LayerZero, blockchain’ler arasında sorunsuz iletişimi sağlayan, güvenliği ve merkeziyetsizliği tehlikeye atmayan, öncü bir birlikte çalışabilirlik (interoperability) protokolüdür. Söz konusu birlikte çalışabilirlik, bugün blockchain teknolojisinin sahip olduğu en büyük zorluklardan biri olmaya devam etmektedir. Şu anki durumda, çoğu blockchain yalıtılmış şekilde çalışmaktadır. Dolayısıyla birbirleri arasındaki veri, varlık ve bilgi aktarımı giderek zorlaşmaktadır. Neyse ki bunun çözümü, LayerZero nedir ve nasıl çalışır sorularının yanıtlarında yer almaktadır.
Daha fazla blockchain ortaya çıktıkça, birbirleriyle iletişim kurmaları ve işlem yapmaları giderek daha önemli bir hale gelecektir. İşte bu noktada da sahneye LayerZero gibi birlikte çalışabilirlik çözümleri çıkacaktır.
BeInCrypto Telegram Trading Topluluğuna katılın: Kripto para projeleri ve NFT’leri tartışın, alternatif kripto para platformları hakkındaki incelemeleri okuyun. PRO trader ve uzmanlarımızdan tüm sorularınıza yanıtlar alın!
BeInCrypto Telegram — Şimdi Katıl!
LayerZero Nedir?
LayerZero, blockchain ağları arasında doğrudan, cross-chain işlemleri mümkün kılan bir iletişim protokolüdür. Üçüncü bir tarafın aracılık etmesine gerek kalmadan zincirler arası etkileşimin yeni bir yolunu sunmaktadır.
Söz konusu teknoloji, blockchain’lerin ortaya çıkış sebeplerinden birisi olan güven ortamını sağlamaya yardımcı olur. LayerZero, her zincirin destekleyebileceği hafif bir on-chain istemcisi olan LayerZero Endpoint ile birlikte gelir. Bu, her node’un diğer node ile doğrudan bağlantısı olan tamamen bağlantılı bir ağ oluşturmaktadır. Bu sayede ağdaki diğer herhangi bir zincirle doğrudan cross-chain işlemlerinin yapılmasını mümkün kılar.
LayerZero’nun bu ağdaki diğer blockchain’lerle doğrudan cross-chain işlemler gerçekleştirme yeteneği, çeşitli büyük ölçekli uygulamalar için yeni fırsatlar sunar. Bunlar arasında cross-chain merkeziyetsiz borsalar, çok zincirli yield toplayıcıları ve cross-chain lending bulunur.
Ayrıca kullanıcılar, üçüncü taraf sistemler aracılığı olmadan blockchain’ler arasında likiditeyi serbestçe dolaştırabilirler. Bu sayede tek bir likidite havuzunun farklı zincirler ve ekosistemler üzerindeki çalışmasını mümkün kılar. Ayrıca çeşitli DeFi uygulamalarında da yer almasına olanak sağlar.
Daha basit bir ifade ile, LayerZero farklı blockchain’ler için evrensel bir tercüman gibidir. Kısaca farklı blockchain’ler üzerinde varlıkların değiştirilmesini ve farklı uygulamaların kullanılmasını kolaylaştırır.
Şu anda, LayerZero 30’dan fazla mainnet blockchain’nini birbirine bağlar. Ayrıca, protokol, PancakeSwap, SushiSwap, Trader Joe ve Uniswap gibi merkeziyetsiz borsalar tarafından kullanılır. Toplamda ise 6 milyar doları aşan işlem hacmi ve 7 milyar dolar üzerinde varlık korur.
Tarihçesi
LayerZero, blockchain’lerin çoğalmasıyla ortaya çıkan parçalanma sorununu çözmek üzere oluşturulmuş bir cross-chain çözümüdür. İzole bir şekilde faaliyet gösteren çok sayıda zincir vardır. Dolayısıyla kullanıcılar kaynaklarını ve likiditelerini bu zincirler arasında bölüştürmek zorundadır. Bu da zincir ekosistemleri arasında sınırlı taşıma seçeneklerine neden olmuştur.
LayerZero ile kullanıcılar, parçalanmış likiditelerini konsolide halde, yani tam bir şekilde kullanabilirler. Bunları ayrı zincirler üzerinde dağıtılan tüm uygulamalarda erişilebilir olurlar. Bu, tamamen bağlantılı bir omnichain ekosistem oluşturur ve bize blockchain’lerin gelecekte neye benzeyebileceğini gösterir.
Arkasındaki Ekip
LayerZero’nun arkasındaki üst yönetim ekibi, Bryan Pellegrino, Co-founder & CEO, Caleb Banister, Co-founder ve Ryan Zarick, Co-founder & CTO’dan oluşmaktadır.
Finansman Desteği
LayerZero’nun arkasındaki şirket olan LayerZero Labs, Nisan 2023’ün başlarında 120 milyon dolar toplayarak Seri B finansman turunu tamamlamıştır. Bu, değerlemesini 1 milyar dolardan 3 milyar dolara yükseltmesini sağlamıştır. Finansman turuna 33 yatırımcı katılırken, bunlar arasında a16z Crypto, Circle Ventures ve Sequoia Capital gibi büyük isimler yer almıştır. Tüm bunlar, LayerZero Labs tarafından toplanan tüm finansmanı 250 milyon dolara çıkarmıştır.
LayerZero 120 milyon doları başarıyla toplamış olsa da, şirket CEO’su Pellegrino TechCrunch’a yaptığı açıklamada, fon toplamanın ardındaki motivasyonun, protokolün fonlara ihtiyaç duymasının aksine, tamamen “stratejik uyum” olduğunu söyledi.
Layer Zero Yol Haritası
6 Nisan 2023 tarihinden bu yana LayerZero, zaman sınırı olan detaylı bir yol haritası yayınlamamıştır.
LayerZero Nasıl Çalışır?
Tekrar etmek gerekirse, LayerZero protokolü, farklı blockchain’ler arasında iletişim kurmayı sağlar. Özelliği sayesinde bir middle-chain (orta zincir) veya on-chain light node’lara ihtiyaç kalmamaktadır. Bunun yerine, bir “Ultra Light Node” (ULN) ve merkeziyetsiz oracle üzerinden zincirler arası mesaj trafiği güvenle sağlanır. Söz konusu ULN, işlemlerin ve günlük etkinliklerin daha hızlı bir şekilde yapılması için tasarlanan ve blockchain’in tamamını indirip depolamak yerine yalnızca blokların header (başlık) kısmını indirip depolayan node çeşididir.
LayerZero, kullanıcı dostu bir arayüze sahiptir. Bu anlamda bir LayerZero Endpoint’i kullanarak kullanıcıların farklı blockchain’ler arası işlem yapmalarını kolaylaştırır. LayerZero ağındaki her blockchain’nin kendi Endpoint’i vardır.
Her Endpoint dört modülden oluşur:
- Communicator
- Validator
- Network
- Libraries
Communicator, Validator ve Network modülleri, mesajın doğru şekilde iletildiğini garantilemek için birlikte çalışır. Öte yandan Libraries modülü, LayerZero ağını genişletir ve yeni blockchain’lerle işbirliği yapılmasını sağlar.
Bununla birlikte blockchain’ler arasında mesaj alışverişini kolaylaştırmak için LayerZero, bir Oracle ve bir Relayer adı verilen iki dış hizmeti kullanmaktadır.
Oracle
Oracle, bir zincirin block header’ını okuma ve bir diğerine gönderme mekanizması sağlayan üçüncü parti bir hizmettir. LayerZero ekibi, resmi Oracle’ları olarak Chainlink ve Band Protocol’ünü seçmiştir. Ancak teoride herhangi bir Oracle hizmet sağlayıcısı da bu mekanizmanın bir parçası olabilir.
Relayer
Relayer, bir Oracle’a benzer şekilde çalışan off-chain bir hizmettir. Ancak görevi belirli bir işlem için kanıtı getirmektir. Mesajın geçerliliğini garantilemek adına Relayer ve Oracle’ın birbirinden bağımsız olmaları gerekir.
Bunu basit bir örnekle açıklamak gerekirse: Diyelim ki LayerZero’yu kullanarak zincir A’dan zincir B’ye bir mesaj göndermek istiyorsunuz. Zincir A’daki bir Oracle ve Relayer’a mesaj göndermek istediğinizi bildirerek başlarsınız. Oracle daha sonra ilgili block header’ı (zincir A’daki en son işlemlerin özeti), zincir B’nin Ultra Light Node’una gönderir. Zincir A’daki Relayer, bu işlemin kanıtını zincir B’ye sunar. Bu kanıt zincir B’de doğrulandıktan sonra, mesaj zincir B’deki hedef alıcısına gönderilebilir.
Bu yaklaşımın faydalarından biri, hem güvenli hem de maliyet açısından etkili olmasıdır. Sonuçta bir middle-chain (orta zincir) ve on-chain light node yaklaşımlarının güçlerini birleştirirken zayıf yönlerini de ortadan kaldıracaktır.
LayerZero’nun Ana Özellikleri
LayerZero, diğer benzer çözümlerden farklı olarak blockchain’ler arasında çeşitli şekillerde işbirliği sağlar.
Bunlar arasında:
Güvene dayalı olmayan cross-chain iletişim
Öncelikle, LayerZero merkeziyetsiz bir partiye veya güvenilir bir ara zincire ihtiyaç duymadan, güvene dayanmayan zincirler arası iletişim sağlar. Bunu başarmak için, başka bir tarafa güvenme ihtiyacını ortadan kaldıran işlemlerin geçerliliğini sağlayan bağımsız bir Oracle ve Relayer hizmeti kullanır. Bu, Cosmos gibi diğer bazı çözümlerden farklıdır, bu çözümler zincirler arası işlemleri kolaylaştırmak için merkeziyetsiz veya yarı merkeziyetsiz aracılara güvenir. Bu, potansiyel güvenlik risklerini gündeme getirebilir ve blockchain teknolojisinin güvene dayanmayan doğasını zayıflatabilir.
LayerZero Modüler ve Ölçeklenebilir
LayerZero, modüler ve genişletilebilir yapıdadır. Bu, yeni zincirler ve işlevler eklemeye olanak sağlarken, çekirdek protokole değişiklik yapılmasını gerektirmez. Bu, yeni zincirler veya işlevleri desteklemek söz konusu olduğunda protokole önemli değişiklikler gerektirebilecek diğer yaklaşımlara kıyasla daha esnek ve ölçeklenebilir bir çözüm haline getirir.
Örneğin, Polkadot, blockchain’ler arası uyumluluk sağlamayı amaçlayan başka bir projedir. Polkadot, bağımsız zincirleri bağlamak için bir relay chain kullanır, her zincir relay chain aracılığıyla diğer zincirlerle iletişim kurabilir. Ayrıca, Polkadot’un mimarisi, belirli kullanım durumlarını ele alan parachains oluşturmayı mümkün kılar. Buna karşılık, LayerZero, uyumluluk sağlamak için yeni zincirlerin oluşturulmasını veya karmaşık akıllı kontratların kullanılmasını gerektirmez.
Basit Kullanıcı Deneyimi
LayerZero, zincirler arası işlemler için basit ve sezgisel bir kullanıcı deneyimi sağlar. Mimarisi, aracı token’lara veya ek işlemlere ihtiyaç duymadan, dikişsiz ve minimal tek işlem swaplarına olanak tanır, bu da kullanıcılar için maliyetleri azaltabilir ve verimliliği artırabilir.
Genel olarak, LayerZero’nun güvene dayanmama, modülerlik ve kullanıcı deneyimine odaklanması, alanındaki diğer benzer çözümlerden onu ayırır.
LayerZero’nun Artıları ve Eksileri
Artılar
Güvensizlik
Güvendiği aracılara dayalı diğer birlikte çalışabilirlik çözümlerinin aksine, LayerZero kullanıcıların üçüncü taraflara güvenmesini gerektirmez.
Verimlilik
LayerZero, cross-chain işlemlere ilişkin maliyetleri ve işlem sürelerini en aza indirir.
Esneklik
LayerZero, katılımcıların bir Endpoint (uç nokta) yüklemesiyle çeşitli blockchain’lerle çalışır. Bu, geliştiricilerin cross-chain uygulamalar oluşturmasını daha kolay hale getirir.
Uçtan Uca Tasarımı
LayerZero, uçtan uca ilkeyi izler. Bu, kaynak ve hedef blockchain’lerdeki akıllı kontratların protokolün tüm mantığını ele alacağı anlamına gelir.
Eksiler
Sınırlı Benimsenme
Nispeten yeni bir teknoloji olan LayerZero’nun henüz geniş çapta benimsenmişliği ya da genel blockchain topluluğundan desteği yoktur.
Hata Riski
Her blockchain teknolojisinde olduğu gibi LayerZero’da da sistemin güvenliğini tehdit edebilecek hatalar veya zafiyetler vardır.
Rekabet
Piyasaya daha önceden girmiş farklı birlikte çalışabilirlik çözümleri de vardır. Örneğin Polkadot, LayerZero ile benzer özellikler sunar. Bu, LayerZero’nun bu alanda ivme kazanmasını zorlaştırabilir.
LayerZero Yeni Bir Çağın Başlangıcı Mı?
LayerZero, birlikte çalışabilirliğe katkıları sayesinde yeni bir döneme kapı aralıyor. Blockchain teknolojisi evrimleştikçe, birlikte çalışabilirlik hem kullanıcılar hem de geliştiriciler açısından daha da kritik hale gelmektedir. Blockchain teknolojisinin tam potansiyelini gerçekleştirebilmesi için farklı zincirlerin sorunsuz bir iletişim kurabilmesi gerekir. İşte bu kapsamda işlemleri birlikte yürütebilmeleri oldukça önemlidir. Ultra Light Node’lar ve ileticilerin kullanımı gibi yenilikçi yaklaşımlarıyla LayerZero, güvenli, güvensiz ve verimli olan yeni bir birlikte çalışabilirlik dönemini başlatıyor.
LayerZero, kullanıcıların ve geliştiricilerin, güven gerektirmeyen veya karmaşık aracılara ihtiyaç duyulmadan cross-chain uygulamalara erişim imkanı tanır. Ayrıca ekosistemde yeni uygulamalar oluşturmasını da teşvik eder.
Sıkça Sorulan Sorular
LayerZero kripto para nedir?
LayerZero bir blockchain midir?
LayerZero protokolü nedir?
LayerZero’nun kripto parası olacak mı?
LayerZero Labs’ın kurucusu kimdir?
LayerZero’nun avantajları nelerdir?
Sorumluluk Reddi
Sorumluluk Reddi: Trust Project yönergelerine uygun olarak bu web sayfasındaki eğitim içeriği, iyi niyetle ve yalnızca genel bilgilendirme amacıyla sunulmaktadır. BeInCrypto yüksek kalitede bilgi sağlamaya, derinlemesine araştırma yapmaya ve okuyucular için bilgilendirici içerik oluşturmaya öncelik verir. Ortaklar, şirketi makalelerdeki yerleşimler için komisyonlarla ödüllendirebilir. Ancak bu komisyonlar tarafsız, dürüst ve yardımcı içerik oluşturma sürecini etkilemez. Bu bilgilere dayanarak okuyucu tarafından gerçekleştirilen herhangi bir işlemin riski kesinlikle okuyucunun kendisine aittir.
