Daha fazla görüntüle

Blockchain Yazılımı: En İyi 11 Programlama Dili ve Kullanımları

8 mins
yazar Chris Adede
Çevrildi Hasan Coşkun

Blockchain yazılımı programlama dünyasının ilgiyle takip ettiği konular arasındadır.

Şu anda blockchain dünyası neredeyse her sektöre entegre olmuş durumdadır.

BitcoinWorldwide’a göre Aralık 2017’den bu yana dünya nüfusunun %3.9’u yani 300 milyondan fazlası birer kripto para kullanıcısıdır.

Dünya çapında artan kripto para merakı piyasaya devamlı yeni kripto para akışı sağlamaktadır.

Dolayısıyla blockchain programlama işi şu an için en kazançlı kariyerlerden biri olarak gözükmektedir.

Ancak blockchain dünyasında hangi programlama dillerinin kullanıldığı ve bir dApp yaratırken hangisinin gerektiği ise bir merak konusudur.

Bu yazıda blockchain geliştirme nedir, blockchain yazılımı ve dApp geliştirme alanında hangi programlama dilleri kullanılır gibi tüm sorulara yanıt verilecektir.

Blockchain Geliştirme Nedir?

blockchain-yazilimi

Bir blockchain uygulaması geliştirme sürecine kısaca blockchain geliştirme denilmektedir.

Bu süreç kullanıcıların herhangi bir üçüncü taraf desteği olmadan veri depolanmasını ve bunların güvenli şekilde aktarılmasını sağlamaktadır.

Bunun sağlanması için blockchain üzerinde farklı türde uygulamalar geliştirilmektedir.

Blockchain arkasındaki teknoloji ilk defa 1991 yılında ele alınmıştır.

2008 yılında Bitcoin whitepaper‘ı yayınlayan Satoshi Nakamoto onu bir P2P Elektronik Nakit Sistemi olarak tanıtmıştır.

O zamandan beri muazzam bir şekilde genişleyen kripto paraların sayısı şu an 20.000’i aşmış durumdadır.

Blockchain Yazılımı için Kullanılan En İyi 11 Programlama Dili

Blockchain teknolojisi giderek büyürken bu devrimin bir parçası olmak isteyen developer’ları da kendine çekmektedir.

Blockchain yazılımı için kullanılan programlama dillerinin kendilerine has bazı özellikleri ve avantajları vardır.

Hal böyle iken hangi programlama dilini öğrenmek lazım bir merak konusu olmaktadır.

Bu sorunun yanıtı bir programcı olarak neyin hedeflendiğine ve ne tür bir proje üzerinde çalışıldığına bağlı olarak değişecektir.

İşte blockchain yazılımı için yaygın olarak kullanılan programlama dilleri:

1. Solidity Blockchain Yazılımı

Blockchain yazılımı konusunda değinilmesi gereken ilk programlama dili Solidity’dir.

Bu programlama dili Ethereum’da akıllı kontrat oluşturmak üzere için özel olarak oluşturulmuştur.

Solidity blockchain alanına özgü bir dil veya DSL’dir.

Kısaca belirli bir amaç için yani akıllı kontrat oluşturmak için yaratılmış bir dildir.

Solidity programlama dili akıllı kontrat geliştirmek için nesne tabanını ve üst düzey programlama kavramlarını kullanan bir dildir.

Developer’lar bu programlama dilini en çok kullanılan ve istikrarlı olan blockchain programlama dili olarak görmektedir.

Solidity programlama dili temel olarak C++ ve Python’dan etkilenmiş ve Ethereum Virtual Machine‘i hedeflemiştir.

Solidity Ethereum blockchain’de merkeziyetsiz uygulama geliştirmeye odaklanmıştır.

2015 yılında Ethereum üzerinde çalışan Gavin Wood, Christian Reitwiessner, Liana Husikyan ve Yoichi Hirai Solidity’nin ilk versiyonunu yayınlamıştır.

Solidity hem Ethereum topluluğunda hem de blockchain endüstrisinde en popüler programlama dillerinden biri haline gelmiştir.

Aynı zamanda dApp geliştirmek için öğrenilmesi gereken ilk blockchain programlama dillerinden biridir.

Solidity JavaScript altyapılarına erişilebilirlik, kesin doğruluk, geliştirici dostu ve kullanıcı dostu olma gibi birçok avantaja sahiptir.

Solidity’nin sahip olduğu avantajlar onu dApp veya ICO geliştirmede en iyi seçeneklerden biri haline getirmektedir.

Solidity’den yararlanan blockchain’ler arasında Avalanche, CounterParty, Smart Chain, Tendermint, Ethereum Classic, Binance, Tron ve Hedera bulunmaktadır.

2. Rust

Blockchain yazılımı için kullanılan bir diğer programlama dili ise Rust dilidir.

​​2006 yılında dönemin Mozilla geliştiricisi Gradon Hoare’nin tarafından geliştirilen Rust genel amaçlı bir programlama dilini oluşturmaktadır.

Rust’ın yaygın şekilde kullanılmasının en önemli sebebi değişmez, yenilikçi ve güvenli çözümlerinin olmasıdır.

Rust bellek güvenliğine, tip güvenliğine ve eşzamanlılığa önem vermektedir.

Stack Overflow’un 2020 anketinde developer’lar en sevilen programlama dili için Rust’a üst üste beşinci yıl da oy vermiştir.

Rust dilinin syntax’i C++’a benzerken pattern eşleştirme ve eşzamanlılık gibi konularda ek işlevlere sahiptir.

Rust tüm bu özelliklerinden dolayı Discord ve Dropbox gibi teknoloji şirketleri tarafından da benimsemiştir.

Blockchain yazılımı için Rust dili C++ veya C# gibi diğer dillerden daha iyi bellek seçeneklerine sahiptir.

Bununla birlikte eş zamanlılık yeteneğinin de güçlü olması hızlı ve etkili framework’ler oluşturulmasını sağlamaktadır.

Rust’ın yukarıdaki özellikleri onu Solana, Polkadot, Hyperledger Sawtooth ve Zcash gizlilik coin’leri gibi projeler için ideal kılmaktadır.

3. Python Blockchain Yazılımı

blockchain-yazilimi

Blockchain yazılımı konusunda aktif şekilde kullanılan Python genel amaçlı kullanılan ve high-level olan bir programlama dilidir.

Anlaşılır syntax’i yani sözdizimi olan bu programlama dilinin kod okunabilirliği de oldukça yüksektir.

Tüm bunların yanında karmaşık uygulamaların geliştirilmesini destekleyen çok sayıda kütüphaneye ve araca sahiptir.

Öyle ki Python’un basit sözdizimi sayesinde tecrübesiz programcılar bile uzman programcıların yazdığı kodları kolayca anlamaktadır.

İşleri komplike hale getiren ve sadece deneyimli programcıların bilebileceği özel terimler içermemektedir.

Guido van Rossum tarafından yaratılan Python’ın tasarım felsefesinde kod okunabilirliği geniş bir yer kaplamaktadır.

1991’den beri var olan Python programlama dili dinamik ve nesne yönelimli bir dildir.

Aynı zamanda açık kaynak kodlu olan Python’ı öğrenmek kolaydır ve prototip oluşturma konusunda etkilidir.

Python blockchain yazılımı konusunda özellikle BaaS ile dApp geliştirme içim en çok tercih edilen programlama dilidir.

Python kullanılarak geliştirilen mevcut blockchain çözümlerine örnek olarak Hyperledger Fabric, NEO ve Steem’i vermek mümkündür.

Python OOP’yi yani Nesne Yönelimli Programlamayı destekler özelliktedir ve kütüphanesi çok büyüktür.

4. JavaScript

Blockchain yazılımı konusunda etkin olan JavaScript temelde etkileşimli web uygulamaları için kullanılan çok paradigmalı bir dildir.

20 yılı aşkın bir süredir kullanılmaktadır ve şu anda dünyanın en popüler programlama dilidir.

Google, Facebook, Twitter ve Netflix gibi popüler web siteleri JavaScript ile oluşturulmuştur.

JavaScript’in Query, Angular ve Node gibi kütüphaneleri ve framework’leri modern web’e yön vermektedir.

JavaScript belirli durumlar için farklı şekilde kullanılabilen çok paradigmalı bir dildir.

Örneğin blockchain yazılımı için işe yarayan asynchronous eylemlerde oldukça iyidir.

JavaScript blockchain alanında önemli bir çözüm sayılan SDK’ya yani Lisk yazılım geliştirme kitine sahiptir.

Bu yazılım geliştirme kiti sayesinde blockchain’de uygulama geliştirmek artık daha kolaydır.

JavaScript’in bir diğer blockchain çözümü de node.js için Hyperledger Fabric SDK’sıdır.

5. Golang Blockchain Yazılımı

Golang programlama dili sahip olduğu avantajlar sayesinde dünya çapında tercih edilmektedir.

Compile edilmiş yani derlenmiş ve statik olarak yazılmış bir programlama dili olan Golang blockchain yazılımı konusunda oldukça elverişlidir.

Çoğu zaman Go ismiyle anılan Golang programlama dilinin kullanımı oldukça basittir ve gerçek bir acemi dostudur.

Go programlama dilinde yer alan Goroutines yöntemi sayesinde birkaç programı aynı anda çalıştırmak mümkündür.

Genel kullanıma 2012 yılında sunulan Go paralel işlemeyi desteklemektedir.

Ayrıca Go çok amaçlı bir dildir ve bu sayede blockchain çözümleri arayan şirketler için ideal bir seçimdir.

Go programlama dili Python ve Javascript’in sözdizimi ve kullanıcı dostu yanını C’nin performans ve güvenlik avantajları ile birleştirmiştir.

Ayrıca Go developer’ların diğer dillere göre daha hızlı kod yazmasını sağlayan kolay kullanımlı bir arayüze sahiptir.

Dolayısıyla bu alanda yeni olan veya kodlamayı hızlı şekilde öğrenmek isteyenler için ideal bir seçimdir.

Go tabanlı blockchain çözüm örnekleri:

  • Go-Ethereum: EthDev’in GitHub’da kullandığı Ethereum client
  • Hyperledger Fabric: Apache Corda platformunda inşa edilmiş blockchain framework’ü

6. Java

Blockchain yazılımı konusunda oldukça verimli olan Java programlama dili James Gosling ve Sun microsystem ekibi tarafından 1992’de geliştirilmiştir.

Java platform bağımsız ve nesne yönelimli bir programlama dili olarak tasarlanmıştır.

Java dünyadaki en popüler programlama dillerinden biridir.

Java’yı Android, web ve sunucu tarafı uygulamaları geliştirmek için kullanmak mümkündür.

Ayrıca genel amaçlı, eşzamanlı, class tabanlı, nesne yönelimli bir bilgisayar programlama dilidir.

Ayrıca derlenmiş bir dildir ve kullanıcı tarafında bir JVM yani Java Virtual Machine ile çalışmaktadır.

Dünyanın en popüler programlama dillerinden biri olan Java GitHub’a göre 9 milyondan fazla geliştiriciye sahiptir.

Ayrıca Java akıllı kontrat kullanımı açısından blockchain alanında en iyisidir. Örneğin NEM blockchain ağı Java ile oluşturulmuştur.

Java birçok özelliği sayesinde blockchain yazılımı konusunda etkindir:

  • Java’da aynı anda çoklu işlem yapmayı sağlayan multiple tasks desteği vardır. Bu özellik Java’yı asynchronous işlemler konusunda diğer dillerden daha donanımlı hale getirmektedir.
  • Java platform bağımsız bir programlama dilidir ve kodlar Java Virtual Machine tarafından çalıştırılmaktadır. Dolayısıyla kodun farklı işletim sistemlerinde çalışıp çalışmayacağı konusunda endişe duyulmasına gerek kalmamaktadır.

7. Ruby

blockchain-yazilimi

Ruby programlama dili Yukihiro Matsumoto tarafından Japonya’da yaratılmış bir dildir.

Basitlik ve üretkenlik ilkesine dayanmaktadır.

Üçüncü taraf API’ler ve eklentiler sayesinde geliştiricilerin düşüncelerini yaratabileceği hızlı bir yol sunmaktadır.

Blockchain yazılımı konusunda aktif olarak kullanılan Ruby çok paradigmalı bir dildir.

Ruby geliştiricileri tercihlerine göre farklı programlama stilleri arasında seçim yapabilmektedir.

Ruby kodların nesneler üzerinden yeniden kullanımını sağlayan nesne tabanlı bir dildir.

Ruby’nin sahip olduğu bellek atama yeteneği geliştiricilerin çok işine yaramaktadır.

Bellek alanının tükenmesinden ve gelecekteki projeler için yeterli alan olmamasından endişe duyanlar için bir kurtarıcıdır.

8. Rholang

Rholang blockchain’de akıllı kontrat yazmak için kullanılan bir programlama dilidir.

Nesne yönelimli bir yaklaşıma sahip olan Rholang işlevsel modelde çalışmaktadır.

Bu özellikleri ile birlikte hızlı ve güvenli kod yazmak isteyen developer’lar için ideal bir seçimdir.

2018 yılında RChain ekibi tarafından geliştirilen Rholong blockchain yazılımı konusundaki gelişimine devam etmektedir.

Akıllı kontratlar gibi üst düzey bir proje oluşturmak için kullanılacak en iyi programlama dili Rholang’dır.

Bu programlama dili uygulamaları bir dizi fonksiyon şeklinde çalıştırmaktadır.

Bu fonksiyonların tamamı bir internet protokolünde çalışan merkeziyetsiz platform olan Rchain’de çalışmaktadır.

Bu blockchain programlama dilinin avantajı çoktur:

  • Dağıtım öncesinde kod hatalarının güvenli şekilde kontrolü için resmi doğrulama araçları kullanılmaktadır.
  • Basit söz dizimi ve kullanıcı dostu yapısı sayesinde diğer dillerden daha hızlı kod yazılmaktadır.
  • Rholang hassas bilgileri ifşa etmeden taraflar arası işlemlerde devlet kanallarını kullanmaktadır. Bu durum veri güvenliğini sağlayarak üçüncü taraf erişimi engellemektedir.
  • Rholang blockchain yazılımı konusuna hız kazandırmak için tasarlanmıştır. Kodun işlenebilmesi için uzun süre beklemeye gerek yoktur.

9. C# (C-Sharp)

C# veya diğer adıyla C-Sharp çok paradigmalı ve nesne tabanlı bir programlama dilidir.

Microsoft tarafından video oyunlarında kullanılan ana dil C++’ın yerine 2000 yılında .NET girişimi içinde geliştirmiştir.

C-Sharp kurumsal destekli uygulamalar, bulut ve platform arası geliştirmeler için kullanılan en popüler programlama dilidir.

C#’ın popülaritesi, kurumsal destekli uygulamalara ve bulut bilişime yönelik özellik seti nedeniyle son on yılda daha da artmış durumdadır.

C# öğrenmek için bazı nedenler:

  • Açık kaynak kodlu olmasının yanında Windows veya Linux gibi her işletim sisteminde kullanılabilir olması
  • Java ile benzer syntax’e sahip olması ve kolay öğrenilmesi
  • Blockchain yazılımı için dApp ve akıllı kontratlarda kullanılıyor olması

C-Sharp Temmuz 2021 TIOBE sıralamasında beşinci sırada yer almıştır.

2021 Stack Overflow Geliştirici Anketi ise sektör çalışanlarının %29.81’inin artık C# kullandığını belirtmiştir.

Ayrıca SlashData’ya göre dünya genelinde toplam 6.5 milyon C-Sharp geliştiricisi vardır.

C-Sharp zengin kütüphane yapısı sayesinde blockchain yazılımı için gereken temel bileşenlere sahiptir. Bu sayede dağıtılmış sistemler, dApp’ler, akıllı kontratlar oluşturmak daha kolaydır.

C-Sharp bellek kayıplarına destek sağlayarak blockchain app geliştirmeyi basitleştirmektedir.

10. C++

C++ Bitcoin mining yazılımı gibi yüksek performans gerektiren uygulamaları optimize eden derlenmiş bir dildir.

C++ orijinal C programlama dilinin geliştirilmiş bir versiyonudur.

C++ ile Windows, macOS, Linux, iOS ve diğer platformlarda uygulama geliştirmek mümkündür.

Güvenli blockchain çözümleri oluşturmada kullanılan C++ dünyadaki en popüler programlama dillerinden biridir.

Blockchain yazılımı ile birlikte işletim sistemlerinden video oyunlarına kadar neredeyse her alanda kullanılmaktadır.

En köklü programlama dillerinden biri olan C++ 1985 yılında Bjarne Stroustrup tarafından piyasaya sürülmüştür.

C++ metodolojisi OOP adı verilen nesne tabanlı programlamayı takip etmektedir.

Bu sayede anlaşılması daha zor olan diğer binary kodlama dillerinden daha öğrenilmektedir.

Ripple (XRP), Litecoin (LTC), Bitcoin (BTC), Stellar (XLM) ve EOS (EOS) gibi kripto paralar için C++ kullanılmaktadır.

11. SQL

IBM tarafından geliştirilen SQL verileri yönetmek için kullanılan bir alt programlama dilidir.

Veri sorgulama, depolama ve işleme üzerine veri tabanlarında SQL kullanılmaktadır.

Dünya çapında tahmini 7 milyon geliştiricisi olan SQL veri tabanlarında uygulama geliştirmek için kullanılmaktadır.

PostgreSQL, SQL Server, Oracle ve DB2 gibi veritabanları yaygın olarak kullanılmaktadır.

SQL kullanılarak oluşturulan blockchain çözümleri arasında en dikkat çekeni Aergo’dur.

SQL tabanlı bir akıllı kontrata sahip olan Aergo tek bir tıklamayla kurumsal düzeyde blockchain hizmeti sağlamaktadır.

Blockchain Yazılımı için Hangi Programlama Dili Seçilmeli?

Blockchain yazılımı için hedefe uygun dili seçmek etkili çözüm oluşturmanın ilk adımıdır.

Programlama dili seçerken hepsinin farklı bir amaç için yaratıldığını unutmamak gerekir.

Örneğin dApp oluşturmak için kullanılan en popüler programlama dili Solidity’dir.

Üstelik Ethereum tabanlı akıllı kontratlar için özel olarak oluşturulmuştur.

Solidity bugün NEO veya EOS gibi EVM bayt kodunu destekleyen diğer platformlar için de kullanılmaktadır.

Blockchain Yazılımı için İleri Adımlar

Blockchain yazılımı için programlama dili seçerken yukarıdaki tavsiyelere dikkat etmek gerekir.

Sonuçta programlama dili seçerken bilinçli hareket etmek önemlidir.

Bu rehberde blockchain dünyasındaki en iyi programlama dillerine yer verilmiştir.

Unutmamak gerekir ki iyi bir blockchain yazılımı için önce ne istediğini bilmek ve ona en uygun programlama dilini seçmek gerekir.

Sıkça Sorulan Sorular

Blockchain Python ile kodlanır mı?

Blockchain yazılımı için Python iyi mi?

Blockchain geliştirme için kodlama bilgisi gerekli mi?

Blockchain geliştirmede C++ kullanılır mı?

Türkiye’deki en iyi kripto para platformları | Nisan 2024

Trusted

Sorumluluk Reddi

Sorumluluk Reddi: Trust Project yönergelerine uygun olarak bu web sayfasındaki eğitim içeriği, iyi niyetle ve yalnızca genel bilgilendirme amacıyla sunulmaktadır. BeInCrypto yüksek kalitede bilgi sağlamaya, derinlemesine araştırma yapmaya ve okuyucular için bilgilendirici içerik oluşturmaya öncelik verir. Ortaklar, şirketi makalelerdeki yerleşimler için komisyonlarla ödüllendirebilir. Ancak bu komisyonlar tarafsız, dürüst ve yardımcı içerik oluşturma sürecini etkilemez. Bu bilgilere dayanarak okuyucu tarafından gerçekleştirilen herhangi bir işlemin riski kesinlikle okuyucunun kendisine aittir.

hasan-coskun.png
Hasan Coşkun
Hasan Coşkun 2016 yılından itibaren kripto para alanında yatırımcı ve trader olarak yer alıyor. Kadir Has Üniversitesi Yönetim Bilişim Sistemleri ve Yeni Medya bölümünde eğitim görüyor. Eğitimi sırasında aldığı dersler arasında “Cryptocurrency and Blockchain” ve “Search Engines and Algorithm” gibi alanına yönelik spesifik dersler de bulunuyor. 2020 yılından itibaren BeInCrypto TR ekibinde Kripto Para Okulu editörü olarak yer alan isim; kripto para, blockchain teknolojisi ve dijital medya ile...
READ FULL BIO
Sponsor
Sponsor