FTX iflası ile birlikte kripto para dünyası oldukça zor günler geçirmektedir.
Piyasa için haftalık düşüşlerden ziyade bu sefer çok daha farklı bir kayıp söz konusudur.
FTX iflası ayı piyasasını iyi şekilde göğüsleyen yatırımcılara bile kripto para güvenlerini sorgulatmıştır.
Kısacası FTX iflası kripto para başarısına gölge düşürmüş ve piyasada ciddi endişelere yol açmıştır.
Kripto para dünyasında yaşanan kritik olayları erkenden duymak ister misiniz? BeInCrypto Trading ekibi olarak sizleri Telegram grubumuza davet ediyoruz. Gelin siz de topluluğumuza katılın ve uzman kadromuza tüm sorularınızı yöneltin. Piyasa hareketleri ve alınması gereken tedbirlerden ilk siz haberdar olun.
Öncelikle yaşananların bir günlük bir olaydan kaynaklı olmadığını belirtmek gerekir.
Aksine her fırsatta kıvrımlarını göstermiş neredeyse iki haftalık bir süreci işaret etmektedir.
Dürüst olmak gerekirse işin sonu tam olarak nasıl olacak henüz net değildir.
Ancak hacimde önemli bir yeri olan FTX’in onarılamaz bir hasar aldığı gerçeği ortadadır.
SBF’den gelen iflas haberi akıllarda birçok soru işareti yaratmıştır.
Öncelikle FTX’in iflas noktasına nasıl geldiği, kalan fonların akıbeti ve çöküşün etki süresi merak edilmektedir.
Yazı boyunca FTX iflası hakkında birçok soruya ışık tutacağız.
FTX çöküşünün sebeplerine değindikten sonra ise iflasın öngörülebilirlik seviyesine bakacağız.
Öyleyse gelin şimdi en başa dönelim ve FTX’e ne olmuş birlikte görelim.
FTX’e Ne Oldu?
Devam etmeden önce bunun uzun bir okuma olacağını belirtmek gerekir!
Ancak zamanı kısıtlı olanlar için hızlı bir özete de yer vereceğiz.
FTX İflası: Tetikleyen Ne Oldu?
FTX Mayıs 2019’da ortaya çıktığında ilk ortak olarak Alameda Research’ü yanında bulmuştur.
Bir blockchain analitik platformu olan Nansen’e göre ikisi arasında hiçbir zaman net bir sınır olmamıştır.
Biri fonları yöneten diğeri “kullanan” (spekülatif) bu şirketlerin merkezinde tek bir adam vardır.
İşte hikayenin sonuna zemin hazırlayacak bu hususu iyi anlamak gerekir.
Çok sayıda hype olan reklamın ardından FTX aşırı güvenli bir atmosfere sahip olmuştur.
Örneğin Larry David’i reklamlara çıkarmak için 135 milyon dolarlık abartı bir anlaşma yapılmıştır.
Bu tür reklamlar insanları cezbederken FTX’in Miami Arena’da isim hakkı elde etmesi de dikkat çekmiştir.
Ancak görüldüğü üzere dikkat çekmek sorunları da beraberinde getirmektedir!
FTX İflası: İlk Darbe Hangisiydi?
TerraUSD çöküşü tabiri yerindeyse tabuta çakılmış ilk çivi olarak görülmektedir.
Nansen’in on-chain incelemesi UST çöküşü sırasında FTX’ten önemli miktarda FTT çıktığını göstermektedir.
Peki gelelim asıl soruya, Sam Bankman-Fried FTX müşterilerinin FTT token’larını kullanıyor muydu?
Ya da piyasa çöküşünde FTT short açmak için paravan olarak Alameda Research mü kullanılıyordu?
FTX iflası ciddi endişelerin yanında akıllarda bu ve benzeri çok sayıda soru işaretine yol açmıştır.
İşte 2019’daki bir Nansen snapshot görüntüsü:
FTX iflası: Olayların Hacim Kazanması
Ekim ayının sonuna doğru kripto para borsalarının patronları arasında tuhaf kavga başlamıştır.
SBF’nin DeFi duruşu hakkında yorum yapan Changpeng Zhao’ya karşı SBF ABD-Çin gerilimini kullanarak sert bir yanıt vermiştir.
Restleşmenin ardından durum tahmin edildiğinden çok daha kötü bir hale gelmiştir.
FTX iflası: 2 Kasım
CoinDesk 2 Kasım günü Alameda Research’ün genel mali durumunu belirten bilançosunu açıkladı.
Açıklamanın detayları:
- Ana şirket FTT
- En önemli ikinci varlık SOL
- BTC, ETH, itibari para…. Bu da ne
FTX İflası: 6 Kasım
Binance ve Changpeng Zhao TerraUSD olayını dikkatine alarak bir an önce FTX varlıklarını elden çıkartmak istemiştir.
Kısacası FTX’in ilk yatırımcıları arasında olan Binance aynı zamanda gemiyi ilk terk edenler arasında da yer almıştır.
- Duyuru piyasayı paniğe sevk etti ve FTT token fiyatları düşüşe geçti.
- Alameda Research CEO’su Caroline Ellison CZ’den boşalan kısmın kendileri tarafından kapanacağını belirtti.
FTX İflası: 7 Kasım
7 kasım günü SBF yani Sam Bankman-Fried önce FTX varlıklarının iyi durumda olduğuna dair bir tweet attı.
Ancak bunun hiçbir anlam ifade etmediğini birazdan birlikte göreceğiz.
Kripto para patronları tansiyonu hızla arttırırken ortaya bir ortaklık fikri atıldı:
Binance’in twitter üzerinden yaptığı açıklamada FTX defterine bakılacağı ve uygunsa satın alınacağı belirtildi.
Üstelik SBF benzer bir tweet ile FTX’in Binance devri için yalnızca ufak bir DD hesaplaması gerektiğini belirtti.
Ancak Durum Tespit raporu olarak adlandırılan DD raporunun hazırlanışı hiç de kolay olmadı.
Çöküş
FTX ilk olarak 8 Kasım ile 11 Kasım arasında bir kapama kararı almak zorunda kalmıştır.
İşte sonrasında yaşananlar:
- Binance FTX’i satın almaktan vazgeçti
- FTX para çekme işlemlerini durdurdu
- Piyasalar düşüşe geçti
- FTX ve bağlı kuruluşlar iflas başvurusunda bulundu
İşte olaylar kısaca bu şekilde gerçekleşti ve eğer hala FTX-Alameda arasındaki bağlantıdan emin değilseniz işte size Reddit’ten bir açıklama:
FTX İflası ve Ardından Yaşananlar
Hack Olayı
FTX 11 Kasım 2022’de iflasını verdikten sonra çok sayıda kripto para cüzdanına birden saldırı yapılmaya başlamıştır.
Toplamda 663 milyon dolardan fazla para çekilirken bunlardan 450 milyona yakınının çalıntı fon olduğu tahmin edilmektedir.
Kimliği henüz belirlenemeyen bilgisayar korsanlarının çaldıkları fonları Kraken’e taşıdıkları tahmin edilmektedir.
Ayrıca vurgunda rol alan bilgisayar korsanlarının yakalanmamak adına fonları dolaştırdıkları ortaya çıktı.
Çalıntı fonlardan 288 milyon dolarlık kısmın stablecoin’lere aktarıldığı ve tamamen ETH değerinde oldukları tespit edildi.
Öyle ki toplanan fonlar dünya geneli en fazla ETH sahipleri listesinin 35. sırasına ulaştı.
SMF hayalini kurduğu en zengin genç ünvanına hala erişemedi, ne utanç!
Hack’lenme sonrası fonlarını geri alma şansı oldukça azdır ancak soruşturma halen sürmektedir.
Yorum
FTX’in kalıntıları mevcut CEO’su John Ray III’ü şaşkına çevirmiştir.
Daha önce böyle bir başarısızlık görmediğini ifade eden John bunun Enron iflasından bile kötü olduğunu vurgulamıştır.
John, Ray Enron’un yeniden yapılandırılması ile ilgilinen kişi olduğundan bu konuyu en iyi bilenlerden biridir.
Soruşturma
FTX dosyası hızlı bir şekilde kriminal bir sonuca doğru yol almaktadır.
FTX fonlarının zimmete geçirilmesi hakkındaki en iyi bilgi Bahamalar’dadır.
İddialara göre FTX’te şirket içi romantik ilişkiler yaşanmaktadır dolayısıyla her ihtimal önemlidir.
FTX İflası Neye Yol Açacak?
FTX iflası kripto para endüstrisinin birçok konuda düzenlemeye ihtiyaç duyduğunu göstermiştir.
Ancak bunun gönüllülük esasına dayalı, şeffaf ve net standartlara sahip bir yapıda olması gerekmektedir.
İlk olarak bunun tamamlanması gerekir ardından sıra diğerlerine gelebilir veya gelmeyebilir.
Ayrıca Binance kripto para firmaları hakkında birçok şeyin açığa çıkmasını sağlayacak Proof-of-Reserve tartışmasını başlatmıştır.
Örneğin Kasım ayında Crypto.com yaklaşık 400 milyon dolar değerinde ETH’yi yanlış bir borsa adresine gönderdiğini açıklamıştır.
Acaba bu o firmanın daha iyi bir Proof-of-Reserve göstergesine sahip olması için miydi, yakında öğreneceğiz.
Öte yandan son günlerde peşi sıra yeni açıklamalar gelmektedir.
İşte FTX’in yasal şekilde yalnızca 659.000 dolarlık token tutabileceğine dair bir örnek daha.
Öte yandan daha önce SBF tarafından bu rakamın 5.5 milyar dolar olduğu da belirtilmiştir.
FTX iflası hakkında dava açılmışken sümen altı edilen bilgileri aktarmaya devam edeceğiz:
- SBF müşteri yükümlülüklerini dikkate almamış
- Cash yönetimi oldukça başarısız
- İflas taslağında FTX’in neredeyse bir defter kaydı bile olmadığı ortaya çıktı
- Ayrıca şirketin bir muhasebe bölümü de yok.
İşte birkaç başka öngörüyü içeren bir Tweet dizisi daha:
FTX İflası Öncesi Şirketin Durumu
Şirketin durumuna geçmeden önce FTX’in Bahamalar merkezli bir kripto para trading platformu olduğunu hatırlatmak gerekir.
FTX bir MIT mezunu olan Sam Bankman-Fried yani SBF tarafından 2019 yılında kurulmuş bir kripto para borsasıdır.
FTX için işler çirkinleşmeden önce yani Kasım ayı başlarında Binance’ten sonraki en büyük hacme sahip merkezi borsa olmuştur.
Peki hikaye böyle giderken ne oldu da sadece kripto para trader’ları için elverişli bir platform birden bu hale geldi?
Neyse şimdilik hikayenin sonuna değinmeden önce diğer detaylara bir göz atalım.
Ayrıca gelin önce FTX’in zamanında neler başarmış bir kripto para borsası olduğuna bakalım.
FTX başta Temasek, Softbank ve Sequoia olmak üzere önemli yatırım desteği alan bir borsadır.
Trading hacminde hızlı yükselişe sahip FTX 2 milyar dolarlık zirveye çok yaklaşmıştır.
SBF liderliğindeki FTX borsası ilk başlarda “Squeaky Clean” yani pırıl pırıl bir isim ile tanınmıştır.
Platform tanıtımları, abartılı reklamlar ve SBF övgüleri işleri bir anda inanılmaz bir seviyeye taşımıştır.
Üstelik platform desteği ve kullanıcı fonu FTX’te bolca bulunan bir şey haline gelmiştir.
Ancak Mayıs 2022’ye gelindiğinde FTX hisse senedi alım satım işlevselliğini ön plana çıkartmak istediğini açıklamıştır.
Bu girişimin platformun ABD kanadı FTX-ABD tarafından yönetileceği duyrulmuştur.
Kısacası FTX’in Kasım 2022’den önce iyi bir performansa sahip bir kripto para borsası olmuştur.
Üstelik FTX’in FTT adındaki kendi token’ı da değer üstüne değer kazanmaya başlamıştır.
FTX’in kardeş şirketi olarak görülen Alameda Research de Solana fiyatı için harika işler başarmıştır.
Kısacası FTX büyüktü ve dokunduğu her şeyi kendisiyle birlikte kaldırıyordu.
Ancak göze tek çarpan yenilik bu değildi FTX kendini ve kripto parasını oldukça fazla tanıttı.
Üstelik yükselişi sırasında birkaç başka firmaya da yatırım yaptı ve birçoğunu satın aldı.
Haydi gelin SBF liderliğindeki bu platformun agresif pazarlama alanında bir norm sayıldığı o eski güzel günlerini yeniden yaşayalım.
Yeniden yapılandırma uzmanı olan John Ray III FTX CEO’su olarak Sam Bankman-Fried’den görevi devralmıştır.
İsim Hakkı Anlaşmaları
FTX’in Haziran 2021’de Miami Heat ve Miami-Dade County ile yaptığı isim anlaşması uzun süre gündemde kalmıştır.
135 milyon dolarlık bu anlaşmaya göre stadyumun 19 yıllık isim hakkı FTX’e devredilmiştir.
Ancak FTX iflası sonrasında bu anlaşma da yürürlükten kalkmıştır.
FTX’in yüksekten uçarken yaptığı bu anlaşma harici başka sponsorluk anlaşmaları da yapmıştır.
Kısaca FTX iflası FTX arenasında tabelanın sökülmesine yol açmıştır.
Super Bowl Reklamları
Büyük spor müsabakalarında çoğu zaman kripto para şirketlerinin reklamları gösterilmemektedir.
Hele ki kripto para bir ayı piyasasında reklama girme şansı çok daha azdır.
Ancak FTX Super Bowl ile yaptığı reklam anlaşmasıyla reklamlarda daimi olmayı başardı.
Şöyle ki reklam konsepti dünyaya mal olmuş icatların küçümsenmesi ile ilgili olmuştur.
Evet yanlış duymadınız reklamda sarkastik bir şekilde tekerleğin icadı ve ampulün icadı ile alay edilmektedir.
Reklamın son kısmında ise, asla yanılmadığını iddia ederek, FTX hakkında kripto paranın en güvenli yolu iddiası alay konusu edilmiştir.
Bu reklam ile birlikte FTX’in popülerlik tablosundaki yeri hızla artmaya başlamıştır.
Özetle FTX’in 30 saniyelik Super Bowl reklamına 6.5 milyon dolardan fazla para harcamıştır.
Larry David’in Dahil Olması
FTX iflası henüz söz konusu bile değilken Super Bowl reklamlarında oynaması adına Amerikalı komedyen Larry David ile anlaşmaya varılmıştır.
Seinfeld’in de kurucu ortaklarından olan David farkında olmadan FTX’in güvensizliğini alay konusu haline getirmiştir.
Ancak FTX iflası ile birlikte Larry David’in o gün alay ettiği şeylerin gerçekleştiği ortadadır.
Ayrıca Larry David’in oynadığı FTX reklamı Super Bowl’un en çok retweet alan reklamlarından biri olmuştur.
FTX’in Yaptığı Diğer Sponsorluk Anlaşmaları
En çok ilgi Miami Arena’nın isim hakkı ve Larry David’in reklamından gelse de FTX’in bu süreçte yaptığı başka anlaşmalarda vardır.
Örneğin 2021 yılında Mercedes ile FTX arasındaki sponsorluk anlaşması gündeme gelmiştir.
Ancak FTX’in iflası ile birlikte artık bu anlaşma sona ermiştir.
Bununla birlikte FTX oyun dünyasında da önemli anlaşmalara imza atmıştır.
2021 yılında LoL (League of Legends) ile ilgili TSM ile bir anlaşma imzalayarak Espor dünyasına girmiştir.
Kısa süre sonra ise başka bir E-Spor organizasyonu olan Furia ve Riot games ile el ele vermiştir.
Ancak bir yıllık yapılan Furia anlaşması miadını çoktan doldurmuştur.
Bekleyin henüz bitmedi, FTX MLB yani Major League Baseball ile 2021’de beş yıllık bir ortaklığa girmiştir.
Üstelik hepsi bu kadar da değil; kolej sporlarıyla ve California Üniversitesi ile 17.5 milyon dolarlık “İsim Hakkı” anlaşması da yapılmıştır.
Gisele Bündchen ve Tom Brady gibi spor yıldızlarının her ikisi de FTX’in hissedarları arasındadır.
Dolayısıyla FTX iflası sırasında Tom Brady ve Gisele Bündchen’in serveti de ciddi bir darbe almıştır.
İşte tüm bunlar FTX’in tanıtım konusunda ne kadar aktif olduğunu gözler önüne sermektedir.
Kısacası tanıtım noktasında attığı her adım FTT token’ın piyasada olumlu bir etkiye sahip olmasını sağlamıştır.
FTT Token Nedir?
FTT nedir sorusuna kısaca FTX’in yerel token’ı ve çöküşteki en büyük aktör demek mümkündür.
Kullanıcılarınına işlem ücretlerinde indirim sağlayan bir hizmet token’ıdır.
Hatta bir borsa token’ı olarak çalışır ve kullanıcıların aynı şeyi gelecekteki pozisyonlara karşı teminat olarak kullanmasına izin verir.
FTX iflası artık apaçık ortadayken FTT token’ın geleceğinin hiç de parlak olmadığı ortadadır.
FTT Token’ın Çöküşteki Rolü
FTX erimesinin nedenlerini daha iyi anlamak için önce FTT token’ın çöküşüne yakından bakalım.
Gelin ilk olarak FTT fiyat geçmişine bir göz atalım:
FTT token Eylül 2022’de 85.02 dolara çıkmıştır. 2022 Kasım ayının başlarında bile FTT fiyatı 22 doların üzerinde seyretmiştir.
22 doların önemini daha sonra tartışacağımız için şimdilik farkında olmak yeterlidir.
FTT token çöküşü Binance CEO’su CZ’nin yani Changpeng Zhao’nun 6 Kasım’daki tweet sonrası ortaya çıkmıştır.
Binance’in elden çıkarma sırasında FTX’ten aldığı FTT stokunu satmayı planladığını içeren tweet Ayrıca CZ bunun “son ifşaatlara” bir tepki olması gerektiğini belirtmiştir.
Bu konudan ilerleyen kısımlarda yeniden bahsedeceğiz.
FTX henüz yüksekten uçarken FTT bir kripto para borsasının yerel token’ı olarak nispeten iyi durumda olmuştur.
Hatta Sam Bankman-Fried bu sayede hızla bir kripto para süper kahramanı etiketi kazanmıştır.
Dolayısıyla FTX iflası derinine dalmadan önce bunu tartışmak daha iyi olacaktır.
Sam Bankman-Fried Kimdir?
Sam Bankman-Fried veya daha doğrusu Samuel Bankman-Fried son altı ayın büyük bölümünde kripto para vitrin çocuğu olmuştur.
Ancak son durumuna gelince FTX iflası ve onun ABD’deki bağlı kuruluşu FTX U.S. çöküşünün mimarıdır.
Aynı zamanda Luna olayı sırasında Three Arrows Capital ve Celsius’a yardım elini uzatan kişidir.
Elbetteki kısaltılmış adıyla SBF’nin öyküsü bundan ibaret değildir.
Gelin kripto para tarihinin en karanlık Kasım ayında rol oynayan SBF’nin yaşam öyküsünü inceleyelim.
SBF Gerçekte Kimdir?
Sam Bankman-Fried kripto para çılgınlığından hızlı şekilde yararlanmış ve adını 20’li yaşlarda dünyanın en zenginleri arasına taşımış biridir.
29 yaşında net değeri 22 milyar dolar olan bir servetin sahibidir.
60 milyar dolarlık Luna-Terra olayı SBF’nin bir kahraman olarak lanse edilmesini sağlamıştır.
SBF’nin krizde bazı merkezi kuruluşları kurtardığı ancak bunu daha fazlasını elde etmek için bir fırsat olarak gördüğü belirtilmektedir.
Bir kripto para lending kuruluşu olan BlockFi’ye 750 milyon dolarlık bir yardımda bulunmuştur.
Bahsi geçen net değer 2022’de darbe almasına rağmen uzun vadede 15 milyar doları hedeflemiştir.
Ancak işler tam olarak planladığı gibi gitmemiştir.
Sam Bankman-Fried’in Ailesi Kim?
SBF Barbara Fried ve Joseph Bankman isimli iki Stanford profesörünün oğludur.
Birkaç trading firmasında ETF trading geçmişi sonrası kripto para sahnesine hızlı bir giriş yapmıştır.
Babasının iddialı organizasyonlarından biri ile ilişkili olduğu da tahmin edilmektedir.
SBF’nin Mottosu Neydi?
FTX iflası baş mimarlarından Bankman-Fried iddiasına göre özgeci biridir. Kendi sloganını “etkili özgecilik” olarak adlandırmıştır.
Özgeci kavramı kendinden çok başkasını düşünen ve başkasının yararına adım atan kişi demektir.
Ancak “özgeci” olduğunu iddia eden SBF sayesinde müşterilerin çoğu parasını kaybetmiştir.
Dolayısıyla FTX iflası ile birlikte onun etkili özgecilik mottosu da sorgulanmaya başlamıştır.
DeFi Killing Nedir?
Ekim 2021’de Sam tarafından “Olası Dijital Varlık Endüstrisi Standartları” düzenleme fikri ortaya atılmıştır.
Hedeflenen şey adres kara listesi ve kripto para yatırım kalifikasyonu gibi özellikleri ekleyerek DeFi’nin genişlemesidir.
Kripto para topluluğu ise bunun DeFi’yi bitirecek bir şey olduğunu değerlendirmektedir.
Ayrıca fikir sonrası SBF yavaş yavaş gözden düşmeye başlamıştır.
İşte spekülatif bir şekilde ortalıkta gezen tasarıya buradan ulaşabilirsiniz.
Tüm bunlar 2024 ABD başkanlık seçimlerinde 1 milyar dolarlık bağış vaatleri yapılırken yaşanmıştır.
Bağışlar
2020’de ABD başkanlık yarışında SBF Joe Biden tarafına agresif bir şekilde 5.2 milyon dolar bağış yapmıştır.
Ayrıca FTX CEO’su 2022’de PAC (Siyasi Eylem Komitesi) harcamalarına da 16 milyon dolar katkıda bulunmuştur.
Ancak bir podcast röportajı sırasında 2024’te bağışlarının 1 milyar dolara kadar çıkabileceğini söyleyince işler tamamen kontrolden çıkmıştır.
Önce bağışlar ve ardından gelen DeFi killing taslağı! Peki şimdi gelin bu noktaları birleştirelim, olur mu?
Yukarıdaki bu iki sebep tek başına FTX iflası başlatacak bulunmaya kadar büyük nedenler değildir.
FTX çöküşünde Alameda Research isimli başka bir aktörün payı da vardır.
Alameda Research Nedir?
Alameda Research kripto para için kantitatif bir trading firmasıdır.
Aynı zamanda FTX’in kardeş şirketi olan Alameda SBF’nin fikri olan bir koruma fonuna sahiptir.
Alameda’nın bilanço açığı FTX iflası sürecini hızlandıran etmenlerden biridir.
Kısacası Alameda Research piyasalara yön veren FTX’in çöküşünde önemli bir yere sahiptir.
Ayrıca SBF’nin kripto paraya girmeden önce quant trading ile başladığını unutmamak gerekir.
Alameda Research Yöneticisi Kim?
Temelde SBF’nin yön verdiği Alameda başkanlığını Amerikalı yönetici Caroline Ellison yapmıştır.
Olaylar sırasında Ellison Binance’in satmayı planladığı FTT token’ları 22 dolardan seve seve alabileceğini belirtmiştir.
Şu an için her şey spekülatif olsa da akıllara Ellison’ın SBF’nin eski kız arkadaşı olduğu iddiası gelmektedir.
Ellison’ın bir Boston yerlisi olması ve aynı zamanda bir Stanford mezunu olması dikkatleri iyice bu noktaya taşımaktadır.
Öte yandan Ellison’ın da bir Harry Potter hayranı olması şüpheyi arttırmaktadır.
Alameda Research Hangi Şirketlere Yatırım Yaptı?
Alameda genel anlamda yoğun bir DeFi yatırımcısı olmuştur.
Bu durum da hikayedeki DeFi killing detayını gözler önüne seriyor.
En son bildirilen Alameda’nın Messari, Coin98, Voyager, Zenlink ve diğer bazı firmalarda yatırımlarının olduğudur.
Crunchbase’den alınan verilere göre Alameda’nın son beş yılda 185’e yakın yatırımı olduğu ve bunlardan birinin Fordefi olduğu gözükmektedir.
Alameda’nın Solana ve Ethereum ekosistemlerinde DeFi anlaşmaları yaptığı bilinmektedir.
İşte the on-chain analytics’te Lookonchain’den DeFi varlıkları ile ilgili bir analiz:
IDO ve Piyasa Manipülasyonu
FTX iflası detaylarını anlatırken Alameda’nın bir koruma fonu olduğundan bahsetmiştik, değil mi?
Şirketin belirli kripto paralar üzerinden volatiliteye bağlı kazanç elde ettiği iddia edilmektedir.
Ayrıca trading için FTX’teki müşteri parasının kullanıldığı tahmin edilmektedir.
Ancak ister kısa isterse uzun vadeli olsun her müşteri fonu birer teminat sayılmaktadır.
Bu husustaki ortak mülkiyet sorunları FTX’in kontrolden çıkmasına neden olanlar arasındadır.
Kısacası FTX’in ve Alemada Research’ün tek elden yönetildiği iddiası muhtemel gözükmektedir.
Alameda’ya yönelik bu iddialar ilk değildir:
5 Nisan 2022 günü Waves CEO’su Sasha Ivanov Alameda’yı WAVES token fiyatlarını manipüle etmek ile suçlamıştır.
Sasha’ya göre Alameda bunu bir short pozisyonunu kapatabilmek için yapmıştır.
Short açmak bir kripto parayı daha düşükten almak üzere satmak demektir.
Birçok kişi bunun klasik bir manipülasyon aracı olduğunu söyleyebilir!
Ancak Solend’in kurucusu Rooter’ın Ekim 2022’de yaptığı açıklamaya göre işler bununla da sınırlı değildir.
Alameda Research’ün Kasım 2021 IDO’sunda piyasayı şişirmeye yönelik 100 milyon dolarlık fon sağladığını iddia edilmiştir.
FTX iflası ile ilgisi olan herkesi tanıdığımıza göre ilerlemenin vakti gelmiş demektir.
Öyleyse FTX, Sam Bankman-Fried, FTX’in yerel token’ı FTT ve kardeş firması Alameda Research hakkındakileri birleştirelim.
FTX İflası Şöyle Açıklıyor
DeFi killing taslağının ortaya çıkması ile birlikte kripto para topluluğu SBF’ye karşı bir düşmanlık beslemeye başlamıştır.
Binance CEO’su Changpeng Zhao SBF’nin 29 Ekim 2022’de DC’yi temsil ettiği iddiasına karşı olarak bir tweet atmıştır.
CZ’nin Çin’de ortaya çıkması ve SBF’nin ise ABD’den olması bazı siyasi tartışmaları tetiklemiştir.
Ancak bu durum kripto para patronları arasındaki savaşın başladığı nokta değildir.
2019’da Binance potansiyel gördüğü FTX’in ilk yatırımcılardan biri olmuştur.
FTX büyüdükçe Binance artık FTX’i bir tehdit olarak değerlendirerek elden çıkarmayı seçmiştir.
Son olarak da FTT ve BUSD’deki 2.1 milyar dolar değerindeki token’lar ile çıkış sağlamıştır.
FTX İflası: Timeline
CoinDesk açıklaması
Her şey CoinDesk’in Alameda bilanço bilgilerine erişmesi ile başladı. İşte ifşası:
- Alameda’nın 14.6 milyar dolarlık servetinin büyük bir kısmı FTT token’da yer alıyor
- 6.1 milyar dolarlık FTT token ile Alameda FTT’nin dolaşım arzından daha fazlasına sahip
- Alameda’nın sahip olduğu diğer varlıkları arasında 863 milyon dolar değerinde kilitli ve 292 milyon dolar değerinde kilitsiz SOL token vardır.
Alameda ve FTX arasındaki bağların SBF’nin uzun süredir üstünde durduğu şeylerde güçlü olduğu anlamına gelmektedir.
Ayrıca Alameda’nın müşteri FTT’sinden yaptığı ve FTX’in de işlem ücretinde indirim sağladığı anlamına gelebilir.
Temmuz ayında Binance’in BTC trading çiftlerinden işlem ücretlerini kaldırması birçok kişinin Binance’e akın etmesini sağlamıştır.
FTT’yi bir indirim teklifi olarak şiltelemek ise SBF’nin buna karşı koyma planlarından biri olarak görülmektedir.
Changpeng Zhao’nun Dahil Olması
CoinDesk açıklanmasından günler sonra CZ “son açıklamalar” sebebiyle Binance’in FTT token’ları satmaya karar verdiğini açıkladı.
Alameda’nın CEO’su Caroline Ellison bu tweet’e karşılık tüm FTT token’ları 22’şer dolardan seve seve alacağını belirtmiştir.
Ancak bu açıklamanın da bir faydası olmazken FTT birkaç pozisyondan sonra tamamen dibe vurdu.
8 Kasım 2022’de FTT token fiyatı 22 doların altında seyretmeye başlamıştır.
SBF’nin FTX İflası Hakkında Attığı Tweet’ler
7 Kasım 2022 günü SBF FTX varlıklarının gayet iyi durumda olduğuna dair bir tweet atmıştır.
Ancak bu tweet ulaşılması zor bir iyimserlikten başka bir şey değildir.
Ayrıca şu anda kayıtlarda da yer almamaktadır.
FTX’in müşteri varlıklarına yatırım yapmadığını belirten 7 Kasım tarihli tweet’i bile ortalıktan kaybolmuştur.
Ayrıca silinen bu tweet’ler SBF’nin adına hiç de iyi değildir.
Şu ana kadar FTT token değerinin %83’ünü kaybetmiş durumdadır.
Ayrıca SBF’nin serveti 15 milyar dolardan 991 milyon dolara kadar gerilemiştir.
Dolayısıyla FTX’in çöküşü o tarihte ilk defa bu kadar yakın hissedilmiştir.
Binance’in FTX’i Satın Alacağı İddiası
FTT’nin değer kaybetmesi hem Alameda için hem de FTX için likidite kaygısına neden olmuştur.
Üstelik yaşanan bu panik BTC ve ETH dahil diğer kripto paraları de etkilemeye başlamıştır.
İşte tam da o sırada FTX ve Binance’in stratejik bir ortaklığa gittiğine dair SBF’den bir tweet geldi.
Bunun üzerine Changpeng Zhao attığı tweet’te FTX’i tamamen satın almayı planladıklarını belirtti.
Bu durum tüm piyasaya likidite endişelerine dair kısa süreliğine bir nefes aldırdı.
Ancak anlaşmanın tüm kaderi FTX’in defter kayıtlarına bağlı olduğu anlaşıldı.
Ayrıca imzalanan niyet mektubu geri adım noktasına daha yakın hale geldi.
Artık FTX para çekme işlemlerinde de sorun yaşar hale geldi.
SBF çalışanların son üç gün içinde 6 milyar dolarlık para çekme işlemi gerçekleştirdiğini belirtti.
Ayrıca yakın vadede işlemlerin durdurulduğuna dair bir bildiri yayınladı.
Binance ise FTX bilançosu hakkında kuşku duyduğunu belirterek anlaşmayı iptal ettiğini duyurdu.
Sonuç olarak kripto para piyasasının reklam yüzü artık kendi başına kaldı.
FTX iflası ve Binance tweet’i:
Tüm bunların sonunda FTX.us bile alışık olduğu likidite sıkışıklığına dayanamayarak FTX iflası sürecine dahil oldu.
Eğer kripto para konusunda yeniyseniz ve borsa seçmek istiyorsanız Proof-of-Reserve incelemelerini dikkate alınız.
Bu hususta sizlere yeni başlayanlar için en iyi kripto borsaları yazımızı okumanızı öneriyoruz.
FTX İflası En Çok Kimi Etkiledi?
Çöküş haberi sonrası felaketin yayılma hızı giderek artmış ve daha şimdiden birçok şirketi olumsuz etkilemiştir.
Daha önce FTX ve Alameda Research desteği almış olan şirketler riskli bir sürece girmiştir.
FTX 11 Kasım 2022’de Alameda Research ve bağlı 130 şirketin daha iflasına başvurmuştur.
Yaşanan tüm bu olaylar FTX iflası ile birlikte hazin bir sonu doğurdu.
İflas başvurusu ile birlikte SOL token fiyatı yedi gün içinde %33.50 değer kaybına uğradı.
FTT’den sonra en çok tercih edilen teminat Solana FTX’in etkisiyle yerle bir oldu.
En son bilgilere göre riskin boyutunun arttığı ve Solana’ya özgü mevcut dApp’lerin de 700 milyon dolar zararı olduğu yönündedir.
An itibariyle Solana DeFi’si TVL’de büyük bir darbe yiyerek son yedi günde 300 milyon doların üzerinde düşüş yaşadı.
Öte yandan SBF’nin bir zamanlar kefaletini ödediği şirket BlockFi çoktan iflas başvurusunu gerçekleştirmiştir.
Ayrıca FTX’in yardımını alan Liquid Global borsası ise şimdilik para çekme işlemlerini durdurduğu açıkladı.
FTX iflası hakkındaki son ifşalar FTX.us’un BlockFi’ye 250 milyon dolarlık bir kredi verdiğini göstermektedir.
Ayrıca borcu TerraUSD çöküşünde değil 30 Eylül’de verdiği anlaşılmaktadır.
Evet tahmin edeceğiniz üzere bu krediyi FTT olarak aktarıldı.
Özetle BlockFi FTX tarafından destek gören ve ardından “İflas furyasına” dahil olmak zorunda kalan bir kader mahkumu haline geldi.
FTX iflası sonrası dosyalama ile ilgili yeni ayrıntılar: FTX kripto para borsasının yaklaşık 100.000 alacaklıya borcu olduğunu ortaya çıktı!
Son Gelişmeler
FTX iflası lider kripto para lending platformu Genesis’in işini de bir hayli zora sokmuştur.
Şu anda Genesis 1 milyar dolar civarında bir likiditeye ihtiyaç duymaktadır.
Önde gelen borsa Gemini ise sürüler halinde BTC çıkışı yaşamaktadır.
Son olarak California kripto para şirketi Silvergate Capital’e FTX ve SBF bağlantısı üzerinden hücum edildiği görülmektedir.
Henüz daha araştırması devam eden FTX iflası hakkındaki tüm yeni bilgileri sizlerle paylaşacağız.
Şimdilik söyleyebileceğimiz tek şey FTX çöküşünün piyasaya ciddi zarar verdiğidir.
FTX İflası Kripto Para Dünyasını Nasıl Etkiledi?
FTX iflası sonrası FTT token fiyatındaki düşüşler piyasayı ciddi şekilde sarsmıştır.
Ancak kendisiyle beraber diğer kripto paraları da sarsan bu iflas kripto para dünyasına da yepyeni bir şeyi öğretmiştir.
Şöyle ki borsaların müşteri fonlarını kullanması hem etik değer açısından hem de risk açısından tehlikelidir.
Yapılan işlemleri daha yakından görmek adına 18 Kasım sonrasında piyasanın öne çıkanları:
- SOL piyasa değerine göre listede Shiba Inu’nun bir sıra gerisine gelerek 14. sıraya yerleşti
- DeFi-project Serum yani SRM FTX-Alameda-Solana desteği sebebiyle %40 düştü
- Sırasıyla BTC ve ETH 17.000 dolar ve 1.250 dolarlık direnç noktalarını kırmayı denedi.
Bunun yanı sıra iflasın yarattığı para çekme işlemlerinin HODL açısından etkisi olmadığı gözükmektedir.
Her ne kadar piyasaya bir korku salsa da FTX çöküşünün kesin etkilerini görebilmek biraz daha zaman alacaktır.
Şu an için en büyük endişe kullanıcı fonlarının akıbeti üzerinedir.
İşte Binance’in endişelere dair attığı tweet:
Özgecilik Mi Yoksa Sahtecilik Mi?
FTX iflası akıllara SBF’nin gerçekten de bahsettiği gibi özgeci yani fedakar mı olduğu yoksa bunun planlı bir soygun mu olduğunu getirmiştir.
Bunun yanıtı ne olursa olsun hayatının tüm birikimini FTX yüzünden kaybeden mağdurlar söz konusudur.
Dolayısıyla kripto para borsalarının müşteri fonlarına temas etmesini engelleyen ciddi önlemlerin alınması gerekir.
Kripto para piyasasını daha güvenli hale getirmek tüm borsaların Proof-of-Reserve konusuna odaklanması gerekir.
Bu konuda başı çeken Binance şu anda kullanıcı fonlarının en güvenli kripto para cüzdanları olan soğuk cüzdan rezervlerini bile ilan etmiştir.
Yaşanan FTX iflası kripto para dünyasının PoR kullanımına önem vermesi gerektiğini yansıtmaktadır.
Özetlersek SBF’nin özgeciliği değil zenginliği seçtiği anlaşılmaktadır.
Hedeflenen yolun kamuflesi için güzel bir motto seçimi yapılmıştır.
Son olarak FTX çöküşü ve etkilerinin bir süre daha gündemi meşgul edeceği gözükmektedir.
Kripto para piyasasındaki son haberleri ve güncel durumları sizinle paylaşmaya devam edeceğiz, sağlıcakla kalınız.
Sıkça Sorulan Sorular
FTX Neden İflas Etti?
FTX çöküşünün ana sebebi müşteri FTT token’larının kardeş firma Alameda Research’e aktarılmış olmasıdır. Bu noktada trading pozisyonları açmak için müşteri fonlarını kullandığı tahmin edilmektedir. Üstelik FTT token fiyatı düşmeye başladığında çoğu pozisyonun kapandığı görülmüştür. Bunun ardından ise hem Alameda’nın ve hem de FTX ‘in iflası gelmiştir.
FTX Nasıl Çöktü?
FTX’in çöküşünü tetikleyen şeyin Sam Bankman-Fried’in tartışmalı iş modeli olduğu iddia edilmektedir. Trading noktasında ve para kazanma konusunda kendisinin müşteri fonlarını kullandığı tahmin edilmektedir. Ayrıca Alameda’nın bilançosunun açığa çıkması ile varlıklarının çoğunun FTT’de olduğunu tespit edilmiştir. Akabinde işler kontrolden çıkmış ve piyasanın genelinde ciddi endişeye neden olmuştur.
FTX ABD’de Yasal Mı?
FTX’in ABD’ye bağlı kısmı Bahamalar kısmından çok daha iyi gidiyordu. Ancak mevcut iflas başvurusu FTX.us’u devreye soktu ve hatta iflasına neden oldu. Dolayısıyla şimdilik ABD’de FTX faaliyeti söz konusu değildir.
FTX’in Çökme Sebebi Ne?
FTX çöküşü yerel token FTT’nin değer kaybetmesi sonucu çökmüştür. FTT fiyat düşüşü ise Binance CEO’sunun şirketin tüm FTT varlıklarından çıkmayı planladığını açıklaması ile hız kazanmıştır.
FTX’e Ne Oldu?
FTX bağlı şirketleriyle birlikte iflas başvurusunda bulunmuştur. 100.000 alacaklısı olan şirketin açtığı sorunları çözmek için birkaç yıl gerektiği belirtilmektedir.
FTX’te Parası Olanlara Ne Olacak?
FTX’te parası olan kişiler şimdilik durum can sıkıcı gözükmektedir. En son bildirilen FTX’in tüm itibari para ve kripto para çekme işlemlerini durdurduğu yönündedir. FTX’in iflas başvurusunda bulunması ise işleri çok daha zor hale getirmiştir. Henüz fonlar kaybolmamış olsa da toparlanması uzun zaman alabilir.
FTX Güvenilir Mi?
Şu anda çöküş salgınının yayılmasına katkı sağlayan ve aktif bir rol alan FTX’e artık güvenmek pek mümkün değildir. Kullanıcı fonlarının sıkışması ile birlikte FTT token fiyatı tüm zamanların en düşük seviyelerine yaklaşmaktadır. Hatta FTX’in yatırım yaptığı veya “kurtardığı” şirketler gibi BlockFi de bu sıcaklığı hissetmektedir.
FTX Erimesi Nedir?
FTX kripto para borsası ile trading şirketi olan Alameda Research arasındaki gizli anlaşmanın neden olduğu bulaşıcı bir etkidir. FTT token’ı değer kaybetmeye başladığında Alameda’nın trading pozisyonları kapanmaya başlamıştır. SBF’nin sonunu hazırlayan bu durum piyasa için de olumsuz etkiye neden olmuştur. Kısacası FTX iflasının sıcaklığı şu anda her yanı sarmış durumdadır.
Sorumluluk Reddi
Sitemizde yayınlanan her içerik, iyi niyet çerçevesinde kaleme alınmıştır ve genel manada bilgi vermek amacıyla yazılmaktadır. Sitemizden edindiği bilgiler ışığında, okuyucunun yaptığı her hamle, çok net bir şekilde kendi riskidir ve siteyle bir ilgisi yoktur.
Kripto Para Okulu’nda ana amacımız, oldukça kaliteli bilgiler paylaşmaktır. Okuyucularımızın işine yarayacak eğitici ve öğretici içerikleri hazırlamak için yoğun bir mesai harcıyoruz. Bu standardı korumak ve daha da iyi içerikler hazırlamak için, iş ortaklarımız; yazılarımızda yer alarak bize bir komisyon ödemesi yapabilir. Ancak bu komisyonlar, kesinlikle tarafsız, dürüst ve eğitici içerikleri oluşturma sürecimizi negatif etkilemeyecektir.
