DAO NEDİR?
DAO (Decentralized autonomous organization) kısaca Merkezi Olmayan Otonom Kuruluşlardır. Kaynağı 2009 yılında Ethereum’un(Merkezi olmayan açık kaynaklı blok zinciri) da altyapısını oluşturmasıyla ortaya çıkan bir fikir iken şu anda gerçekleşmiş bir projedir. DAO’nun mantığı belli bir merkezi sisteme sahip olmadan arka planda yazılan kodlar yani kurallar dahilinde oluşturulan, finansal işlerde bir insana ihtiyaç olmadan güvenli bir şekilde şirket mekanizması sağlamaktır.
Size de böyle söyleyince kulağa farklı geliyor değil mi? Fakat gelişen teknolojileri hafife alıyoruz ve zamanında hayalini bile kuramayacağımız şeylerin gerçekleştiğine şahit oluyoruz.
DAO NASIL ÇALIŞIR?
Her şirketin nasıl belli başlı yazılı ya da sözlü kuralları varsa burada da artık bu kuralları kağıda ya da söze dökmek yerine kodlara yazıyoruz. Bu yazılan kurallar da konsensüs algoritması üzerinden ve binlerce node tarafından işleme alınır. Konsensüs algoritması tartışmalı ve sonunda bir görüşe dayandıran algoritma çeşididir. Nasıl ki kararlar alınırken tartışılıyorsa ona uygun da algoritma tasarımı yapılmalıdır.
DAO’da yazılmış olan kuralları değiştirmek ya da kaldırmak mümkün fakat kolay değil. Belli bir oylama yapılarak oylama sonucunda çıkan karara göre bir değişiklik söz konusu olabilir. Onun dışında koda işlenmiş kurallar olduğundan herkesin basitçe değiştirebileceği bir mekanizma değildir.
THE DAO (İlk DAO Projesi)
2009 yılında fikir olarak ortaya atılmış olan DAO fikri bundan 7 yıl sonra 2016 yılında kendi adındaki ‘THE DAO’ projesiyle gerçekleşti. Projenin kodları Christoph Jentzsch tarafından yazılmıştır. Proje, o dönemde kripto para finansmanı için kullanılan ICO’larda sıkça görülen token satışı yapıyordu. Proje 1 ay içerisinde 11.000 token satışı yaptı. Yapılan bu satışla birlikte 150 Milyon değerinde Ethereum satın aldı.
Çok iyi şekilde ilerleyen ve kodların dışarıdan bir azınlık ya da topluluk tarafından müdahale edilememesi de projeyi çekici kılıyordu. Ancak bu çekici kılan yapı büyük bir sorunu da beraberinde getiriyordu.
Bu güvenli ve sağlıklı ilerleyen yapı ne gibi sorunu beraberinde getirir dediğinizi duyar gibiyim. Lakin biri kod içerinde bir hata yakalar ise hemen müdahale edemiyor ve değiştiremiyordu. İşte sorun da tam bu noktada ortaya çıkmıştı.
2016 yılının Haziran ayında THE DAO projesini hedef alan hacker akıllı kontrat kendi hesabını kontrol edemeden, DAO’daki tokenleri tekrar tekrar çekmesine olanak sağlayan bir açık yakaladı. Açığı yakalayan hacker kendi hesabına 3,6 Milyon Ether geçişi sağladı. Teknik olarak kurallar dahilinde yaptığı için ekstra bir değişiklik yapmasına gerek kalmadı.
Bu yazıda genel olarak sizlere DAO’nun ne olduğunu ve gerçekleşen projeden bahsetmeye çalıştım. Gelişen teknolojilerle artık sanal dünyada arka planda işler yürüttüğümüz, yatırımlar kovaladığımız dönemler içerisindeyiz. Bu sanallaşan dünyada geri kalmamak adına her bilgi bizim için bir hazinedir.
Her şeyin farkında olarak ya da yarın bir gün bir proje geliştirileceği zaman THE DAO’da da görüldüğü gibi her şey mükemmel gitse de arkamızda açık bırakmamamız gerektiğine dikkat çekmek isterim.Artık sanallaşan bu dünyada Metaverse, coinler yanı sıra birçok kavram mevcut ve gelişen teknolojilerle devam da edecek.
Trusted
Sorumluluk Reddi
Sorumluluk Reddi: Trust Project yönergelerine uygun olarak BeInCrypto, haberlerde tarafsız ve şeffaf raporları garanti eder. Bu haber makalesi doğru ve güncel bilgi vermeyi amaçlamaktadır. Ancak okuyucuların bu içeriğe dayalı herhangi bir karar vermeden önce tüm bilgileri bağımsız olarak doğrulamaları ve bir profesyonele danışmaları tavsiye edilir.
