Kripto para vadeli işlem kontratları, gelecekteki bir tarihte ve belirli bir fiyata bir varlığı alıp satmak için yapılan anlaşmalardır. Bu, işletmelerin ve endüstrinin gelecekteki fiyat dalgalanmalarından korunmaları için bir araç görevi görür. Ancak bu kontratların spekülatörler tarafından da trade’i yapılabilir.
Eğer bir süredir kripto paraları takip ediyorsanız, etrafta gezinen ‘vadeli işlem’ terimini birden çok kez duymuşsunuzdur. CME, Cboe ve Bakkt’ın vadeli işlem teklifleri haberleri en önemlileridir. Bu haberler sayesinde yatırımcılar piyasaya yeni kurumsal para geleceği konusunda heyecanlandıkça bir dalga yaratılmıştır.
Ancak kripto para vadeli işlem nedir ve insanlar buna neden önem verirler? Ayrıca, düzenli bir perakende yatırımcının katılımının bir yolu var mıdır? BeInCrypto olarak bugün sizlere vadeli işlemlerin ne olduğu, neden önemsenmesi gerektiği ve bu olaya nereden giriş yapılabileceği gibi konular üzerine bir rehber hazırlamamızın sebebi de budur.
Vadeli İşlem Kontratları Nasıl Çalışır?
Vadeli işlem, basitçe anlatmak gerekirse gelecekte belirli bir zamanda belirli bir fiyata bir varlığın iki parti arasında alınıp satılması üzerine dayanan bir anlaşmadır. Gelin birlikte basit bir örneğe göz atalım:
Petrol fiyatı varil başına 100 dolardır. Trader A, gelecek 3 ay içerisinde fiyatın artacağını düşünmektedir. Trader B ise tam tersini göz önüne almaktadır. Yani fiyatının azalacağını söylemektedir. Bu yüzden bir sözleşme yapılır ve 3 ay içinde Trader A’nın Trader B’den 100 dolarlık sabit fiyatla 500 varil petrol alacağını kabul ederler. Böylece piyasada ne olursa olsun Trader A anlaşılan fiyatta petrolü alacaktır.
Eğer Trader A’nın dediği doğruysa ve petrolün fiyatı artarsa 3 ay içinde petrolü alır ve geri dönüp cari piyasa fiyatına satabilir. Böylece kar sağlamış olur. Eğer Trader A’nın dediği yanlışsa ve fiyatlar önemli ölçüde düşerse hala belirli bir fiyatta petrolü almak zorundadır. Ancak şimdi elinde değerinin altında bir varlıkla kala kalmış demektir.
Aynı mantık ters bir şekilde satıcı olan Trader B için de geçerlidir. Eğer fiyat yükselirse Trader B karını kaybeder çünkü hala petrolü varil başına 100 dolara satmak zorundadır. Ancak, eğer fiyat düşerse satıcı işletmesini kayba karşı efektif bir şekilde korumuş demektir.
Spekülatörler
Vadeli işlem kontratlarının var olmasının özü budur. Yani yatırımcıları piyasayı etkileyen volatilite ve öngörülemeyen haberlerden korurlar. Başlıca sektörlerde gelecek aylarda hangi varlığın ne kadar tutacağına dair belli bir kesinlik elde etmek için sıklıkla kullanılırlar. Bununla birlikte, sözleşmelerin kendileri de alınabilir ve satılabilir. Böylece bu durum, daha sonra spekülatörler için bir pazar yaratır. Bu sözleşmeler, pazarın kuruluşundan bu yana nasıl değiştiğine ve süresinin dolmasına ne kadar zaman kaldığına bağlı olarak, az çok değerli hale gelirler.
Az önce bahsettiğimiz varil başına 100 dolarlık benzin almak için yapılan kontratı düşünün. Üç ay dolduğunda üzerinde anlaşmaya varılan işlemin gerçekleşmesi gerekir. Ancak o tarihe kadar sadece bir hafta kaldıysa ve piyasa fiyatı varil başına 500 dolar seviyesine yükselirse, o zaman sözleşmenin kendisi onu tutan kişiye etkili bir şekilde 200 dolar kazanç elde ettirir.
100 dolardan 500 varil sadece 50.000 dolara mal olacaktı ancak bu variller şimdi 250.000 dolar değerindedir. Trader A varilleri çevirmekle uğraşmak istemiyorsa sözleşmeyi henüz sona ermediği sürece uğraşmak isteyen birine basitçe trade edebilir. Kontratın değeri çok yüksek olduğu için de Trader A hala güzel bir kar elde edecektir.
Kripto para vadeli işlem de bu durumdan farklı değildir. Eğer Bitcoin’in fiyatının artacağını düşünüyorsanız biraz alıp bunu tutabilirsiniz. Daha sonra ise eğer doğruysanız satışını gerçekleştirebilirsiniz. Ancak, vadeli işlem kontratları yatırımcılara herhangi bir Bitcoin’i doğrudan tutmak zorunda kalmadan Bitcoin fiyatındaki hareketlerden para kazanma yolları sunar. Bu durumun birkaç yararlılığı olabilir.
Birisi, kripto para trading’inin çoğu pazarda henüz düzenlenmemiş ya da az düzenlenmiş olmasından ancak vadeli işlem trading’inin etrafında çok daha açık kurallar bulunmasından kaynaklanır. Yatırımcılar önümüzdeki beş yıl içerisinde vadeli işlemlerin kurallarının değişip değişmeyeceği konusunda korku yaşamazlar çünkü değişmeyecektir. Ancak kripto paralar için bu durum biraz daha bulanıktır.
Düzenlemeler konusunda, vadeli işlemler ayrıca yatırımcılara açıkça yasaklandığı bölgelerde Bitcoin’den para kazanma olanağı vermektedir. Sonuçta resmiyette Bitcoin alıp satıyor olarak görünmezler, yaptıkları tek iş kontratlarla ilgilidir. Bu da paranın trading’ini yapmaktan çok daha az riskle piyasadan çıkarılabileceği anlamına gelir.
Kaldıraçların Önemi
Vadeli işlemlerden gelebilecek son yarar ise kaldıraçlardır. Kaldıraçlar, bir borsa size yatırım yapmak için sadece sermayenizin bir kısmını koymanıza izin verip gerisini kendileri hallettiklerinde ortaya çıkar. Diyelim ki 100 dolar değerinde Bitcoin trade’i yapmak istiyorsunuz ama sadece 10 dolarınız var. Eğer borsa kaldıraç yöntemini önerirse bu, 100 dolarlık işlem için parayı sağlayacakları anlamına gelir.
Artık kazancınızın getirisinin 10 katına sahip olursunuz. Ancak aynı zamanda daha yüksek risk de elde edersiniz. Eğer piyasa doğru şekilde ilerlemezse Bitcoin’e direkt olarak bu parayı yani 10 doları yatırmanızdan çok daha hızlı bir şekilde paranızı kaybedersiniz.
Bunu şu şekilde düşünün: Eğer 10 dolarlık Bitcoin aldıysanız ve piyasa değeri düşüp şimdi 9 dolar olduysa, sadece bir dolar kaybetmişsiniz demektir. Dahası, hala Bitcoin’e sahipsinizdir ve gelecekte bir noktada muhtemelen tekrar yükselecektir. Şimdi, 10x kaldıraç pozisyonu için teminat olarak aynı 10 doların kullanıldığını varsayalım. Eğer market az önce söylediğimiz değerde yani %10 oranında düşerse 100 dolarlık pozisyonunuz şimdi sadece 90 dolar eder. Bu da borsanın emrinizi kapatmasına ve kendi kaybını düzeltmek için sermayenizi almasına sebep olur.
Bu nedenle aynı kötü gün, ya varlığınızın değerinde geçici bir düşüşe neden olur ya da tüm hesabınızı siler. İşte kaldıraç kullanıcıları piyasadaki küçük hareketler yüzünden bu şekilde harap olurlar. Tüm bunların önemli olmasının nedeni, borsaların genellikle vadeli işlem kontratlarında doğrudan piyasa trading’inden çok daha fazla kaldıraca izin vermesi ve bu durumun da kontratları yüksek riskli yatırımcılar için çok daha cazip bir varlık haline getirmesidir.
Kripto Para Vadeli İşlem Kontratlarını Kimler Sunar?
Kripto para vadeli işlemleri için birçok seçenek vardır lakin hangisini kullanacağınız nasıl bir deneyim yaşamak istediğinize göre değişir. Kurumsal hizmetler biraz sınırlıdır ancak düzenlidirler ve daha geleneksel trader’lar için çok daha rahat olacaklardır. Şimdilik var olan tek kurumsal hizmet seçenekleri Bitcoin için bulunmaktadır ancak gelecekte diğer varlıklar için de olacağına eminiz.
Bu konudaki ana sağlayıcılar CME Grubu’ndan ve Bakkt’dan gelir. Cboe de bir süre boyunca Bitcoin için vadeli işlem trading’i sundu ancak şu anda böyle bir özelliği yoktur. Genel olarak, bu tür hesaplarda sınırlama vardır ve bir hesap açabilmeniz için bile minimum bir para gerekecektir. Bu nedenle bu seçenek bir çok yeni ve düşük gelirli yatırımcı için işe yaramayacaktır.
Vadeli İşlem Sunan Kripto Para Borsaları
Neyse ki bazı büyük kripto para borsalarının sağladığı mevcut hizmetler de vardır. BitMex, Kraken ve Binance gibi borsaların hepsi yatırımcılara daha mütevazi yollarla kaldıraçlarla birlikte vadeli işlem trading’i sunarlar. Böyle bir hesaba kaydolmak hala biraz bürokrasi gerektirecektir çünkü bu borsalar KYC politikalarını kullanırlar. Ancak şu anda mevcut olan şu anda mevcut olan herhangi büyük kripto para piyasasından da çok farklı olmayacaktır.
Vadeli işlemler için gerçek bir kripto para borsası kullanmanın avantajı sadece Bitcoin kontratı önermekten çok daha fazla şey sunacak olmalarıdır. Bahsettiğimiz tüm borsalar Ethereum, Litecoin, Bitcoin Cash ve XRP gibi başlıca coinleri içeren çeşitli ürünler sağlarlar. Bu da kullanıcılarına daha çok esneklik sağlar ve daha karmaşık stratejiler için olanak tanır.
Aslında çoktan bahsettiğimiz bir diğer yararı ise kurumsal tekliflerden birini seçmeye göre çok daha az parayla başlama olanağınızın bulunmasıdır. Yani onlarda bir hesap açmak için çoktan yer edinmiş varlıklı bir trader olmanız gerekmez. Bu durum da kripto paranın sadece varlıklı insanlara değil tüm insanlara finansal araç sağlama vizyonunun bir kanıtıdır.
Bununla birlikte en büyük dezavantaj ise bu borsaların kendilerinin ve vadeli işlemlerinin genellikle çoğu yerde düzenlenmemiş olmasıdır. Burada yine gelecek yılların politikaları nasıl şekillendireceğine dair bazı belirsizlikler vardır. Örneğin Binance, Amerikalı müşterilerine daha yenice kapılarını kapatmıştır.
Kuşkusuz hızlı bir şekilde ABD merkezli yeni bir şube açmıştır. Ancak mesele şu ki her zaman bu platformda kuralların değişme şansı vardır. Bakkt ve CME zaten çok fazla değişmeyecek yasal bir çerçevede mevcut olsa da bu yeni ve biraz deneysel işletmeler için aynı şey söylenemez.
Sonuç
Bu yazımızda sizlerle kripto para vadeli işlem nedir ve nerelerden ulaşılabilir konularına değindik. Bu konunun ilgilendikleri finansal alan olup olmadığına karar vermek tabii ki de her trader’ın kendisine kalmış bir durumdur. Bazıları için faydalar olumsuz yönlerden daha ağır basmayabilir ve bazı insanlar bir varlığa bağlı bir sözleşmeye sahip olmaktan çok bir varlığa sahip olmayı tercih ederler.
Yine de, vadeli işlemler yoluyla sadece kripto paraya maruz kalmak isteyen birçok kişi var ve tartışmasız vadeli işlemlerin katkıları piyasayı teşvik etmeye ve ilgiyi yaymaya devam etmektedir. Bu yolu seçin ya da seçmeyin, merkeziyetsiz varlıklara dayanan vadeli işlemler sadece piyasa olgunlaştığında popülerlik açısından yükselişe geçecek gibi görünmektedir. Vadeli işlemleri kullanarak trade yapmasalar da kullanıcılar, bu tip ürünlerin nasıl çalıştığı ve kripto paraların ilerideki durumunu nasıl değiştirdikleri konularında bilgilendirilmelidirler.
Sorumluluk Reddi
Sorumluluk Reddi: Trust Project yönergelerine uygun olarak bu web sayfasındaki eğitim içeriği, iyi niyetle ve yalnızca genel bilgilendirme amacıyla sunulmaktadır. BeInCrypto yüksek kalitede bilgi sağlamaya, derinlemesine araştırma yapmaya ve okuyucular için bilgilendirici içerik oluşturmaya öncelik verir. Ortaklar, şirketi makalelerdeki yerleşimler için komisyonlarla ödüllendirebilir. Ancak bu komisyonlar tarafsız, dürüst ve yardımcı içerik oluşturma sürecini etkilemez. Bu bilgilere dayanarak okuyucu tarafından gerçekleştirilen herhangi bir işlemin riski kesinlikle okuyucunun kendisine aittir.
