Son zamanlarda yayınlanan bir OKX raporu, 2025 yılında merkeziyetsiz kripto para borsaları (DEX) durumunu inceledi ve Solana’nın baskın bir güç olarak öne çıktığını, Ethereum’un ise alaka düzeyini korumakta zorluklar yaşadığını ortaya koydu.
Rapor, blockchain’ler arasındaki yeniliklerin, teknolojik ilerlemelerin ve değişen kullanıcı tercihlerinin DEX sektörünü nasıl yeniden şekillendirdiğini vurguladı.
Solana DEX Devrimine Öncülük Ediyor
Solana ekosistemi, OKX kripto para borsası raporunda önemli bir vurgu olarak yer alıyor. Merkeziyetsiz finans (DeFi) alanında baskın bir güç olarak ortaya çıkmış ve toplam DEX hacminin %48’ini elinde bulunduruyor. 2025 DEX Durumu raporuna göre, bu büyüme, yüksek hızlı işlem yetenekleri, önemsiz ücretler ve geliştirici dostu altyapısı sayesinde gerçekleşti.
Raporda, “Blockchain benimseme ölçütlerinin neredeyse tamamında, Solana diğer tüm zincirleri geride bırakıyor. Ağ işlem ücretleri, işlem sayısı, aktif cüzdan adresleri, DEX aktif kullanıcıları – Solana gerçekten bireysel yatırımcıların zinciri,” diye belirtildi.
Ayrıca, OKX, Solana’nın mimari avantajlarının trader’lar ve geliştiricileri de cezbettiğini ve merkeziyetsiz trading için güçlü bir ekosistem oluşturduğunu belirtti. Bu başarının önde gelen bir örneği, Solana’nın amiral gemisi otomatik piyasa yapıcı (AMM) olan Raydium’dur. BeInCrypto’nun bildirdiğine göre, Raydium yakın zamanda Solana DEX hacmini domine etti.
Raydium, yenilikçi likidite sağlama modelleriyle Solana’nın DeFi ekosisteminde önemli bir oyuncu olarak kendini kanıtladı. OKX raporu, Raydium’un verimli likidite havuzlamasının DEX platformları için bir standart haline geldiğini ve Ethereum ile türevlerine doğrudan bir meydan okuma oluşturduğunu belirtiyor.
Rapor ayrıca, kullanıcıların düşük işlem maliyetleri ve daha hızlı hızları nedeniyle giderek daha fazla Solana’ya yöneldiğini vurguluyor. Bu değişim, Ethereum’u rekabetçi kalabilmek için Ethereum 2.0’ın piyasaya sürülmesini hızlandırmaya zorladı.
Solana ivme kazanmaya devam ederken, OKX, Ethereum’un Ethereum 2.0 lansmanıyla alakalı kalma çabalarını vurguluyor. Bu yükseltme, azaltılmış ücretler, geliştirilmiş ölçeklenebilirlik ve daha sorunsuz bir kullanıcı deneyimi sunmayı hedefliyor. Ayrıca, modüler “hooks” ve gaz verimli tekil mimari içeren Uniswap’ın v4 gibi yenilikler, Ethereum’un rekabet avantajını güçlendirdi.
OKX, “Ethereum 2.0’ın DEX’ler üzerindeki etkisi iki yönlüdür. İlk olarak, Ethereum’un kendisi artık DeFi uygulamaları için daha uygun hale geldi. İkincisi, L2’ler artık Ethereum üzerinde daha ucuza yerleşebilir ve veri blokları ile kullanıcılarına önemli maliyet tasarrufları sağlayabilir, bu da mevcut L2’lerdeki DEX’lerin kullanımını çok daha ucuz hale getirir,” diye ekledi.
Uniswap’ın evrimi, Ethereum’un piyasa taleplerine uyum sağlama konusundaki direncini gösteriyor. Zaman ağırlıklı ortalama piyasa yapıcılar (TWAMM’ler) ve dinamik ücretlerin tanıtılması, likidite yönetimini geliştirdi. Bu yenilikler, azaltılmış maliyetler ve performans iyileştirmeleri ile birleştiğinde, Ethereum’u büyüyen rekabete rağmen DEX ekosisteminde kritik bir oyuncu olarak konumlandırıyor.
Merkeziyetsiz Türevler ve AI Gözde Oluyor
Spot trading DEX faaliyetlerinin merkezinde kalırken, OKX raporu merkeziyetsiz türevlerin DeFi’de gelecekteki sınır olarak görüldüğünü buldu. Potansiyellerine rağmen, türevler likidite parçalanması ve düzenleyici zorluklarla karşı karşıya. dYdX ve Synthetix gibi platformlar, throughput, ücretler ve likidite araçlarını optimize ederek daha iyi trading ortamları yaratma yolunda öncülük ediyor.
Bu sektördeki önemli bir yenilik, sert likidite destekli modeller ile sentetik yaklaşımların karşılaştırılmasıdır. İlki, türevleri desteklemek için önemli likidite havuzlarına dayanırken, ikincisi likiditeyi simüle etmek için algoritmik mekanizmaları kullanır. Her iki modelin de kendi avantajları ve dezavantajları vardır, ancak bunların sürekli gelişimi, merkeziyetsiz türevlerin geleceğini şekillendirecektir.
Yapay zekanın (AI) kriptoya entegrasyonu beklenmedik şekillerde ilerledi. Zincir üstü AI ajanları trading stratejilerini geliştirirken, AI destekli araçlar DEX platformlarındaki işlemleri hızlandırıyor. Ayrıca, AI destekli meme coin’lerin yükselişi, bu teknolojilerin yeni kitlelerle etkileşim kurabileceğini ve potansiyel olarak DeFi alanında benimsemeyi artırabileceğini gösterdi.
OKX, “Kripto para X AI kesişiminin en büyük sorularından biri, neden kriptoya ihtiyaç duyulduğudur… Bu sorunun cevabı, kriptonun teşvik mekanizmalarını özelleştirme yeteneğinde ve blockchain’in değişmez bir veri kaydı olarak kullanılmasında yatıyor,” dedi.
Asya, Değişen Geliştirici Dinamikleriyle Öne Çıkıyor
OKX’in 2025 DEX durumu raporunda dikkat çeken bir trend, kripto geliştirme merkezlerindeki değişimdir. Rapora göre, Asya, DEX ekosisteminde inovasyonun merkezi olarak Kuzey Amerika’yı geride bıraktı. BeInCrypto kısa süre önce Singapur ve Hong Kong’un blockchain devriminde ABD’yi geride bıraktığını bildirdi.
OKX raporuna göre, düzenleyici esneklik, aktif bir geliştirici topluluğu ve artan bölgesel kurumsal ilgi bu değişimi yönlendiriyor. Bu değişimin etkileri derin, çünkü Asya’nın liderliği önümüzdeki yıllarda DEX gelişiminin yönünü etkileyecek gibi görünüyor.
Bu arada, rapor likiditenin herhangi bir DEX’in can damarı olduğunu kabul ediyor. Likidite sağlayıcıları (LP’ler) çekmek ve likidite havuzlarında yeterli sermaye sağlamak, yeni platformlar için kritik zorluklar arasında yer alıyor. Örneğin, Uniswap, AMM tasarımıyla likidite sağlama konusunda standart belirledi. v3 modeli, yoğunlaştırılmış likidite sunarak sermaye verimliliğini önemli ölçüde artırdı ancak karmaşıklık ekledi.
Teşvikler, “başlangıç sorununu” aşmada kritik bir rol oynadı. Örneğin, SushiSwap’in likidite madenciliği programları, Uniswap’i yaklaşımını yeniden değerlendirmeye zorladı. Bu rekabet baskısı, LP’leri çekmek için teşvikleri dengelemenin ve ekonomik sürdürülebilirliği sağlamanın önemini vurguluyor.
OKX raporu, DEX’lerin geleceğinin, tüm paydaşların — trader’lar, likidite sağlayıcıları (LP’ler), token sahipleri ve geliştiriciler — değer kazandığı bir dengeye ulaşmaya bağlı olduğunu belirtiyor. Daha büyük likidite havuzları, düşük kaymalı işlemleri mümkün kılarak daha fazla kullanıcı çekerken, iyi tasarlanmış teşvik yapıları LP’lerin uzun vadeli katılımını sağlar. Başarı için platformlar, hem büyümeyi hem de yeniliği teşvik eden ekosistemler oluşturmak adına dikkatlice dengelemeler yapmalıdır.
Sorumluluk Reddi
Sorumluluk Reddi: Trust Project yönergelerine uygun olarak BeInCrypto, haberlerde tarafsız ve şeffaf raporları garanti eder. Bu haber makalesi doğru ve güncel bilgi vermeyi amaçlamaktadır. Ancak okuyucuların bu içeriğe dayalı herhangi bir karar vermeden önce tüm bilgileri bağımsız olarak doğrulamaları ve bir profesyonele danışmaları tavsiye edilir.
