Kripto paralar, doğru zamanda alınıp doğru zamanda satıldığında inanılmaz kazançlar sağlayabilir. Bir coin’in değerinin bir saat içinde katlandığını veya aynı hızla çakıldığını görmek, bu piyasanın olağan dinamiklerindendir.
Hızlıca büyük kazançlar elde edebilme ihtimali insanları bu piyasaya sürekli çekmekte. Ancak kripto para trading bilmeyenler için kayıplara yol açabilecek bir yer. Kayıpların en önemli nedenlerinden biri duygusal hatalardır.
Her ne kadar para kazanmak mantık gerektirse de, insan doğası gereği duygusal davranmak kaçınılmazdır. Bu durum, hatalı kararların ve kayıpların temelini oluşturur.
Gelin şimdi kripto para piyasasında en sık yapılan duygusal hatalara ve bunlardan nasıl korunabileceğinize yakından bakalım.
Fırsatı Kaçırma Korkusu (FOMO) Nedir?
İngilizcesi “fear of missing out”un baş harflerinden oluşan FOMO, fırsat kaçırma korkusu yatırımcıların en önemli duygusal hatalarından biridir. Bir kripto paranın ani yükselişi sonrasında büyük bir fırsat kaçırdığı korkusuyla o kripto paraya yapılan yatırım bu şekildedir.
Gerçek bir yatırımcı, bir varlığa değeri düşükken yatırım yapar ve yükseldiğinde satar. Ancak FOMO’ya kapılanlar, genellikle piyasa zirvedeyken alım yapar. Bu da ya hiç kazanç getirmemelerine ya da çok küçük kârlarla yetinmelerine neden olur.
FOMO bir stratejiden çok yatırımcının, bir grupla birlikte hareket etmesinin sonucudur demek yanlış olmaz. Sonuç olarak kalabalıkların yaptığını yapmak ve geride kalmamak ister insan. Bu da hatalara neden olur.
Peki nasıl korunulur? FOMO’dan korunmanın en basit yolu, her gün yeni fırsatların doğacağını bilmektir. Başkalarının ne yaptığına odaklanmak yerine kendi planına sadık kalan yatırımcılar, genellikle FOMO tuzağına düşmez ve uzun vadede başarılı olur.
Aşırı Güven Yatırımcıyı Zarara Sokar
Sadece kripto parada değil pek çok işte, yeni başlayan biri doğru yaptığı hareketlerden sonra bir özgüven patlaması yaşar. İşi çok iyi öğrendiğini ve yeni bir başarı hikayesi yazacağına inanır. Ne var ki durum farklıdır.
Tıpkı kumar masasında ilk elleri kazanıp sonrasını kaybedenler gibi bütün işlerde bu senaryo gerçek olur. Kripto para piyasasında da başarılı birkaç al–sat sonrası yatırımcılar yüksek riskler almaya başlar. Ancak bu riskler istenildiği gibi olmazsa kayıplar büyük olur. Kaldı ki kripto para piyasasında ne kadar güvenli görünürse görünsün beklenenlerin gerçekleşmediği çok olmuştur.
Aşırı güven sahibi yatırımcılar bir de kaldıraçlı işlemlere girerler. Bu zaten en fazla kaybın yaşandığı alandır. Kaldıraçlı işlemlerde yatırımcılar ellerindeki paranın onlarca katı kazanç elde edebilir. Fakat, sistemin işleyiş şekli nedeniyle kaybetmek çok daha kolaydır. Zira fiyatlar yükselirken ya da düşerken ara ara ters yönlü bir hareket olur. Bu ters yönlü hareket, yapılan kaldıraç miktarına göre her şeyin kaybı da olabilir.
Özgüveni yükselmiş yatırımcılar ilk kayıplarını küçük görse de sonrasında bunu kişisel algılayıp hırslanır. Bu da disiplinli bir şekilde yatırım yapmasının önüne geçer. O nedenle kazanç veya kayıplara bakmadan uzun süreli bir plana sadık olarak gitmek en mantıklı yoldur.
Panik Satışı ile Yiten Hayaller
Kripto paralarda beklenmedik düşüşler olur. Hatta bu düşüşler kimi vakit uzun sürer ya da düşünülenden daha yüksek olur. Özellikle küçük yatırımcılar bu tür durumlarda paniğe kapılır ve satış yapar.
Örneğin fiyatı 10 TL iken aldığı kripto parayı yaşanan düşüş nedeniyle 7 TL’den satar ve büyük bir zararın önüne geçtiğine inanır. Ne var ki belli bir süre sonra aynı dijital para 13 TL olunca bu sefer satış yaptığı için hayıflanır. Fakat, yeniden aynı paraya yatırım yapmaktan da çekinir.
Soğukkanlı bir şekilde bekleyemeyen, bazen inandığı bir paranın yeniden yükseleceğini düşünüp, gerekirse uzun vadeli oynayamayan yatırımcılar için kısa süreli al-satlar başlar. Bu da hayallerdeki kazancı sağlamaz.
Bu tür yatırımcılar genel olarak toplulukları izler ve o dönem popüler olan kripto paraları, fiyat yükselirken alıp düşerken satar. Belki bu şekilde biraz para kazanabilir ancak zararı genelde fazla olur. Tabii bir de bunun yanında erken ya da geç yapılan satışlar nedeniyle eklenen hayal kırıklıkları can sıkar.
Bu duruma düşmemek için ya önceden stop-loss denilen mekanizmayı kurmak ya da bir brokerdan yardım alarak güvenlik ayarları oluşturmak iyidir. Bazı yatırımcılar fiyatların düşmeye başlaması noktasında kendisinin satış yapabileceğini düşünür. Oysa kripto para borsasının 24 saat devam eden ve her an her şeyin olabileceği bir borsa olduğu akıldan hiç çıkarılmamalıdır.
Bilgi, Disiplin ve Plan Eksikliği
Kripto para piyasasında yıllardır görülen durumlardan biri çıkan haberlere kapılarak yatırım yapan kişilerdir. Bu tür yatırımcılar öncelikle bilgi eksikliğine sahiptir. Kulaktan dolma birkaç bilgi ve YouTube’da seyredilen videolar ile işi öğrendiklerini düşünürler.
Sonrasında ekonomik bir disipline sahip olmadan işlem yapmaya başlarlar. Bu süreçte yatırım yaptıkları kripto paralar genellikle çevreden veya YouTube’dan duydukları dijital paralardır.
Bu alımlar yapılırken de bir plana sahip değillerdir. Mesela, bir tanıdıkları aldığı sözde duyumu aktarınca hemen gidip yatırım yaparlar. O noktada alım için iyi bir fiyat olup olmadığı, kripto paranın projesinin ne olduğu, hangi borsalarda satıldığı gibi bilgilere sahip değillerdir.
Sonrasında fiyatlar düşmeye başlayınca beklemeden satış yapmaya girişirler. Bu da ister istemez kayıpları getirir. Bundan dolayı yeni yatırımcıların kendilerine öğrenme zamanı vermesi ya da bir broker ile birlikte çalışması daha kazançlı olacaktır.
Sonuç: Duygularınızı Yönetin, Kazanın
Kripto para sektörü son derece kazançlı olabilir. Ancak bunun için önce bilgi, sonra da duygusal hatalara yol açacak durumları bilmek ve yönetmek gerekir. Bu noktaları aştıktan sonra, iyi bir plana sahip olan ve bu plandan sapmayan disiplinli yatırımcılar para kazanmaya başlayabilir.
Eğer bu sektörü hızlıca öğrenmek ve doğru adımlarla yatırım yapmak istiyorsanız, en iyi çözüm güvenilir bir kaynaktan profesyonel destek almaktır.
