Kripto para birimleri blok zincir teknolojisinin ürünü olarak ortaya çıktı. Bu teknolojinin var olma nedeni merkeziyetsiz ve küresel bir ekonomi yaratmak. Bu yüzden başta Ethereum olmak üzere çok sayıda topluluk bu amaç uğruna yeni teknolojiler geliştiriyor.
Son zamanlarda DEX (merkeziyetsiz borsalar) olarak açılan çok sayıda alım satım platformu ve DeFi projesi ortaya çıktı. Yapılan bir araştırmaya göre yatırımcılar olağandışı bir hızla bu borsalara akın ediyorlar. Bu yüzden UniSwap, PancakeSwap ve Curve gibi borsaların işlem hacimlerinde parabolik bir artış gözlemleniyor.
Ülkemizde son zamanlarda birçok borsanın batması ve bir döneme damga vuran Mt. Gox skandalı gibi olaylar merkezi borsalarda para tutmanın ne kadar tehlikeli olduğunu gösteriyor. Üstelik bu borsaların KYC (Müşterini Tanı) kurallarına tabi olması yani tüm kimlik ve ikamet bilgilerini istemesi işin bir başka tehlikeli noktası. İleride ortaya çıkabilecek vergilendirme gibi düzeltmelerin nasıl sonuçlar doğuracağı belli değil. Bununla birlikte finans uzmanları insanların kendi kripto paralarını bir borsanın cüzdanında tutmasını bir hata olarak görüyor. Oysa DEX Metamask ve Trust Wallet gibi kişinin kendisine ait hesaplar üzerinden alım satım yapılmasına imkan tanıyor.
Yatırımcılar Daha Fazla Kazanıyor
DEX uygulamarı tamamen merkeziyetsiz olduklarından paranın kontrolü ya da işlem ücretlerinin gittiği bir kurum veya topluluk bulunmuyor. Bu projelere likidite sağlayan yatırımcılar sistemdeki işlem ücretlerini paylaşıyorlar. Likiditeye katkısı daha fazla olan yatırımcılar daha fazla pay alıyorlar. Ayrıca sistemde daha az miktarda bulunan kripto para ya da tokenları likidite eden yatırımcılar orantısal olarak daha fazla işlem ücreti alıyorlar.
Otomatik Piyasa Yapıcı (AMM) olarak isimlendirilen merkeziyetsiz borsalar da var. Bunlarda tüm işlemler, bazı basit formüllerin otomatik çalışmasıyla gerçekleşiyor. Bu sistemdeki temel sorun geçici zarar adı verilen bir sorun. Yatırımcılar havuza yeni kripto paralar sunduğunda sitemdeki kripto para pariteleri değişiyor ve yatırdığınız kripto paranın değeri azalıyor. Buna karşılık yatırımcılar işlem ücretlerinden pay almaya başlıyor. Daha çok uzun vadeli bir yatırım modeli olarak değerlendiriliyor.
Macera Ethereum’da UniSwap ile Başladı
Her ne kadar daha önce bazı DeFi projeleri böyle bir girişimi denese de kitlelere yayılan ilk başarılı AMM projesi UniSwap oldu. Ethereum blok zincir ağına monte edilen UniSwap işlem ücretleri ilk günlerde inanılmaz miktarlara ulaşabiliyordu. Bu yüzden PancakeSwap gibi aynı sistemi farlı bir blok zincir ağında (Binance Smart Chain) kullanan benzerleri türedi. Pancake borsasında işlem ücretlerinin daha hızlı ve ucuz olması yatırımcıların bu borsayı Swap işlemleri için tercih etmelerine neden oluyor. Bununla birlikte Berlin güncellemesinin ardından azalan Gas ücretleri sayesinde DEX ve Ethereum ağına bağlı dApp’lerde karşılaşılan işlem ücretlerinin de azaldığı bildiriliyor.
Merkeziyetsiz borsalar, yeni çıkan bir token ya da kripto parayı, Binance ya da Coinbase gibi dev bir kripto para borsası listelemeye başlamadan önce listeleyebiliyor. Bu şekilde bazı yatırımcılar henüz değeri katlanmadan bu yeni projelerin tokenlarını alarak değer kazanmasını bekliyor.
Sorumluluk Reddi
Sorumluluk Reddi: Trust Project yönergelerine uygun olarak BeInCrypto, haberlerde tarafsız ve şeffaf raporları garanti eder. Bu haber makalesi doğru ve güncel bilgi vermeyi amaçlamaktadır. Ancak okuyucuların bu içeriğe dayalı herhangi bir karar vermeden önce tüm bilgileri bağımsız olarak doğrulamaları ve bir profesyonele danışmaları tavsiye edilir.
