Kripto para piyasası mayıs başında gördüğü sert düzeltme ile sarsıldı. Bu sarsıntı Terra Vakfı tarafından tasarlanan algoritmik sabit kripto para birimi Terra dolarının (UST) sonunu getirdi. Sadece bir ay önce Binance ve Anchor (ANC) başta olmak üzere bir çok platform UST için yıllık %20’ye varan getiriler vadediyordu. UST’nin çöküşü piyasadaki güvenilir sabit kripto para birimleri için yeni bir tartışma başlattı.
CoinGecko’ya göre şu anda dolaşımda olan 84 sabit kripto para biriminin toplam değeri 163 milyar dolar. Bunlardan bir çoğu merkezi, yani şirketler tarafından idare ediliyor. DappRadar Terra dolarının çöküşüyle birlikte piyasadaki güvenilir sabit kripto para birimleri hakkında bir makale yayınladı. Buna göre Tether (USDT), USD Coin (USDC), DAI ve Binance doları (BUSD) piyasadaki en güvenilir stablecoin birimleri.
Ancak kripto para piyasasında yüzde yüz risksiz bir yatırım bulunmadığını hatırlatmakta fayda var. Kripto para piyasası sıra dışı durumlar karşısında oldukça hassas. Bitcoin genesis bloğu üretildiği günden bu yana sık sık ilginç durumlar yaşandığını ve piyasanın sert değer kayıplarına maruz kaldığını unutmayın. Üstelik piyasa değeri yükseldikçe sabit kripto para birimlerinin rezerv dengesinin sarsılma ihtimali artabilir.
Sabit Kripto Para Birimi (Stablecoin) Nedir?
Blok zincir ağlarında üretilen ve değeri gerçek bir varlığa sabit tutulan coinlere sabit kripto para birimi ya da stablecoin adı veriliyor. Piyasada yer alan stablecoinlerin büyük bir çoğunluğu ABD dolarına sabitlenmiş durumda. Bununla birlikte altın, gümüş, euro ya da hisse senetlerine sabit tokenlar da üretilebilir. Facebook 2018 yılında çok sayıda fiat paraya aynı anda sabitlenen bir proje üzerinde çalışmıştı.
Kripto para birimleri üretildikleri ağların dışına çıkamıyor. Örneğin Ethereum (ETH) kullanarak alış veriş yapmak isterseniz, alış veriş yaptığınız şirketin Ethereum blok zincir ağına bağlı olması, ya da bağlı olan başka bir uygulama ile çalışması gerekir. Farklı ağlarda işlem gören ETH’ler, sentetik varlıklar olarak hizmet eder.
Bu ağlarda hali hazırda olan bir varlığı ağ dışı bir takas yöntemi ile almak da beraberinde güven sorunları getirebilir. Örneğin ağ dışından dolar alarak, ETH gönderebilirsiniz. Ancak doları alan taraf ETH’leri göndermeyebilir. Bu gibi sorunları aşabilmek için, özellikle merkezi ve merkeziyetsiz borsalarda kullanılmak üzere sabit kripto para birimleri üretildi.
Merkezi vs Algoritmik Stablecoin
Merkezi çözümlerde yöntem çok basittir. Bunların ürettiği tokenlerin gerçek dünyada bir karşılığı bulunur. Ancak bu karşılık her zaman dolar olmak zorunda değil. Örneğin piyasa değeri en yüksek stablecoin olan Tether rezervlerini farklı sektörlerde yer alan emtialara yatırdığını iddia ediyor. BUSD ve USDC ise dolar rezervlerini %95 oranında hareketsiz tutuyor.
Algoritmik sabit kripto para birimleri ise blok zincir ağlarında tasarlanan akıllı kontratlar sayesinde gerçek bir dolar rezervi olmadan üretiliyor. Bunun ilk başarılı örneği MakerDAO tarafından üretilen DAI oldu. DAI üretmek isteyen yatırımcıları Ethereum kilitlemek zorunda kalıyor. 100 dolar değerinde ETH yatıran bir yatırımcı 66 dolar değerinde DAI alıyor.
DAI, bugüne kadar tasarlanan algoritmik stablecoinler arasında ayakta kalmayı başaran tek token oldu. Geçen yıl benzer bir strateji ile ortaya çıkan Terra doları (UST) DAI’nin aksine yatırımcılara yakılan LUNA’nin sabit değeri kadar dolar vermeye başladı. Bunun LUNA fiyatını artıracağını tahmin eden geliştiriciler bu tahminlerinde haklı çıktılar. Ancak piyasa sarsıldığı anda teminatlar UST’nin 1 dolarda sabit kalmasına yeterli olamadı ve hem UST hem LUNA sıfırı gördü.
Aslında DAI de 2020 yılında benzer bir senaryo ile karşı karşıya gelmiş ancak topluluğun gücü ve kuvvetli finans şirketlerinin desteği DAI’nin ayakta kalmasına yardımcı olmuştu. Ethereum’un değeri katlanınca DAI rezervleri yeniden güvenli bir noktaya ulaştı.
En Güvenilir Sabit Kripto Paralar
DappRadar’a göre piyasada tam anlamıyla güvenilir bir sabit kripto para yer almıyor. Bunun asıl nedeni gerçek doların ya da rezervlerin de yeterince güvenilir olmaması. Fakat tüm bunlara rağmen Tether, USD Coin ve Binance Doları, piyasadaki en güvenilir stablecoinler olarak gösteriliyor.
Bunlar arasında Circle şirketinin desteği ile üretilen USD Coin başta geliyor. USD Coin ABD merkezli bir sabit kripto paradır. Şirket her ay rezerv dökümünü şeffaf bir şekilde ortaya koyar. ABD hükümeti tarafından izin alan ve onaylanan işlemleri destekler.
Tether yönetimi de piyasada yer alan USDT’lerin bire bir karşılığı kadar hatta daha fazlasının ellerinde bulunduğunu iddia ediyor. Ancak şirket henüz ABD ve İngiltere kurumları başta olmak üzere, kendisinden rezerv bilgisi talep eden bir kuruma rezerv bilgisi sunmuş değil.
BUSD, neredeyse tamamı ABD bankalarında saklanan dolarlarla bire bir sabit tutulur. Bunların bir kısmı ABD hazine bonosu şeklinden tutuluyor.
Sorumluluk Reddi
Sorumluluk Reddi: Trust Project yönergelerine uygun olarak BeInCrypto, haberlerde tarafsız ve şeffaf raporları garanti eder. Bu haber makalesi doğru ve güncel bilgi vermeyi amaçlamaktadır. Ancak okuyucuların bu içeriğe dayalı herhangi bir karar vermeden önce tüm bilgileri bağımsız olarak doğrulamaları ve bir profesyonele danışmaları tavsiye edilir.
