Maker coin nedir sorusu merkeziyetsiz finans (decentralized finance veya DeFi) projelerinin popülerleşmesi ile sıklıkla duyulmaya başlanmıştır. Peki Maker ne işe yarar? Maker coin iyi bir yatırım mı? Nasıl alınır? Nasıl bu kadar popüler hale geldi?
Aslında oldukça uzun bir geçmişe sahip olan Maker coin hakkında sıkça sorulan bu sorular ve daha fazlası için hazırladığımız rehberimize geçmeden önce, Maker coin için verilebilecek en özetleyici yanıtın, onun Maker Protocol platformuna katkıda bulunan bir yönetişim token’i (governance token) olduğunu söyleyebiliriz.
Bu Yazıda:
Maker Coin Nedir?
Maker coin‘in (veya MKR token’inin) kripto para ekosisteminin öncü DeFi projeleri içerisinde yer alan MakerDAO için işlevini detaylandırmadan önce, bu platformun temeli olan Maker Protocol’e ve projenin DAI adlı sabit değerli kripto para (stablecoin) varlığına kısaca değinmek gerekecektir.
Maker Protocol, itibari para birimleri veya altın gibi gerçek enstrümanların değerine bağlı olacak bir dizi merkezi olmayan dijital varlık oluşturmak amacıyla Ethereum platformu üzerinde kurulmuştur. Bu amaç doğrultusunda Ethereum blockchain tabanlı MakerDAO’da Ethereum kilitlenmesi ile DAI coinleri oluşturulmakta ve kullanıcılar DAI’lerini platformda tutmaya teşvik edilmektedir.
Böylece itibari paraların kripto paraya çevrilebilecekleri ve bu parayı borç alıp vermede kullanabilecekleri merkeziyetsiz bir ekonomi yaratmak amaçlanmaktadır. DAI, dolar karşısında yaşanacak olan sert fiyat volatilitelerinin önüne geçebilmek için kullanılmaktadır.
DAI hakkında daha fazla bilgi almak için bu rehberimize başvurabilirsiniz.
MakerDAO, adından da anlaşılacağı üzere bir Merkezi Olmayan Otonom Organizasyon (DAO) projesidir. Bu proje içerisinde Maker coin, dolara endeksli DAI token’inin kripto para işlemlerinde fiyatının stabil, yani dolara sabit kalmasından sorumlu, ERC-20 tabanlı ve merkeziyetsiz bir tokendir.
Bir başka deyişle, Maker coin’in protokol içerisindeki başlıca görevlerinden biri DAI’yi işletmektir. DAI üretiminde Maker coin kullanılır ve kullanılan Maker Coin tutarı yakılır.
DAI fiyatına kıyasla Maker Coin fiyatındaki volatilite oranı oldukça fazla olduğu için, token sayısında yaşanan düşüş sonucunda DAI’ye yansıyacak olan talep Maker coin’e de yansıyacaktır. Bu noktada DAI kullanıldıkça Maker coin fiyatının da yükseleceğini söyleyebiliriz.
Maker aynı zamanda Ethereum ağı üzerinde trade edilebilir ilk token olması nedeniyle de öncül bir kripto para birimidir.
Maker coin ve DAI üzerinden oluşturulan ikili kripto para stratejisi ile fiyattaki volatilitenin engellenmesi ve Maker kullanıcılarına projenin dayanıklılığı hakkında daha çok güvence verilmesi amaçlanmaktadır. Ayrıca Maker coin, Maker projesinin kendisine yatırım çekmek için kullandığı gerekli bir token’dir.
Örnek olarak, elinde Maker Coin bulunduran kişiler şirket hissedarlarına, şirket de bir DAO’ya benzetilebilir. MKR token’leri, oy hakkı olarak da görev görür ve kullanıcılara Maker Protocol’ün gelişiminde söz hakkı verir.
Projenin Temelleri 2015 Yılında Atıldı
Maker, yatırımcılar ve borç alan kullanıcıların Maker ekosistemine katılım sağlayabilmesi için 2015 yılında Danimarkalı girişimci Rune Christensen ve Maker Vakfı tarafından geliştirilmiş ve Aralık 2017 tarihinde piyasaya sürülmüştür. Kopenhag Üniversitesi Biyokimya ve Copenhagen Business School Uluslararası Ticaret mezunu olan Rune Christensen, Maker Vakfı’nda (Maker Foundation) CEO olarak yer almıştır.
Dünya çapındaki Maker topluluğunun bir parçası olan Maker Vakfı, Maker Protocol projesini bir takım dış ortakla birlikte oluşturmuştur. Vakıf, Haziran 2021’de varlığını sona erdirmeden önce projenin merkeziyetsiz yönetimini başlatmak ve onu tam bir merkeziyetsizliğe doğru yönlendirmek için MakerDAO topluluğu ile birlikte çalışmıştır.
Maker; OmiseGO, Digix, Request Network, Tradeshit ve CargoX gibi bir çok şirket ile de ortaklıklar oluşturmuştur. Maker ortaklarının sayısı arttıkça, DAI’nin de bir o kadar canlı ve uygulanabilir olacağını söylemek doğru olacaktır.
Dolayısıyla Maker ekosisteminin, akıllı kontratlı blockchain’lerin üzerine merkezi olmayan finansal ürünler kurmayı amaçlayan DeFi projeleri arasındaki en eski örneklerden biri olduğunu söyleyebiliriz. Bugün ise, Maker Coin Ethereum tabanlı platformlar arasındaki en popüler projelerden biri arasında yer almaktadır.
Maker Coin Nedir ve Neden Farklı?
Maker, finans sektöründe karşılaşılan, oylama usulünden trade yöntemlerine kadar birçok unsurdaki sorunu düzeltmeye çalışmayı, kaliteli ve güvenli bir sistem geliştirmeyi amaç edinmiştir. Maker Protocol, bu görevi gerçekleştirmek için benzersiz bir teknoloji seçkisini birleştirmektedir.
Piyasaya birçok fayda sağlayan bu yaklaşımı nedeniyle güvenilir kripto paralar arasında üst sıralarda kendine yer bulan Maker, DeFi topluluğunun kritik bir parçası olarak da işlev görmektedir.
Maker Coin ile Topluluğa Güvenli ve Adil Bir Oylama Sistemi Sağlanıyor
MKR token’inin en önemli özelliklerinden biri DAI’nin yönetiminde oy hakkı görevi görmesi ve token sahiplerine Maker Protocol üzerinde bu hakkı sağlamasıdır. Maker ekosisteminde, merkeziyetsiz yönetişim mekanizması active proposal smart contracts modeline dayanmaktadır.
MakerDAO, elinde MKR bulunduran kişilerin oylama gücü aracılığıyla Maker sisteminin temel parametrelerine, risk yönetimine ve işleyişine karar vererek Maker Protocol’ü yönetir ve bu şekilde kullanıcıların platformun şeffaflığının artırılmasına yardımcı olmalarına olanak tanır.
Maker coin sahiplerinin doğrudan DAI yönetim sürecine katılmasına imkân sağlanmasıyla bir ilk gerçekleştirilmiştir. Bu kapsamda MKR’ın kullanıcıların fikir, eğilim ve oylarına önem verdiğini söyleyebiliriz. Oldukça güvenli ve adil bir oylama sistemi için çalışmalarına devam eden Maker, güvenli oy verme işlemi için sadece soğuk cüzdanlarda tutulan bakiyelerin dikkate alınmasını hedeflemektedir.
Dolayısıyla, Maker ekosistemi içerisinde bir değişiklik yapılabilmesi için, elinde MKR bulunduran kullanıcıların cüzdanlarındaki bakiyeler ile diğer kullanıcılardan oy alabilmesi gerekmektedir. Kullanıcılar Maker Protocol hakkında aşağıdaki konuları oylayabilmektedirler:
- Maker Protocol platformuna gelecek güncellemeler
- Ekosisteme güvenilir blockchain dışı veri temin eden Oracle varlıklarının seçimi
- Acil Durum Oracle (Emergency Oracle) varlıklarının seçimi
- DAI tasarruf oranını değiştirme
- Protokole yeni teminat varlığı türevlerinin eklenmesi yoluyla DAI üretimi için yeni kripto para birimleri sunulmasına olanak tanınması
- Acil Durum Kapatması (Emergency Shutdown) protokolünün tetiklenmesi
- Mevcut teminat varlığı türlerinin risk parametrelerinin revizyonu
Maker Coin ile Kullanıcılara Şeffaf Bir Platform Sunuluyor
Tether (USDT) gibi büyük sabit paralar, kullanıcıların ağ rezervlerine güvenmesini gerektirmektedir. Çoğu durumda, bir projenin veya şirketin varlıklarını doğrulamak için üçüncü taraf denetçilere güvenmek zorunda kalırız.
İşte bu kapsamda Maker’ın düzeltmeyi hedeflediği ana sorunlardan biri de buradaki şeffaflık meselesidir. Maker ağı, herhangi bir tarafa güvenme ihtiyacını ortadan kaldırmak için akıllı kontratları kullanmaktadır.
Merkezi kuruluşlara güven ihtiyacını ortadan kaldıran Maker coin sayesinde, kullanıcıların dış denetim veya şirket beyanı gibi güven unsurlarını da beklemelerine gerek kalmamıştır. Çünkü ağın tamamı blockchain üzerinden takip edilebilmektedir.
Değerini Korumaya Yönelik Güvenceler İçeren Bir Sistem
Erken dönem DeFi platformlarının enflasyona karşı hassas olduklarını farkeden Maker geliştiricileri, değerde herhangi bir düşüş olmadan sürekli olarak token tedarik edilemeyeceğini anlamışlardı. Bu nedenle Maker, zaman içerisinde değerini korumaya yardımcı olmak için bir deflasyon protokolü kullanmayı tercih etmektedir.
Bir başka deyişle, ne zaman bir akıllı kontrat kapansa MKR’da küçük bir faiz ücreti ödenmekte ve bu ücretin bir kısmı yakılmaktadır. Böylece sistem arz ve talep arasında sağlıklı bir denge kurulmaktadır.
Deflasyon protokolleri, DeFi sektöründe standart bir özellik haline gelmektedir.
Maker Marj Trading’i (Margin Trading) Prensibi ile İşliyor
Maker marj trading’i prensibine dayalı olarak işlemektedir. DAI tarafından tedarik edilen token’ların her biri Teminatlı Borç Pozisyonu (Collaterized Debt Position – CDP) tarafından sağlanır.
CDP akıllı kontratlarının Maker coin açısından önemi, onun otonom olmasını sağlamasıdır. Maker ekosistemine özgü bu kontratlar, DAI tokenleri karşılığında Maker platformuna ERC-20 tabanlı token’ler gönderildiğinde başlamaktadır. Gönderilen token’ler, bir teminat borcu akıllı kontratına kilitlenerek kullanıcıların yatırdıkları miktara göre DAI elde etmelerini sağlar.
CDP akıllı kontratları, borç geri ödendiğinde teminatlı varlıkları otomatik olarak serbest bırakır. Ayrıca, bir kullanıcı bir CDP’yi sonlandırdığında, onu kullanarak üretilen toplam DAI miktarı yok edilir. DAI, borsa ve CDP kapsamındaki marj trading’inden oluşan bu sistem tam bir finansal çözüm sunmaktadır.
Maker Protocol Nasıl Riskler Taşımaktadır?
Her ne kadar Maker Protocol’ü Ethereum tarafından korunuyor olsa da, Maker’ın karşılaşabileceği en büyük risk konuşlandırılmış akıllı kontratlarda bir güvenlik açığının keşfedilmesi, bunun ardından protokolün kırılması ve Maker içerisinden varlık çalınmasıdır.
Maker whitepaper dokümanında, en kötü senaryo olarak da protokolde teminat olarak tutulan tüm merkezi olmayan dijital varlıkların çalınması belirtilmiştir. Ve tabii ki bunların kurtarılmasının imkânsız olduğu açıklanmıştır. Bu nedenle Maker Vakfı’nın en yüksek önceliği Maker Protocol’ün güvenliği olarak belirlenmiş ve bunun için en iyi koruma yönteminin resmi bir doğrulama protokolü olduğu belirtilmiştir.
Bunun haricindeki olası riskler, Maker whitepaper’ında aşağıdaki gibi özetlenmiş ve her biri için çözüm yöntemi oluşturulmuştur:
- Siyak Kuğu Olayı (Black Swan Event) olarak adlandırılan, DAI’yi destekleyen teminat varlıklara saldırılması, teminat varlıklarının fiyatlarındaki büyük ve beklenmeyen düşüşler, koordineli bir şekilde Oracle varlıklarına saldırılması ve kötü niyetli bir Maker yönetişim teklifi yapılması gibi nadir ancak kritik saldırılar.
- Öngörülemeyen fiyatlandırma hataları ve piyasadaki oransızlık
- Daha az karışık çözümler için kullanıcıların Maker Protocol’ü tercih etmeyi bırakması
- Maker Vakfı’nın varlığını sona erdirmesi
- Deneysel teknolojilerde ortaya çıkabilecek genel sorunlar
Piyasa Bilgilerine Dayanarak Maker Coin Nedir?
Maker, trade edilebilir ilk Ethereum token’i ve aynı zamanda DAO olarak çağının ilerisinde olduğunu kanıtlamıştır. Sahip olduğu özellikler nedeniyle piyasada önemli bir rolü bulunan bu token’in ve Maker ağının bugünkü popülerliği, piyasa verilerinden de anlaşılmaktadır.
CoinMarketCap verilerine göre Maker Coin bu makalenin yazıldığı tarihte 1.599 USD üzerinden işlem görmektedir. MKR piyasa değeri ise 1.621.714 USD civarında seyretmektedir. Son 24 saat içerisinde Maker piyasa hacmi %37.99 civarında yükselerek 57.354 USD seviyelerine ulaşmıştır.
CoinMarketCap listesinde kendisine 54. Sırada yer bulan Maker’ın tüm zamanlardaki en düşük değeri 30 Ocak 2017 tarihinde 21.06 USD iken, en yüksek değeri ise 3 Mayıs 2021 tarihinde 6.339 USD olarak karşımıza çıkmaktadır. Yatırım geri dönüşü (return of investment) açısından, Maker ROI’sinin %7388 gibi oldukça yüksek bir performans gösterdiğini söyleyebiliriz.
Her ne kadar Maker Coin toplam arzı için sabit kodlu bir limit olmasa da, CoinMarketCap verilerine göre MKR maksimum arzı 1.055.577 adet ile sınırlı iken dolaşımda an itibariyle 977.631 adet MKR bulunmaktadır. Bu maksimum arzın %97’sine tekabül etmektedir.
Toplam arzın değişken olmasının nedeni DAI stabilizasyonunun sağlanması içindir. Fiyat hareketlerinin düşüş gösterdiği sırada kasadaki kripto para varlıklarının değeri, denk miktarda DAI’yi tamamen teminata almak için yetersiz ise, kasanın içeriğinde Maker Protocol tarafından otomatik bir likidasyon gerçekleştirilir. Bu işlem sonucu kazanılan getiriler ile de kasanın borcu kapatılır. Bu çerçeve içinde toplam arz şu ihtimaller karşısında değişkenlik gösterir:
- Likidasyon sırasında üretilen DAI miktarı yetersiz ise, satılmak için yeni MKR tokenleri üretilir. Kalan miktar kapatılır. Toplam arz miktarı artar.
- Satıştan elde edilen DAI miktarı, tüm teminatların garanti altına alınması için ihtiyaç duyulan sınırı aşar. Maker Protocol fazla DAI ile MKR tokenlerini geri alır ve yakmak için kullanır. Böylece toplam arz miktarı azalır.
Maker Coin Fiyat Tahminleri
DigitalCoinPrice analizcilerine göre Maker Coin fiyatı 1 yıl içerisinde maksimum 2.823 USD’ye, 5 yıl içerisinde ise 5.224.11 USD seviyelerine çıkacaktır. Dolayısıyla MKR fiyatı için DigitalCoinPrice’da aşağı yönlü bir eğilim tahmini bulunmaktadır.
Öte yandan Walletinvestor analizcileri Maker Coin hakkında daha iyimser tahminlerde bulunmaktadır. Analizcilere göre MKR fiyatı 1 yıl içerisinde 3.539 USD seviyelerinde seyredecektir. Bu durumda uzun vade kazanım potansiyeli 1 yıl içerisinde %96.08 oranındadır. Maker fiyatında düşüş öngörmeyen Walletinvestor analizcileri, önümüzdeki 5 yıl içerisinde Maker Coin fiyatının 9.959.39 USD olacağını tahmin etmektedir.
PricePrediction.net ise MKR fiyatının 1 yıl içerisinde gelebileceği en yüksek noktanın 4.275 USD olacağını tahmin ederken 5 yıl sonrası için 19.082 USD ve 2030 yılı için 59.679 USD gibi oldukça heyecan verici öngörülerde bulunmaktadır.
Sonuç
Maker Coin tokenlerinin bu denli popüler olması ve Maker projesine gösterilen talebin arkasında yatan sebep, kripto para piyasasındaki en büyük stablecoin’lerden biri olan DAI’nin yönetiminde yer alma imkanıdır.
Defi ve DAO platformlarına merak salan birçok kripto para trader’ı ve yatırımcısının mutlaka aşina olduğunu düşündüğümüz Maker, protokol yapısı itibarıyla karışık olduğu için bazı kullanıcılar açısından göz korkutucu olabilir.
Ancak blockchain teknolojisine merak salmış ve kripto paraları arka planlarındaki projeler nedeniyle takip eden kişiler için Maker Coin hakkında birçok ilkin temsilcisi dersek yanlış olmayacaktır. Maker projesi kullanıcılarına güvenli, şeffaf ve kaliteli bir çerçeve sunmayı amaçlamakta ve bunda emin adımlarla ilerlemektedir.
Sıkça Sorulan Sorular
Maker Protocol’ün Mevcut Unsurları Nedir?
Maker İyi Bir Yatırım Mı?
Maker Madenciliği Nasıl Yapılır?
Maker Ağı Ne Kadar Güvenli?
Maker Nasıl Alınır?
Maker Nasıl Saklanır?
Trusted
Sorumluluk Reddi
Sorumluluk Reddi: Trust Project yönergelerine uygun olarak bu web sayfasındaki eğitim içeriği, iyi niyetle ve yalnızca genel bilgilendirme amacıyla sunulmaktadır. BeInCrypto yüksek kalitede bilgi sağlamaya, derinlemesine araştırma yapmaya ve okuyucular için bilgilendirici içerik oluşturmaya öncelik verir. Ortaklar, şirketi makalelerdeki yerleşimler için komisyonlarla ödüllendirebilir. Ancak bu komisyonlar tarafsız, dürüst ve yardımcı içerik oluşturma sürecini etkilemez. Bu bilgilere dayanarak okuyucu tarafından gerçekleştirilen herhangi bir işlemin riski kesinlikle okuyucunun kendisine aittir.
İLGİLİ HABERLER
Tüm içeriği görüntüle
