22 Mayıs 2025’te blockchain topluluğu şok edici bir olay yaşadı. Sui ağı üzerine inşa edilen merkeziyetsiz finans (DeFi) platformu Cetus Protocol, hacklendi ve 260 milyon Dolar kaybetti.
Bu olay, ciddi mali zarara yol açtı ve blockchain teknolojisinin temel ilkelerinden biri olan merkeziyetsizlik hakkında hararetli bir tartışma başlattı.
Sui Network Gerçekten Merkeziyetsiz mi?
Hack olayının hemen ardından, Cetus daha fazla kaybı önlemek için akıllı sözleşmelerini hızla duraklattı. Proje, son duyurusunda, çalınan fonları geri almak için hacker’a bir beyaz şapka anlaşması teklif ettiğini belirtti.
Sözleşmeleri duraklatma niyeti iyi olabilir, ancak birçok uzman bu eylemin blockchain’in temel değeri olan merkeziyetsizlik ruhuna aykırı olduğunu savunuyor. Legion’un kurucusu Jesus Martinez, bunun Sui’nin gerçekten merkeziyetsiz olmadığının açık bir kanıtı olduğunu iddia etti.
‘Merkeziyetsizlik bir yalan. SUI’de meydana gelen 200 milyon Dolar’lık “hack” için işlemleri engelliyorlar. Maske artık düştü,’ Jesus Martinez dedi.
Onun açıklaması hızla topluluğun dikkatini çekti ve geniş bir kabul gördü. YCC’nin kurucusu Duo Nine, Cetus ve SUI’nin doğru kararı vermiş olabileceğini kabul etti. Ancak, merkeziyetsizliğin Bitcoin ve Ethereum dışında çoğu proje için sadece bir pazarlama terimi olduğunu savundu.
‘Bu durumda iyi olsa da, bu SUI ağının fonlarınızı talep üzerine dondurabileceğini gösteriyor. Merkeziyetsizlik, BTC/ETH dışında sadece pazarlama,’ Duo Nine dedi.
Ayrıca, Sui’nin merkeziyetsizliği hakkındaki şüpheler yeni değil. Mayıs 2024’te CyberCapital’in kurucusu ve CIO’su Justin Bons, Sui’yi merkeziyetçilikle suçladı. Kurucuların stake edilen token’ların %84’ünü kontrol ettiğini iddia etti. Küçük bir grubun token’ların çoğunluğunu kontrol etmesi durumunda, kurucuların sistemi istedikleri gibi manipüle edebileceğini ve merkeziyetsizliği zayıflatabileceğini savundu.
Sui Network, kurucularının hazineyi veya yatırımcılara tahsis edilen token’ları kontrol etmediğini ısrarla yanıtladı, ancak bu şüpheler devam etti. Cetus hack’inden sonra, endişeler yeniden yoğunlaştı.
‘SUI’nin doğrulayıcıları şu anda hacker’ın işlemlerini SANSÜRLEMEK için işbirliği yapıyor! Bu, SUI’yi merkezi mi yapar? Kısa cevap EVET; daha önemli olan neden? “Kurucular” arzın çoğunluğuna sahip ve sadece 114 doğrulayıcı var,’ Justin Bons dedi.
Bu keskin tepkiler, blockchain kullanıcılarının merkezi kontrol işaretlerine karşı ne kadar hassas olduğunu gösteriyor.
Bitmeyen Tartışma: Kontrol vs. İzin Gerektirmeyen Sistemler
Cetus, bu tür bir tartışmayı tetikleyen ilk vaka değil. Aslında, 2016’daki Ethereum’daki DAO hack’i de bir hard fork’a yol açarak Ethereum Classic‘i yeniden oluşturdu. Solana da sınırsız token ihraç hatasını düzeltmek için doğrulayıcılardan sessiz bir mutabakat almak zorunda kaldı.
Bitcoin ağı da kritik bir enflasyon hatası keşfetti. O dönemde, Bitcoin Core geliştiricileri, kamuoyuna açıklamadan önce madencilik havuzlarıyla sessizce iletişime geçmek zorunda kaldı. Ayrıca, Tether, kolluk kuvvetlerine yardımcı olmak için milyarlarca Dolar’ı dondurdu.
Daha yakın zamanda, THORChain, Bybit ve Coinbase’den çalınan fonları aklamak için suçlular tarafından kullanıldığı için eleştiri aldı.
‘Kripto bir yalan. Bize saf merkeziyetsizlik, durdurulamaz kod ve güven gerektirmeyen sistemler vaat edildi. Meğerse… çoğu büyük zincir işler kötüye gittiğinde frene basmış,’ yatırımcı Cassie.sui dedi.
THORChain gibi bir proje müdahale etmeme kararı alırsa, yasal ve etik eleştirilerle karşı karşıya kalır. Zararları önlemek için müdahale etmeye karar verirse, merkeziyetçilikle suçlanır. Her iki tarafın da geçerli argümanları var gibi görünüyor.
‘Kripto dünyası bölünmüş. “Eğer fonları dondurabiliyorlarsa, gerçekten merkeziyetsiz mi?” vs. “162 milyon Dolar’ın kalıcı olarak çalınmasını engellediler.” Her iki tarafın da geçerli noktaları var. Ama önemli olan şu: Bu, L1 güvenlik varsayımlarını tamamen değiştiriyor,’ Polynomial’in kurucu ortağı Gautham dedi.
Bir zamanlar temel ideal olan merkeziyetsizlik, şimdi güvenlik tehditlerinin sert gerçekleriyle test ediliyor. Sui gibi projeler güvenlik ve merkeziyetsizlik arasında bir denge kurabilir mi? Yoksa merkeziyetsizlik idealinin çöküşüne mi tanık oluyoruz?
Merkeziyetsizlik sorusu cevapsız kalıyor. Ancak bir şey açık: bu olay, merkeziyetsizliğe olan güveni derinden sarstı.
Sorumluluk Reddi
Sorumluluk Reddi: Trust Project yönergelerine uygun olarak BeInCrypto, haberlerde tarafsız ve şeffaf raporları garanti eder. Bu haber makalesi doğru ve güncel bilgi vermeyi amaçlamaktadır. Ancak okuyucuların bu içeriğe dayalı herhangi bir karar vermeden önce tüm bilgileri bağımsız olarak doğrulamaları ve bir profesyonele danışmaları tavsiye edilir.
