Ethereum Name Service Nedir? ENS Hakkında Bilinmesi Gereken Her Şey

Ethereum Name Service, en popüler Web uygulamaları arasında yer alıyor. Blockchain teknolojisinin getirdiği önemli yeniliklerden olan bu adlandırma servisine dair detaylar ise kripto para yatırımcıları tarafından merak ediliyor.

ENS, kripto para adreslerini okunabilir hale getiren bir adlandırma protokolüdür. Karmaşık adresleri basite indirgeyen ENS protokolü domain’leri de makine okumasına hazır hale getirmektedir. Ayrıca kullanıcıların çevrimiçi varlıklarını birleştirmesi sayesinde Web3 dünyasını da güçlendirmektedir.

Ethereum Name Service anlaşıldıktan sonra Web3 dünyası ile nasıl etkileşime girdiği ve bu alanda nasıl fark yarattığı daha rahat anlaşılacaktır.

Ethereum Name Service Nedir?

İnternet protokol adreslerinde olduğu gibi, blockchain’lerdeki kripto para cüzdan adreslerinin de okunması ve kullanılması zordur. İnternet dünyası bu potansiyel sorunun çözümü için DNS yani Domain Name System kullanmaktadır.

Bugün internet kullanıcılarının bağlanmak istedikleri adreslere kolay erişimlerini sağlayan DNS, IP’leri okunabilir formata çeviren bir sistem sunmaktadır. DNS web sitelerin IP adreslerini okunabilir domain adlarıyla eşleştirmektedir. Bu sayede adres çubuğuna 172.65.147.202 yazmak yerine tr.beincrypto.com yazarak girilmesini sağlamaktadır.

Blockchain ve kripto para sektöründeki teknolojik gelişmelere rağmen sistem, hala eski IP adresleri sistemini kullanmaktadır. Örneğin başka birine kripto para göndermek için uzun bir karakter dizisine sahip kripto para cüzdan adresine ihtiyaç vardır. Bu adresi hatırlamak olası olmadığı gibi blockchain işlemlerinin iptali de söz konusu değildir. Dolayısıyla eğer para bir defa yanlış bir adrese gönderilmiş ise geri alınması mümkün olmamaktadır.

İşte tüm sorunlara çözüm üretmek için yeni Web3 girişimleri başlatılmıştır. Ethereum Name Service’i daha iyi anlamak için sıradan bir ETH adres görünümüne bakalım:

0xd0eAf74B8c5bF457C7a81c3fe277aDb6Ed32DCF4

Kripto para cüzdanlarının açık adresleri çoğunlukla yukarıdaki gibi 42 karakterden oluşmaktadır. Ayrıca Ethereum ağ adresleri her zaman “0x” ile başlamaktadır. Bu türde bir kripto para cüzdan adresini hatırlamak, doğru yazıldığına emin olmak veya başkaları ile paylaşmak görüldüğü üzere zordur. Ufak bir hatada bile para kaybolmaktadır.

Üstelik kripto para kullanıcılarının büyük bir kısmı bu teknolojiyle henüz daha yeni tanışmış veya keşfetmeye devam eden kişilerdir. Bu uzun karakter dizeleri hata korkusuna yol açarak çoğu kişiyi kripto para dünyasından uzaklaştırmaktadır. İşte, Ethereum Name Service nedir sorusunun yanıtı bu problemin bir çözümü sayılmaktadır.

ENS, DNS’e Benzer Bir Rol Üstlenmektedir

Ethereum Name Service, Ethereum blockchain ile etkileşime girebilen açık, dağıtılmış ve genişletilebilir bir adlandırma sistemidir. ENS tıpkı DNS’nin oynadığı role benzer bir rol oynamaktadır. Örneğin “name.eth” gibi okunabilir adresleri aşağıda görülen 16 haneli makine diline çeviren bir hizmettir:

“0xd0eAf74B8c5bF457C7a81c3fe277aDb6Ed32DCF4”

Bu sayede kullanıcılar kişiselleştirilmiş ENS adresleri üzerinden kripto para fonlarını kolayca yönetmektedir.

ENS; kripto para cüzdanlarını, web sitelerini, içerik karmalarını ve metadata’ları depolayarak web3’e domain server’lık yapmayı hedefler. Ayrıca cüzdan sahiplerinin tek bir domain üzerinden tüm kripto paralarını ve NFT’lerini saklamalarına olanak tanır.

ENS sayesinde işlemlerin güvenilir ve merkeziyetsiz olabilmesi için adreslerde herhangi bir uzunluk ve karmaşıklığa gerek kalmaz. İşlem kolaylığının yanında adresi girerken yapılabilecek hataları da minimuma indirir.

ENS, 1980’lerin DNS sistemine benzer olsa da mimari açıdan farklı bir yapıya sahiptir. DNS’ye olan benzerliği kullandığı sistemin domain yaratma sistemi olmasıdır. ENS sisteminde domain yaratıcısı veya sahibi olmak domain’in kendisi ile birlikte alt domain’lerine de sahip olmayı sağlar.

ENS’de herkes kendi kişisel kullanımına uygun domain’ler alabilmektedir. Sistem halihazırdaki DNS domain’lerini de ENS’ye çevirmeyi desteklemektedir. ENS domain’lerindeki hiyerarşik yapı sayesinde herkes kendisi veya başkalarının kullanımı için alt domain adları oluşturmaktadır. Örneğin, “name.eth” domain’i size ait ise “pay.name.eth” alt domain’i oluşturarak istenilen gruplamayı yapabileceksiniz demektir. ENS, Ethereum main network ile birlikte diğer bazı test ağlarına da dağıtılmaktadır.

Ethereum Name Service Projesinin Arkasında Kimler Var?

ENS’i tam olarak anlayabilmek için gelişimini ve arkasındaki ekibi iyi tanımak gerekir. Ethereum Name Service, ilk olarak 2017 yılında Ethereum Foundation’dan Alex Van de Sande ve Nick Johnson tarafından kurulmuştur. Ancak 2018 yılına gelindiğinde Nick Johnson önderliğinde farklı bir organizasyon olarak ayrılmıştır.

ENS’nin şu anki gelişimini True Names LTD isimli Singapurlu kar amacı gütmeyen bir kuruluş yönetmektedir. ENS ekibi Ethereum Foundation üyelerinin yanı sıra deneyimli Solidity geliştiricilerinden oluşmaktadır.

Proje, Kasım 2021’de kullanıcılara ENS token’ları dağıtmış ve merkezi olmayan otonom organizasyonu yani DAO’yu kurmuştur. DAO’ya resmi olarak bağlanan kuruluş ise True Names Limited olmuştur.

ENS token holder’ları bu sayede varlıklarını tıpkı şirket hissedarları gibi kullanmaya başlamıştır. Ayrıca holder’lara fiyatlandırma ve protokol değişiklikleri konuları ile birlikte hazinedeki fonları da yönetme hakkı verilmiştir. ENS token’ın projenin finansman modeline eklenmesi ile birlikte projede artık hibe arayışına son verilmiştir. Kripto para borsaları üzerinden ENS token’larının alım satımı mümkün hale gelmiştir. Bu durum proje geliştiricilerine de bir finansal destek sağlamıştır.

The ENS Foundation

ENS DAO’nun temsil görevini üstlenen the ENS Foundation yani ENS vakfının kendisidir. Vakıf, aynı zamanda DAO katılımcılarına da hukuki destek sağlamaktadır.

Bu limited kuruluşu olan The ENS Foundation Cayman Adaları’na kayıtlı tutularak garanti altına alınmaktadır. Kar amacı gütmeyen bu kuruluş üyelerine veya yöneticilerine herhangi bir kar payı vermemektedir. Yönetici atamasını ise Cayman Adaları’na bağlı DS Limited adında bir şirket yapmaktadır. Ethereum Name Service ekibi ve DAO hakkında daha fazla bilgiye ENS sayfasından ulaşılabilir.

ENS’i Öne Çıkaran Özellikler Neler?

ENS domain adları başkasının cüzdanlarına kripto para göndermeye yarayan IBAN’larla eşdeğerdir. Adlandırma servisi sayesinde cüzdan adresleri için bir nickname oluşturulmaktadır. Bu durumda herhangi birine transfer için uzun bir karakter dizisi atmak yerine “Julia.eth” gibi kısa bir bağlantı gönderilmektedir.

ENS akıllı kontratlar ile hazırlanmış ve Ethereum ekosistemine özgü bir protokoldür. DNS’teki güvenlik problemleri ENS’te yer almamaktadır. Örneğin, DNS tüm domain’leri merkezi bir server’da tutmaktadır. Bu yüzden de bilgisayar korsanlarının hedefi olmaktadır. Bu şekilde her yıl binlerce saldırı gerçekleşmektedir.

Öte yandan ENS verilerine bakarsak bunların hack’lenmesi veya silinmesi söz konusu değildir. Çünkü Ethereum blockchain’i üzerinde merkeziyetsiz şekilde korunmaktadır. Dahası ENS domain sayesinde kullanıcılar arasındaki etkileşim hem daha şeffaf hem de daha kolay olmaktadır. Bu durum kullanıcıların Ethereum blockchain’inde cüzdan oluşturmalarını teşvik eden eşsiz bir fırsat yaratmaktadır.

DNS Karşısında Ethereum Name Service Nedir?

Domain Name Service yani DNS Web2 üzerinde çalışırken, ENS Web3 ile insan etkileşimlerini yönetebilen bir protokoldür. DNS bir IP adresini URL şeklinde insan tarafından okunabilir bir forma dönüştürmektedir. ENS ise bir Ethereum adresini URL formuna dönüştürmektedir. Her ikisi de bir telefon rehberi gibidir. Bir telefon rehberinde ulaşmak istenilen kişinin adını aramak onunla iletişim kurmak adına yeterlidir, çünkü altta isimle eşleşen numaralar vardır. DNS Web2’de bir internet ağının parçası olarak sorunsuz bir şekilde çalışabilmektedir.

Yeni ve merkeziyetsiz interneti tanımlayan kavram olan Web3 ise henüz emekleme aşamasındadır ve bu anlamda DNS için birçok zorlukla karşı karşıyadır. ENS’in birincil hedefi Web3’ün okunabilir olması ve bu sayede kripto para adreslerinin kolay paylaşımıdır. Zaman geçtikçe çok daha fazla blockchain protokolü, Web3’e entegre edilerek ENS’yi destekleyecektir.

Ethereum Name Service vs. Unstoppable Domains

Ethereum Name Service’e alternatifler de vardır. ENS’nin bu alandaki rakiplerinden en güçlüsü Unstoppable Domains

Her iki protokol de Ethereum ağı üzerine kurulmuştur. Bununla birlikte her ikisi de kullanıcılar için okunabilirliği yüksek kripto para adresleri oluşturmayı sağlamaktadır. Öte yandan proje felsefelerinde bazı önemli farklılıklar vardır. Örneğin ENS herkesin görebildiği açık bir protokoldür.

Kar amacı gütmeyen bir kuruluş tarafından geliştirilen ENS karar vermeler için topluluğa ve merkeziyetsizliğe odaklanır. Unstoppable Domains ise iş odaklı bir projedir. Projedeki birçok domain “marka tescilli” olarak özel koruma altındadır. Örneğin bir marka kendi domain’ini alamadığı zaman veya başkasının önceden aldığını fark ettiği zaman şikayet edebilir.

ENS ve Unstoppable Domains arasında önemli farklardan biri ödeme yöntemleridir. ENS normal web sitesi domain’i satarken süre sınırı koyar ve süresi dolan domain’ler için satın almanın yenilenmesi gerekir.

Ayrıca domain ödemelerinde ETH kullanıldığından ETH’nin fiyat değişikliğine bağlı olacak şekilde domain fiyatları da sürekli güncellenir.

Bununla birlikte ENS domain’lerini uzun yıllar koruma altına alabilmek mümkündür. Bunun için kayıt sırasında bir gas ücreti ödemek yeterlidir. Domain sürelerinin 3. kişiler tarafından da uzatılması mümkündür. Üstelik bu durumda domain mülkiyetleri değişmez.

Unstoppable Domains için ise durum farklıdır. Alan adları yalnızca bir defaya mahsus kaydedilir ve kullanılır. Ayrıca ödeme seçenekleri arasında kredi/banka kartı, PayPal, kripto para ve Crypto.com gibi birçok yöntem bulunmaktadır.

Ethereum Name Service Nasıl Çalışır ve Onu Özel Yapan Şeyler Nelerdir?

ENS nedir dediğimizde ilk akla gelen Ethereum akıllı kontratlar ile oluşturulmasıdır. Bu özellik Ethereum ağının tüm avantajlarını kullanabilmesini sağlamaktadır. Bu doğrultuda ENS’in DNS’e kıyasla daha güvenli olduğu ve sansüre karşı koyabileceği ortadadır. Web3’ün gelecek hedefleri arasında merkeziyetsiz ve açık bir altyapı oluşturmak vardır. Bu ancak ENS gibi internet naming yapabilen alt yapılar ile sağlanacaktır. Ayrıca ENS’nin mevcut Ethereum ekosistemini kullanması Ethereum’daki diğer uygulamalar ve akıllı kontratlar ile olan etkileşimi kolaylaştıracaktır.

Bir ENS alan adına sahip olmanın ve kullanmanın avantajlarından bazıları şunlardır:

• Birden fazla web servisini tek bir yerde birleştirir
• Çevrimiçi dünyadaki varlığı teke düşürür
• Kullanıcılara ait depolama kimliği sunar
• ENS, BTC, LTC vb. Ethereum dışı adresler için de bir servis hizmetidir
• ENS domain’i bir kontrat adresine bağlanabilir ve fonlar bir işlevi tetikleyebilir
• ENS domain’i aslında ENS adının arkasında sansüre dayanıklı bir web sitesi kurmak için IPFS’ye bağlanabilir
• Kullanıcılar farklı amaçlar doğrultusunda farklı adreslere bağlı alt alan adları yani alt domain’ler oluşturabilir

ENS Nasıl Çalışır?

ENS’in nasıl çalıştığını da anlamak gerekir. ENS, iki farklı Ethereum akıllı kontratı üzerine kurulmuştur. İlkinde tüm ENS domain’leri kayıt altında tutulmaktadır. Ayrıca her domain’e ait 3 önemli bilgi de yine bu akıllı kontratta saklanmaktadır. Bunlar domain sahiplik bilgisi, resolver yani çözücü bilgisi ve önbelleğe alım süresidir. İkinci akıllı kontrat tamamen resolver görevi yürütmektedir. Domain adlarını makine diline veya tersi şeklinde insan diline çevirmektedir. Ardından ise bunları her kullanıcıya uygun olarak web sitesi veya adreslere göre match etmektedir.

Kendi ENS Adresinizi Nasıl Alabilirsiniz?

Bir Web3 kullanıcı adı oluşturmak için ENS domains’i ziyaret etmeden önce MetaMask gibi bir Ethereum cüzdanına sahip olmak gerekir. Uygun domain bulunduktan sonra kayıt işlemi yapılacaktır. Ancak kayıt işleminin tamamlanması için cüzdanda daha önceden iki doğrulanmış işlemin olması gerekmektedir.

Beş karakterden daha uzun domain’ler için yıllık 5 ABD Doları ücretlendirme vardır. Bu satın alma işlemi gerçekleştikten sonra artık kripto para cüzdanları ve web sitelerine bağlamak mümkündür. Aynı ENS domain altında email.rick.eth ve website.rick.eth gibi birden fazla alt domain oluşturmak mümkündür. Ancak bu işlem doğrudan Ethereum blockchain’de gerçekleştiğinden gas ücretlerinin gün ve saate göre değişeceği unutulmamalıdır.

Ethereum Name Service Yönetişim Token’ı Nedir?

ENS, projenin yerel tokeni olarak işlev görmektedir. Protokolün yönetimi ENS token holder’larından oluşan merkezi olmayan otonom bir organizasyona yani bir DAO’ya aittir.

DAO’nun yönetimi tamamen ENS holder’larından oluşmaktadır. Bu kişiler protokol geleceği hakkında teklif veya oy verme şansına sahiptir. ENS ayrıca yardımcı token görevi de yürütmektedir. ENS token holder’ı olan herkesin ENSDAO’daki tekliflerde oy kullanma hakkı vardır.

Öte yandan diğer DAO’larda olduğu protokolde değişiklik yapılabilmesi doğrudan oylama sonucuna bağlıdır.

ENS Token Ekonomisi

Ethereum Name Service yönetişim token’ı bir ERC-20 token’dır ve maksimum arz miktarı 100 milyondur. ENS token’ın %25’i, 31 Ekim 2021’den önce ENS domain kaydı alan kullanıcılara dağıtılmıştır.

Token dağıtımı:

• %50’si Topluluk hazinesine (ENS DAO)
• %25’i Airdrop ile .eth holder’larına
• %25’i Katkıda bulunanlara

ENS geliştiricileri token’ları ENS domain’e sahip tüm cüzdanlara göndermiştir. Dağıtımda temel alınan şey sahipliğin ne kadar süre önce başladığıdır. Buradan da anlaşılacağı üzere bazılarına on binlerce dolar değerinde ENS token airdop edilirken domain’leri uzun süredir kullananlara çok daha fazlası verilmiştir.

Nisan 2023 itibariyle dolaşımdaki arz miktarı 20,24 milyon ENS civarındadır. Şu anda token 13,50 dolardan işlem görürken piyasa değeri yaklaşık 274 milyon dolardır.

ENS şu anda Binance, Coinbase, Kraken, KuCoin ve diğer popüler kripto para borsaları dahil birçok yerde mevcuttur. Ayrıca UniSwap ve SushiSwap gibi DEX’lerde de yer almaktadır.

ENS ile Ne Yapılır?

ENS kripto para kullanıcılarının uzun domain adreslerini daha rahat okuyabilmelerini sağlamaktadır. Dolayısıyla Ethereum Name Service ne için kullanılır diye merak edenler, aşağıda hatırlanması güç adres örneğinde bunu görebilirler.

Örneğin “name.eth” diye basit bir domain aslında “0xd0eAf74B8c5bF457C7a81c3fe277aDb6Ed32DCF4″ dizesinin düzeltilmiş halidir. Bu basitleştirme işlemi bir dApp’e bağlanırken zamandan tasarruf sağladığı gibi yanlış yazımdan da kurtarmaktadır.

Kripto para cüzdan bilgilerini kişiselleştiren ENS domain’leri bu sayede para transferini kolaylaştırmaktadır. Ayrıca web sitelerine veya sosyal medya hesaplarına kolay ulaşım sağlamaktadır. Üstelik fake hesap oluşturma ve dolandırıcılık girişimlerini en aza indirmektedir.

ENS, Web3’ün Kalbi Olabilir

Ethereum Name Service nedir sorusuna açıklık getirdikten sonra, geleceği hakkında da bir ipucu verebiliriz. ENS, Ethereum akıllı kontratlar için oluşturulmuş ve Ethereum ekosistemine özgü yapıdadır. Bu durum onun bilgisayar korsanlarına karşı savunmasız kalan merkezi sunuculu DNS’lerden farklı olduğu gösterir. Dolayısıyla DNS’e kıyasla güvenlik ve şeffaflık konularında oldukça iddialıdır.

Kriptografi karmaşası bazen yeni başlayanlar için bir kabus olurken onları kripto paralardan uzaklaştırır. ENS bu problemi ortadan kaldırmak adına makine dilindeki genel adresleri, herhangi bir kripto para veya NFT işlemlerini kısa ve akılda kalıcı bağlantılara dönüştürür. Ayrıca tüm cüzdanları, web sitelerini ve alt domain’leri de tek bir bağlantı altında toplar. Bu durum teknik bilgi gereksinimi azaltırken erişebilirliği artırır. Ethereum Name Service, blockchain’lerin geleceği açısından da önemlidir. Sonuçta bu alana erişebilirlik arttıkça uzun vadede katılımı da arttıracaktır. Küresel kripto para benimsenmesinde başarı sağlanması için ENS ve diğer benzer teşvikleri dikkate almak gerekir.

Sıkça Sorulan Sorular

Türkiye’deki en iyi kripto para platformları | Nisan 2024

YouHodler Keşfet →

BingX Keşfet →

PrimeXBT Keşfet →

Coinrule Keşfet →

BYDFi Keşfet →