Bugün sosyal medyayı merkeziyetsiz şekilde kullanmak isteyenlerin sayısı giderek artıyor. Ancak bu alandaki seçeneklerimiz henüz pek fazla değil. Merkeziyetsiz sosyal medya platformlarından olan Mastodon hakkında bir önceki yazımızda bahsetmiştik. Bugün ise artık mahallenin yeni çocuğu olarak görülen Damus uygulamasından bahsedeceğiz. Web3 sistemi ile en fazla uyuma sahip olan Damus uygulaması nasıl kullanılır diye merak ediyorsanız, endişelenmeyin doğru adrestesiniz.
Merkeziyetsiz sosyal medya platformu Damus, Nostr tarafından destekleniyor. Dolayısıyla kripto para toplulukları için rakiplerine göre daha avantajlı gözüküyor. Eğer siz de bu topluluklardan birine katılmak istiyor ancak nasıl başlayacağınız bilmiyorsanız, işte yanıtı burada! Aşağıda tüm detayları ile Nostr istemcisini anlattıktan sonra Damus uygulaması nasıl kullanılır detaylı ve adım adım göstereceğiz.
Hazırsanız başlayalım!
BeInCrypto Telegram Trading Topluluğuna katılın: Kripto para projeleri ve NFT’leri tartışın, alternatif kripto para platformları hakkındaki incelemeleri okuyun. PRO trader ve uzmanlarımızdan tüm sorularınıza yanıtlar alın!
BeInCrypto Telegram — Şimdi Katıl!
Damus Nedir ve Neden İhtiyaç Var?
Damus’u nasıl kullanacağımızı tartışmadan önce, neden kullanılması gerektiğini anlayalım. Twitter merkezi ve sıkı sansür kurallarına sahip bir sosyal medya platformudur. Damus ise sosyal ağlara farklı bir yaklaşım benimseyen yeni nesil platformlardan biridir. Nostr üzerine inşa edilmiş olan Damus uygulaması, hem merkeziyetsiz hem de sansüre karşı dayanıklı bir yapıdadır.
Nostr, kullanıcıların herhangi bir merkezi sunucu yerine, tamamen bağımsız çalışabilen küresel alternatiflerine katılım imkanı sağlayan genel bir sosyal medya protokolüdür. Bugün Twitter’ın merkezi sunucularının aksine, herhangi bir Nostr istemcisi çalıştıran kişi, Damus katılımcısı olabilir. Ayrıca Damus, verileri bir noktadan diğerine taşımada mesajlaşma aracı olarak adlandırılan “dumb relays” sistemini kullanmaktadır.
Bu mesajlaşma araçları sunuculara benzer şekilde çalışmaktadır. Ancak herhangi bir kişi tarafından çalıştırılabilir özelliktedir. Kısacası, merkeziyetsiz sosyal ağda başka birine mesaj gönderirken aslında bir istemciye iletme işlemi gerçekleştirilir. Dolayısıyla, merkeziyetsiz platformlar için sansür söz konusu değildir. Bu mesajlaşma araçlarının ismi, akıl verilmediğinden, İngilizce “Dumb” yani “veri işleme yeteneği olmayan” kelimesinden gelir.
Damus’un merkezi sosyal medyalar karşısındaki bir diğer avantajı da yapısının tamamen merkeziyetsiz yapısıdır. William Casarin’in eseri olan bu ürün, blockchain veya bir token getirisi sağlamaz. Dolayısıyla da çalıştıran kişiler için herhangi bir ödül veya teşvik yoktur.
Özetle Damus, Nostr protokolü için bir iOS müşterisidir. Android sürümü Amethyst olarak adlandırılmaktadır. Ayrıca yarı teknik bir bakış açısıyla Nostr’a daha yakından bakmış olsak da artık Damus öğreticisi iOS istemcisinin kendisine odaklanacağız.
Damus Uygulaması Nasıl Kullanılır?
Damus, yalnızca iOS için tasarlanmış birçok Nostr istemcisinden sadece biridir. Benzer özellikler, Android’te Amethyst ile masaüstünde ise Snort tarafından sunulmaktadır.
Damus iPhone Rehberi
Şayet bu Damus rehberini okuyorsanız öncelikle bir şeyin altını çizmemiz gerekiyor: Damus merkeziyetsizliği, yalnızca geleneksel kayıt ve giriş süreçleri ile ilgili değildir. Bunun yanında Nostr’un savunduğu diğer şeyleri de takip eden bir platformdur. Özetle, public (açık) ve private (kapalı) anahtarlar üzerinden kullanıcı yönetiminde bir giriş imkanı sunmaktadır. Üstelik takip ettiği Nostr protokolü ise bir uygulama değil, bir merkeziyetsiz iletişim protokolüdür. Dolayısıyla onu iOS ekosistemine getirmek Damus platformunun görevidir.
Gelin şimdi yazımızın pratik kısmına yani Damus uygulaması nasıl kullanılır sorusuna geçelim.
Damus uygulamasını Apple store’a giderek yükleyebilirsiniz. İşte Damus’un App Store’daki konumu:
Adımlara geçelim: Damus uygulaması nasıl kullanılır?
1. Adım: Uygulamayı kurduktan sonra sizi bir “Giriş” arayüzü karşılayacak. Eğer halihazırda bir hesabınız varsa, “Giriş” diyerek ilerleyebilirsiniz. Yoksa bir hesap oluştur demelisiniz.
2. Adım: ChatGPT’nin geliştirilmesine yardımcı olduğu Son Kullanıcı Lisans Sözleşmesine bir göz atın. Tercihlerinize göre “Reddet” veya “Kabul Et” seçeneğini tıklayabilirsiniz. EULA (Son Kullanıcı Lisans Sözleşmesi) sansürlenebilir olsa da, Damus sansür edilmeyeceğini vaat ediyor.
3. Adım: Bu kısmı kabul ettiğinizde, istediğiniz herhangi bir kullanıcı adını, bir ekran adını ve küçük bir “Hakkımızda” kısmını doldurarak bir hesap oluşturabilirsiniz. “Display Name” diğer kullanıcılar için erişilebilir olur ve bu da hesabınızı halka açık hale getirir.
4. Adım: İşte kimlik yönetimi ile ilgili kısım burada. Hesap Kimliğinin sizin genel anahtarınız olduğunu fark edin! Bu, diğerlerinin sizi bulabilmek için kullanabileceği bir anahtar olarak hizmet eder.
Adım 5: Public key kısmına bir kez tıklandığında, daha çok merkeziyetsiz terimlerdeki gibi bir private key sizi karşılar. Artık hesabınıza giriş yapmak istiyorsanız “Let’s Go” diyebilirsiniz.
Artık Damus uygulamasındayız, peki ya şimdi?
6. Adım: Şimdi Damus uygulamasında olduğunuza göre artık özelliklerini keşfedebilirsiniz. Ekranın hemen sol üst köşesinde yer alan “Profil” tablosunu fark edeceksiniz. Henüz bir profil adınız yoksa, bir Nostr istemcisi olarak giriş yapabilirsiniz.
7. Adım: Sayfanın alt kısmındaki seçenekler yığını arasında birçok simge göreceksiniz. Burada direkt mesaj, yanıt verme, bildirimler ve arama butonlarını görebilirsiniz.
Eğer bir kullanıcı arıyorsanız doğrudan “public key” sorgulayarak search edebilir ve bulabilirsiniz. Örneğin Edward Snowden’ın açık anahtarını kullanarak onu takip edebilirsiniz. Public key üzerinden profil bölümüne de ulaşabilirsiniz. Evreka! Edward Snowden Damus’ta ve biz de onu takip ediyoruz.
Damus’un bir diğer artısı da Bitcoin lightning ağıyla kurduğu entegrasyondur. Takip ettiğiniz profilleri görüntülediğinizde, Lightning Network simgesi ile temsil edilen, bahşiş seçeneklerini görebilirsiniz.
Artık Damus uygulaması nasıl kullanılır sorusuna büyük oranda yanıt vermiş durumdayız. Şimdi bir diğer önemli özellik olan resim yüklemeye geçelim. Damus şu an için doğrudan resim yüklemeye izin vermiyor. Bunun yerine, Nostr uyumlu image paylaşım sitelerini kullandırarak yükleme sağlıyor.
Damus ve Nostr Arasındaki Bağlantı Nedir?
Damus, Nostr protokolüne uyumlu merkeziyetsiz bir sosyal medya uygulamasıdır. Nostr ile bağlantısı, Nostr’un merkeziyetsiz protokolünü kullanmasıdır. Kısacası Nostr, kullanıcıların Damus veya diğer Nostr istemcileri üzerinden iletişim kurmalarına olanak tanıyor.
Bugün Damus’ta herhangi bir kişiyi takip etmek için Nostr’un genel mesajlaşma aracına erişim sağlamak gerekiyor. Bu aslında Twitter’daki takip ettiğiniz profillerin etkileşim raporlarının size günlük yansıması gibi çalışıyor.
Eğer Nostr-istemci çalışma şekli hala belirsiz geliyorsa, konseptin Twitter’daki çalışma şekline bakalım: Public keys olarak bilinen açık anahtarlar hesap Kimliği veya Damus kullanıcı adları olarak geçiyor. Bir kullanıcıyı takip edebilmek için o mesajlaşma aracına katılmış olmak gerekir. Örneğin biz az önce Snowden’ın mesajlaşma aracına katıldık.
Şayet Damus veya herhangi bir başka Nostr istemcisinde birini takip ettiyseniz, artık yalnızca Nostr istemcinizden kişinin açık anahtarını sormanız yeterli olacaktır. Üstelik bu durum takip ettiğiniz her Nostr istemcisi için geçerlidir. Damus’a her giriş yaptığınızda, sunucunuz tüm mesajlaşma araçlarındaki (takip edilen tüm platformlar) verileri sorgular ve temin eder. Bu da karşınıza bir veri seti olarak dökülür ve görüntülemenize yardımcı olur.
Nostr clients (istemciler) birbirleriyle etkileşime girebiliyorlar. Bu da merkeziyetsiz mesajlaşma araçları ve istemci kavramının Android ve hatta web ekosistemleri ile uyumunu sağlıyor.
Damus Android Rehberi
Artık Nostr ile “kendi kontrolünüzdeki sosyal ağ” terimini Android için kullanmanın zamanı! Android’te çalışan Nostr istemcisi Amethyst’tir. Söz konusu istemci arayüzüne girildiğinde hemen her şeyin Damus uygulamasına benzer olduğu görülmektedir.
Amethyst ile Android cihazlarda merkeziyetsiz bağlantı noktalarına erişmek mümkün. Giriş yapmak için yalnızca Nostr’a özgü private key kullanmanız yeterli. Bu özellik, Nostr ve Damus’un uyumluluğunu temsil eden bir özellik olarak karşımıza çıkıyor.
Damus uygulamasının veri toplama ve veri paylaşmaya izin vermeyen ilkeleri, Amethyst aracılığıyla devam ettiriliyor. Ancak Amethyst istemcisinde Lightning Network entegrasyonu ve bahşiş seçenekleri yer almıyor.
Damus Desktop Rehberi
İşte son olarak merkeziyetsiz sosyal ağa erişmek için kullanabileceğiniz masaüstü Nostr istemcilerinden bahsedeceğiz. Damus uygulaması nasıl kullanılır sorusunun yanında bugün Nostr istemcilerinin çalışma sistemlerini de anlamak kıymetlidir. Masaüstü bilgisayarlar için kullanılabilen stemciye “Snort” denir. Kullanıcılar, Damus’a özgü bir private key (kapalı anahtar) kullanarak Snort’a giriş yapabilirler.
Artık Damus tarafından oluşturulan anahtarlarımızı kullanarak Snort’a giriş yapmış bulunuyoruz. Şimdi ise Damus’ta takip ettiğimiz Edward Snowden’in gönderilerine bir göz atalım. Bir dakika, biz Snort’ta Edward’ı takip etmiyoruz ama yine de görebiliyoruz! Anlaşılacağı üzere Nostr’a özgü özel anahtarlar, Nostr istemcileri arasında tutarlı ve tüm ekosistemle yüksek derecede uyumludur.
Ayrıca bağlantı bir kez kurulduktan sonra artık işletim sisteminden bağımsız olarak iletişime geçebiliriz demektir. Bu, dumb Nostr bağlantı noktalarının platform-agnostik olmasını sağlamaktadır. Özetle, birisini Damus’ta takip ederseniz, aynı private key’i kullanarak Snort’u da açabilir ve takip edilen hesabın gönderilerini Snort’ta da görebilirsiniz.
Musk’ın Twitter satın almasından sonra hızla popülerlik kazanan başka bir başka merkeziyetsiz sosyal medya platformu olan Mastodon’u hatırlayalım. Twitter’ın rakibi olarak görülen Mastodon’u bir sunucu olarak düşünürsek, Tusky onun Android istemcisidir ve tüm özelliklerini Android destekli akıllı telefonlara getirir. Yani Tusky, Damus ve Snort, hepsi aslında birer Nostr istemcileridir.
Diğer Nostr İstemcileri (Clients) ve Anlamları
Yukarıda da bahsedildiği gibi, Nostr bir açık protokoldür ve merkezsizleşme vizyonunu ilerletmek için birden fazla istemci kullanır. İşte diğer popüler istemcilerin listesi ve sundukları özellikler:
Şunu da hatırlatmakta fayda var: Kullanılan public ve private keys (açık ve kapalı anahtarlar) Nostr’a özgüdür. Bunları Astral gibi Nostr istemcilerinden birini kullanarak da oluşturabilirsiniz. Nosrt bu gizli ve açık anahtarları, istemcileri ve röleleri kullanarak, Twitter, Telegram ve hatta Reddit gibi platformlarla rekabet edebilir.
Damus Sosyal Medyanın Doğasını Sarsabilir Mi?
Damus uygulaması nasıl kullanılır ve en önemli özellikleri nelerdir öğrendiğimize göre artık sosyal medya platformları ile rekabetine göz atabiliriz. Bugün Damus platformu herhangi birinin yönetimi altında değildir. Yani eğer birisi size Damus uygulaması nasıl kullanılır diye sorarsa, şu detayları verin: Giriş yapabilir, kendinizle ilgili HİÇBİR ayrıntı vermeden bile sosyal etkileşim kurulabilir. Edward Snowden’ın sözleriyle devam etmek gerekirse “Eğer bir platform kuyu ise, protokol nehir gibidir. Kimse sahip değildir ve herkes özgürce yüzebilir.” İşte Nostr destekli Damus uygulaması bu tanımı güzel bir şekilde özetliyor diyebiliriz.
Sıkça Sorulan Sorular
Nostr Android’te mevcut mu?
Masaüstü bilgisayarda Nostr kullanabilir miyim?
Damus ücretli bir uygulama mı?
Sorumluluk Reddi
Sorumluluk Reddi: Trust Project yönergelerine uygun olarak bu web sayfasındaki eğitim içeriği, iyi niyetle ve yalnızca genel bilgilendirme amacıyla sunulmaktadır. BeInCrypto yüksek kalitede bilgi sağlamaya, derinlemesine araştırma yapmaya ve okuyucular için bilgilendirici içerik oluşturmaya öncelik verir. Ortaklar, şirketi makalelerdeki yerleşimler için komisyonlarla ödüllendirebilir. Ancak bu komisyonlar tarafsız, dürüst ve yardımcı içerik oluşturma sürecini etkilemez. Bu bilgilere dayanarak okuyucu tarafından gerçekleştirilen herhangi bir işlemin riski kesinlikle okuyucunun kendisine aittir.
