ve Chia Projesinin Arkasında Kimler Var?
Chia coin nedir daha iyi anlamak için Chia projesinin arkasında kimler var ona bakmak gerekir.
Chia protokolü tanınmış bir bilgisayar programcısı ve BitTorrent protokolünün yaratıcısı olan Bram Cohen tarafından 2017 yılında geliştirilmiştir.
Şu anda baş yönetici olarak projeye öncülük eden kişi Bram Cohen’in kendisidir.
Cohen diğer üst düzey yöneticilerin yanı sıra COO ve Başkan olarak seri girişimci Gene Hoffman yer almaktadır.
CFO olarak ise eski Delta-V Global Yönetim CEO’su Misha Graboi görev yapmaktadır. Diğer ekip üyelerini tanımak için projenin ekip sayfasına göz atınız.
Tüm bunların yanı sıra Chia ekibi kod tabanına farklı yeteneklerle düzenli olarak katkıda bulunan büyük bir geliştirici kitlesine sahiptir.
Chia Coin Nedir ve Bitcoin’le Farkları Neler?
Chia coin nedir ve Bitcoin’den farklı olarak ne sağlar? İşte Bitcoin vs. Chia:
- İşlem doğrulama mekanizması her iki ağda da farklıdır. Bitcoin PoW fikir birliği modeline dayanırken Chia coin PoST kullanmaktadır.
- Madencilik süreci yüksek performanslı işlemcilere ve grafik kartlarına sahip üst düzey madencilik teçhizatları gerektirmektedir. Dolayısıyla Bitcoin madenciliğinde enerji oldukça yoğun kullanılmaktadır. Buna karşılık Chia coin’de farming olarak adlandırılan ve bilgisayarda kullanılmayan disk alanlarını kullanmak yeterlidir.
- Bitcoin’in maksimum coin arzı 21 milyon iken Chia’da böyle bir üst sınır bulunmamaktadır. Projeyi yöneten ekip daha çok öngörülebilir ve sürekli bir enflasyonu tercih etmektedir.
Chia Coin Nedir?
XCH veya Chia coin nedir sorusuna kısaca Chia Ağı’ndaki yerel varlık olarak yanıt vermek mümkündür.
Nakamoto algoritmasını destekleyen ve bir teşvik mekanizması olan Bitcoin’in UTXO modelindeki özel bir sürümü kullanmaktadır.
Chia blockchain’de blok üreticileri ağ güvenliğini sağlamaları karşılığında XCH ödülleri elde etmektedir.
Dolayısıyla farmer’lar kullanılmayan depolama alanları ile ağa katkıda bulunarak henüz yeni mint edilmiş XCH’ler kazanmaktadır.
Chia ağı projeye fon sağlamak için bir ICO düzenlemek yerine özel finansman turu düzenlemiştir.
Ancak yatırımcılar fon sağlarken herhangi bir coin elde etmemiştir.
Öte yandan ağın stratejik rezervlerinin bir kısmını kullanma hakkı kazanmışlardır.
Chia tokenomics
Chia coin nedir sorusu Chia tokenomics incelemesi ile birlikte daha iyi anlaşılacaktır.
Chia ekibi ağın uzun vade gelişimine yatırım açısından önceden 21 milyon XCH’yi hazır hale getirmiştir.
Ekip bu stratejik rezervi aşağıdakiler de dahil birkaç sebepten tutmaktadır:
- Lending: Kullanıcılara XCH ödünç vererek daha fazla likiditenin önünü açmak.
- Ödüller: Ek farmer ödülleri dağıtmak.
- Yatırımlar: Developer’lara ve ağa katkıda bulunan diğer kişilere XCH’de hibe sunulması.
- Buybacks: Chia’nın yol haritası projenin bir noktasında halka arzı içermektedir. Halka arz olduğunda ekip hisselerini geri almak adına stratejik rezervlerini kullanabilir.Temettüler: Stratejik XCH depoları şirket halka açıldığı zaman temettü ödemelerinde kullanılabilir.
Ağı güvence altına almak için node’lara verilen blok ödüllerinin çalışma sistemi:
- 2021 – 2024: Blok başına 2 XCH
- 2025 – 2027: blok başına 1 XCH
- 2028 – 2030: Blok başına 0,5 XCH
- 2031 – 2033: blok başına 0,25 XCH
- 2034 ve sonrası: Kalıcı olarak blok başına 0.125 XCH.
Chio Coin Nasıl Satın Alınır?
Chia coin nedir dedikten sonra sırada Chia’nın nasıl satın alınacağı konusu vardır.
XCH yani Chia coin 2021’in ortalarından beri birden fazla merkezi ve merkeziyetsiz kripto borsasında satılmaktadır.
Şu anda Chiba coin’i Huobi Global, Gate.io, KuCoin, LBank, MEXC, BitMart ve CoinEx’ten satın almak mümkündür.
- Yukarıda adı geçen bir kripto para borsasına kayıt ol
- Bu borsanın politikalarına bağlı olarak KYC doğrulamasından geç
- Hesaba para yatır ve ardından seçtiğin itibari para doğrudan nakit transferini desteklemiyorsa; Bitcoin gibi yaygın olarak kabul edilen diğer coin’lerden satın al
- Para yatırdıktan sonra XCH içeren tüm işlem çiftlerini ara
- Cüzdanına yatırılan parayla XCH satın al.
Chia Network Hakkında Bazı Eleştiriler
Chia şimdiden en umut verici yeşil kripto para projelerinden biri olarak damgasını gözükmektedir.
Ancak hakkında bazı eleştiriler de yer almaktadır.
Projeyle ilgili en ciddi endişe ise çok sayıda sabit disk sürücüsü ihtiyacıdır.
Farming sürecinde gereken yüksek miktarda ücretsiz depolama nedeniyle Chia ağı sabit disk üreticilerine ciddi yük getirmesi olasıdır.
Bazı tahminler Chia farming’in 512 GB’lık bir sabit diskin ömrünü on yıl gibi bir süreden iki aya indireceğini öne sürmektedir.
Chia farming iki şekilde geri olumsuz sonuçlanabilir:
- Artan donanım üretimi sonucu yüksek elektronik atık ve emisyonlara yol açabilir.
- Chia farming ile hard disk’lere olan talebin hızla artması sonucu disk fiyatları önemli ölçüde artabilir.
Chia Tepkilere Karşı Direnebilir Mi?
Chia coin nedir başlıklı bu yazıyı özetlemek gerekirse tüm eksikliklerine rağmen Chia Bitcoin’den çok daha fazla enerji verimlidir.
Herhangi bir büyük ölçekli Chia farm’ın Bitcoin mining’te tüketilen enerjinin yanında oldukça düşük seviyede olduğu muhakkaktır.
Chia Network Bitcoin ve diğer PoW ağlarına üstün bir alternatif olarak değerini kanıtlamalıdır.
Bunu etkili bir şekilde gerçekleştirmenin tek yolu ise kullanım durumunu yeni kullanıcılara iletmek ve topluluk desteğini harekete geçirmektir.
Aksi takdirde hiç var olmamakla çok daha çevreci olacaktır.
Sıkça Sorulan Sorular
Chia coin nereden alınır?
Chia coin ile para kazanılır mı?
Chia coin nedir?
Chia Ağı Nedir?
Chia hangi blockchain’de yer alıyor?
Trusted
Sorumluluk Reddi
Sorumluluk Reddi: Trust Project yönergelerine uygun olarak bu web sayfasındaki eğitim içeriği, iyi niyetle ve yalnızca genel bilgilendirme amacıyla sunulmaktadır. BeInCrypto yüksek kalitede bilgi sağlamaya, derinlemesine araştırma yapmaya ve okuyucular için bilgilendirici içerik oluşturmaya öncelik verir. Ortaklar, şirketi makalelerdeki yerleşimler için komisyonlarla ödüllendirebilir. Ancak bu komisyonlar tarafsız, dürüst ve yardımcı içerik oluşturma sürecini etkilemez. Bu bilgilere dayanarak okuyucu tarafından gerçekleştirilen herhangi bir işlemin riski kesinlikle okuyucunun kendisine aittir.
İLGİLİ HABERLER
Tüm içeriği görüntüle
