Stablecoin kavramı, 2017’deki Bull Run’dan sonra (Bull Run ya da Türkçedeki haliyle Boğa Koşusu, kripto paralardaki pozitif artışı temsil eder) yaşanan dijital varlık fiyatlarındaki düşüşün akabinde kripto para alanında daha fazla önem kazandı. Bu düşüş, daha yüksek istikrarlı kripto paralar aramaya başladıkları için yatırımcıların zihniyetlerinde köklü bir değişime neden oldu.
Bu Yazıda:
- Stablecoin Nedir?
- Stablecoine Duyulan İhtiyaç
- Stablecoinlerin Avantajları
- Stablecoin Çeşitleri
- Stablecoinler Neden Bu Kadar Popüler?
- 2020’de Var Olan En İyi Stablecoinler
Stablecoin Nedir?
En basit haliyle stablecoin, bir yedek varlık tarafından desteklenerek fiyat istikrarı sağlayan bir dijital para biçimidir.
Kripto paralar yıllar içinde popüler hale geldi. Ancak çoğu insan kripto paralar hakkında konuştuğunda Bitcoin, ETH, XRP ve diğer birkaç tanesini düşünüyorlar. Bu varlık grubu hakkında konuşurken aklımızda bulunması gereken durum sorun son derece değişken olmalarıdır.
Piyasanın bu kadar öngörülemez olmasının birkaç nedeni var. Sebeplerin başında piyasanın büyüklüğü geliyor. Medyanın ilgisine rağmen kripto para piyasası, ABD borsası veya altın piyasası gibi köklü pazarlara kıyasla hala küçük. Kripto paralarda küçük bir fon hareketi piyasada bir dalgalanma etkisi yaratabilir. Ayrıca onları destekleyen teknolojiye de bakılmalıdır. Bu teknoloji blockchain’dir ve hala büyümek için alanı olan yeni bir teknolojidir. Birçok şirket teknolojiyi benimsemeye başlamıştır ancak olgunlaşması biraz zaman alacak gibi görünüyor.
Dolayısıyla istekli bir servet stoğu olduğunu kanıtlamış olsa bile ‘kripto kışı’nda tanık olunduğu gibi sık fiyat çöküşleri bir yatırım aracı olarak duruşunu her zaman etkileyecektir.
Stablecoin’e Duyulan İhtiyaç
Volatilite’yi azaltmak: Bu stablecoin’e duyulan ihtiyacın sebeplerinden en acil olanıdır. Geleneksel kripto paralar değişkendir ve piyasaya katılmak isteyen yatırımcıların en azından kayda değer bir istikrar vaat edebilecek varlıklara ihtiyaçları vardır. Geliştirilmiş istikrar aynı zamanda piyasa tahminlerine ve kurumsal yatırımlara da yardımcı olur.
Kripto paraların benimsenmesi: İster perakende ister kurumsal yatırımcılar için yüksek derecede değişken olan dijital varlıkların satışı zordur. Volatiliteleri işletmelerin kripto paraları benimsemesini ve onlar için ödeme yapmasını engeller. Stablecoin’ler bu durumu hızlandırabilir ve kripto para birimi sektörüne daha fazla yatırım çekebilir.
Finansal koruma: İstikrarları sayesinde stablecoinler, yatırımcılara varlıklarını belirsizliğe karşı koruma seçeneği sunar. Enflasyon baskısı altındaki ekonomilerdeki vatandaşlar bile servetlerini korumak için stablecoinleri kullanabilirler.
Stablecoinlerin Avantajları
- Stablecoinler dijital varlıkların hala eksik olduğu istikrarı sağlarken kripto paraların sahip olduğu düşük işlem ücretleri, hızlı işlemler ve güvenlik gibi avantajları da bünyelerinde bulundururlar.
- Mevzuata ilişkin kontrol sağlarlar.
- Kripto paraların benimsenmesine yardımcı olurlar.
- Risk profillerine bakılmaksızın farklı yatırımcılar için mükemmeldirler.
- Akıllı kontratların dahil edilmesi bir işlemdeki tüm tarafları korur.
Stablecoin Çeşitleri
Stablecoinler farklı şekillerde çalışır. Kurulum şekilleri aynı zamanda nasıl karakterize edildiklerini de belirler. Elimizdeki başlıca stablecoin türleri de şunlardır:
1. İtibari paraya endeksli stablecoinler
İtibari paraya endeksli stablecoinler itibari para birimleri ile desteklenmektedir. Dolayısıyla, verilen her bir itibari paraya endeksli stablecoin için sabitlenen itibari para birimi varlığı bankalar gibi saklayıcılarda güvende tutulur. Bu, itibari paraya endeksli bir stabilcoinin nakit eşdeğeri ile sorunsuz bir şekilde ve çok fazla para harcanmadan değiştirilebileceği anlamına gelir.
İtibari paraya endeksli stablecoinlerin arkasındaki bir şirket, bu çıkarımı desteklemek için nakit rezervi yeterli olduğu sürece gerektiği kadar coin üretebilir. Esasen, stablecoin ve bu şirketin endekslenmiş rezervinin bire bir oranında olması gerekir. Örneğin coin, ABD dolarına sabitlenebilir.
Sirkülasyondaki tokenler, ihraç eden şirketlerin rezervlerindeki nakit paradan daha fazla para göndermelerini önlemek için de denetlenir.
Ayrıca kaynak endeksli stablecoinler de vardır. Bunlar daha az popüler olmasına rağmen, desteklerini belirli bir kaynağın fiyatından alırlar. Örneğin 2018’de Venezuela hükümeti varlığın fiyatının bir varil petrol fiyatına bağlanacağını söylediği resmi stablecoin’i Petro’yu açıkladı. Bununla birlikte kaynak endeksli stablecoinler, itibari paraya endeksli akranlarıyla aynı kuralı izler ve sadece destek varlığı açısından farklılık gösterir.
İtibari paraya endeksli stablecoin’lere örnek olarak ülkemize ait olan BiLira ve yine sıklıkla kullandığımız Tether ile birlikte TrueUSD verilebilir.
Artıları
- Stabildirler.
- Kolay anlaşılır bir yapıları vardır.
Eksileri
- Merkezleri vardır ve bu da onları saldırıya açık hale getirir.
- Merkezi birime güvenmeniz gerekir ki bu da merkezsizliğin temel prensibini reddeder.
2. Kripto endeksli stablecoinler
Kripto endeksli stablecoinler, itibari paradan ziyade kripto paralar ile desteklenir. Bununla birlikte, kripto paraların piyasa volatilitesi itibari paralardan daha büyük olduğundan kripto endeksli stablecoinler bire bir oranlı coin rezervinden daha fazla oran gerektirir ve bu duruma ‘aşırı endekslenme’ denir.
Kripto para rezervleri herhangi bir fiyat dalgalanmasının etkisini absorbe ettiğinden dolayı, ‘aşırı endekslenme’ merkezsizliğin korunmasına yardımcı olabilir. Bu varlıkların sahip olduğu tek önemli sorun elbette ki piyasaya sürülmelerinin kapital açısından daha fazlasını gerektirmesidir. Kripto endeksli stablecoinlere önemli bir örnek MakerDAO’nun Dai’sidir.
Artıları
- Merkezleri yoktur yani kripto paraların ilkelerine uyarlar.
- Aşırı endekslenme sayesinde trading’e kaldıraç oluşturmak için kullanılabilirler.
- İşlemler şeffaftır çünkü halka açık blockchain bulundururlar.
Eksileri
- Bir kripto para tarafından desteklenmek volatilitelerini artırır.
- Daha karmaşık bir yapıya sahiptirler.
3. Endekslenmemiş stablecoinler
Endekslenmemiş stablecoinler esas olarak destek ve endeks kavramlarını dışarıda bırakırlar. Bu varlıklar yedek bankalar gibi çalışır. Talep ve arzı izlerler ve fiyatlar dibe vurduğunda sirkülasyondaki coinleri satın alırlar. Fiyatlar yükseldiğindeyse yeni coinler çıkarırlar. Bu coinlerin amacı fiyatlarını sabit varlıkların fiyatlarına paralel tutmaktır. Önemli örneklerden biri BASIS’tir.
Artıları
- Tüm ayarlamalar zincir üzerinden yapıldığından merkezleri yoktur.
- Değerler piyasaya göre ayarlanır. Bu nedenle oldukça istikrarlıdırlar.
- Paralar bir algoritma ile darp edilir. Böylece endekslenmeye gerek kalmaz.
Eksileri
- Herhangi bir varlık tarafından desteklenmedikleri için yapıları da karmaşıktır.
Stablecoinler Neden Bu Kadar Popüler?
Stablecoinlerin var olma sebebi basittir: İstikrar sağlarlar ve böylece kripto pazarındaki hem tüketiciler hem de yatırımcılar için belirsizliği ortadan kaldırırlar. Örneğin Venezuela, ülkenin ekonomik sıkıntılarından dolayı itibari para birimi olan bolivar endişe duyulacak ölçüde belirsizlikle uğraşıyor. Böylece Venezuela, bu sıkıntıları gidermek amacıyla yukarıda adı geçen Petro’nun yardımına başvurdu.
Stablecoinler, özellikle geleneksel kripto para piyasası değişken hale geldiğinde güvenli varlık depolaması sağlar. Belirsiz piyasa koşullarından korkan müşteriler, desteksiz kriptolarını stablecoin’ler ile kolayca değiştirebilirler. Böylece zaman zaman olumsuzluktan etkilenmeyen itibari para birimlerine dönüştürme ihtiyacını ortadan kaldırırlar. Ayrıca, stablecoinler ve diğer kripto paralar arasındaki dönüşümler kriptodan kriptoya dönüşüm olarak sayıldığı için üçüncü parti olarak adlandırdığımız ödeme işlemcilerine ya da bankalara bir komisyon ücreti verilmez. Bu sayede ucuzdurlar.
2020’de Var Olan En İyi Stablecoinler
1. Tether
Tether dünyadaki en popüler stablecoin’dir. 2015 yılında başlamıştır ve şimdi 6. en değerli dijital varlık haline gelmiştir. Tether, dolar tarafından desteklenen itibari paraya endeksli bir ERC-20 tabanlı stablecoin’dir. Varlığın kendisi ve onu yayınlayan Tether Limited, şu sıralar Bitfinex borsası ile birlikte olası mali suçlar için araştırılırken popülaritesi hala artmaktadır. Son olarak, Tether ülkemizde de sıklıkla kullanılan bir stablecoin ve herhangi bir teknik bilgi gerektirmeksizin alınması da bizler için çok kolay.
2. BiLira
2019’un temmuz ayından beri hayatlarımızda olan BiLira, türk lirası ile desteklenen bir stablecoin’dir. Dolar ile desteklenen itibari paraya endeksli stablecoin’lerde gördüğümüz gibi BiLira da bire bir orana sahiptir. Yani adından da anlaşılabileceği üzere, bir türk lirası ile bir BiLira satın alabilirsiniz. BiLira, dünyanın herhangi bir yerine kolayca para göndermenizi sağlarken yine BiLira tarafından sağlanan BiLira Swap ile 100’den fazla dijital varlığı kolayca alabilme ayrıcalığına sahip olmanıza olanak tanır. Sahip olduğumuz bu stablecoin ile ilgili daha çok bilgi arayan herkesi heyecanla buraya yönlendiriyoruz.
3. USDCoin (USDC)
USDC yine bire bir oranında dolara sabitlenmiş itibari paraya endeksli stablecoin’lerden biridir. Ödeme işlemcisi Circle ve kripto borsası Coinbase arasındaki ortak girişim olan CENTRE tarafından geliştirilmiştir. Ayrıca en popüler kripto borsalarında da mevcuttur.
USDC, Ethereum blockchain’ine dayanır ve bir Ethereum token’ı olarak dağıtılır. Bu stablecoin’i yayınlayanlar ayrıca rezervlerini denetlemesi için popüler finansal hizmet şirketi olan Grant Thornton ile çalışırlar.
4. TrueUSD (TUSD)
Adından da anlaşılacağı gibi TrueUSD, Ethereum blockchain’ine dayanan dolar destekli bir başka stablecoin’dir. TrueUSD, Tether ile oldukça fazla benzerlik paylaşıyor ancak şirket yatırımcılara ve müşterilere tam şeffaflık sağlamaya dikkat ediyor. Şirketin tüm beyanları düzenli olarak yapılıyor ve ayrıca Twitter’da mali raporlar yayınlıyorlar.
Token, eskiden UC Berkeley, PwC ve Google gibi şirketlerde çalışanlar tarafından yönetilmektedir. Bu stablecoin’i yayınlayanlar, fiyat dalgalanmalarını azaltmak için TrueYen, TrueBond ve TrueEuro gibi diğer gerçek dünya varlıklarını da tokenleştirmeyi planlıyor.
5. Maker (MKR)
Maker 2017 yılında merkezi olmayan otonom bir kuruluş olan MakerDAO tarafından geliştirildi ve son zamanlarda “stablecoinlere yaklaşmanın yeni bir yolu” olarak inandıkları ve ne olduğunu henüz bilmediğimiz bir yaklaşımın üstünde çalışıyorlar.
Yukarıdaki token’lardan farklı olarak Maker, kripto endeksli bir stablecoin’dir. Anlaşılmasının aşırı karmaşık olduğu düşünülse de varlığın modeli popüler hale geliyor ve bu model DeFi‘nin önemli bir yönü olarak görülüyor.
Sorumluluk Reddi
Sitemizde yayınlanan her içerik, iyi niyet çerçevesinde kaleme alınmıştır ve genel manada bilgi vermek amacıyla yazılmaktadır. Sitemizden edindiği bilgiler ışığında, okuyucunun yaptığı her hamle, çok net bir şekilde kendi riskidir ve siteyle bir ilgisi yoktur.
Kripto Para Okulu’nda ana amacımız, oldukça kaliteli bilgiler paylaşmaktır. Okuyucularımızın işine yarayacak eğitici ve öğretici içerikleri hazırlamak için yoğun bir mesai harcıyoruz. Bu standardı korumak ve daha da iyi içerikler hazırlamak için, iş ortaklarımız; yazılarımızda yer alarak bize bir komisyon ödemesi yapabilir. Ancak bu komisyonlar, kesinlikle tarafsız, dürüst ve eğitici içerikleri oluşturma sürecimizi negatif etkilemeyecektir.
