Solana’nın kurucu ortağı Anatoly Yakovenko, geliştiricilere yeni bir sürekli vadeli işlemler merkeziyetsiz kripto para borsası (DEX) fikrini “çalın” çağrısında bulunarak merkeziyetsiz finans (DeFi) sektöründe tartışmaları yeniden alevlendirdi.
Yakovenko, 20 Ekim’de X platformunda yaptığı bir paylaşımda, “Percolator” adını verdiği prototipi, AI aracı Claude yardımıyla geliştirdiğini açıkladı.
Percolator Prototipi ve Açık Kaynak Geliştirme
Yakovenko’nun yorumları ve ilgili kodun GitHub’a yanlışlıkla yüklenmesi, açık kaynaklı işbirliği ile fikri mülkiyet sınırları arasındaki gerilimleri gözler önüne serdi.
SponsoredPercolator, Solana blockchain’i üzerinde inşa edilen zincir üstü bir sürekli vadeli işlemler DEX’idir. Pozisyon takibi, teminat yönetimi ve marj hesaplamalarını doğrudan zincir üstünde yönetir. Protokol, emir defterlerini token’lara göre ayıran parçalanmış bir eşleştirme motoru olan “slab” yapısını kullanır. Bu tasarım, işlem hızını artırmayı ve piyasalar arasında bulaşmayı önlemeyi hedefler.
Yakovenko’nun “fikri çalın” çağrısı, açık inovasyonun bir denemesi olarak yorumlandı. Yakovenko’nun konsepti kopyalama daveti, DeFi’de açık inovasyonu test etmeyi amaçlıyor gibi görünüyor. Spot trading’deki rekabetçi AMM dinamiklerinin sürekli vadeli işlemler piyasalarında da çalışıp çalışmayacağını görmek istiyor. GitHub deposu, projenin henüz erken aşamada olduğunu gösteriyor. Yönlendirme sistemi işlevsel, ancak tasfiye modülleri hala yapım aşamasında.
Karışık Topluluk Tepkileri ve Etik Sorular
DeFi topluluğu hızlı bir şekilde yanıt verdi. Yearn Finance kurucusu Andre Cronje, “Okumadım. Daldım. Paramı kaybedersem seni suçlayacağım,” diyerek erken bir heyecan sinyali verdi. Geliştirici @rinegade_sol, “Ben pişireceğim,” diyerek bağımsız olarak inşa etme niyetini ifade etti, diğerleri ise belgelere AI tarafından okunabilir örnekler eklenmesi gibi teknik geri bildirimler sundu.
ill cook it oki, i actually was about to start working on own onchain perps implementation, but would prefer to learn more from your ideas and experiment on it over time!
— rinegade (svm/acc) (@rinegade_sol) 20 Ekim 2025
here almost finished new terminal from scratch for any perp/dex/amm on solana: pic.twitter.com/JiGG5YOy3S
Birçok kişi Yakovenko’nun hamlesini Solana’nın hackathon odaklı, işbirlikçi ruhuyla tutarlı bulurken, diğerleri açık kaynak ile fikri mülkiyet arasındaki çizgiyi bulanıklaştırmanın ticarileştirme veya kar paylaşımı konusunda anlaşmazlıklara yol açabileceği konusunda uyarıyor. Başka bir ekip Percolator’un konseptini ticarileştirirse, mülkiyet ve atıf soruları gündeme gelebilir.
Bu girişim, Solana’nın rekabetçi DeFi ortamındaki stratejik konumunu da vurguluyor. 2023’te sürekli vadeli işlemler işlem hacmi 210 milyar doları aşarken, Solana’nın bu piyasaya girişi, GMX ve Hyperliquid gibi yerleşik oyuncularla rekabet etmesine yardımcı olabilir.
Yenilik Katalizörü mü Riskli Deney mi?
Yakovenko’nun açıklaması, alışılmadık olsa da, açık kaynak etiği ve DeFi’de inovasyon konularında tartışmaları yeniden canlandırdı. Topluluğu tasarımıyla denemeler yapmaya davet ederek, Solana’nın teknik evrimini hızlandırabilir ve merkeziyetsiz işbirliğinin sınırlarını test edebilir.
Destekçiler, bu hamlenin Solana’nın ekosistemini güçlendirdiğini ve geliştiricileri AI destekli araçlarla daha verimli inşa etmeye teşvik ettiğini savunuyor. Eleştirmenler ise bunun protokolü, sürdürülebilir yönetişim veya teşvikler sağlamadan taklit edilmeye açık hale getirdiğini belirtiyor.
Percolator, topluluk odaklı bir başarı mı yoksa uyarıcı bir hikaye mi olacak, zaman gösterecek. Ancak bu olay, Web3’teki inovasyonun giderek daha fazla şeffaf, kolektif denemelere dayandığını vurguluyor. Şimdilik, tüm gözler Solana’nın GitHub depolarında—DeFi’nin bir sonraki bölümü burada şekilleniyor olabilir.
