Blockchainler bir kapalı kutu olarak tasarlandığından dolayı bu kapalı kutuların birbirleriyle iletişimleri çok sınırlı. Ayrıca bu iletişimi sağlayanlar genelde 3. parti bir uygulama, kontrat veya bir farklı blokzincir olduğundan güvenlik problemleri de çıkıyor.
Köprüler Ne Kadar Güvenli?
İdeal olan blokzincir evreninde, merkeziyetsiz uygulamalar direkt birbiriyle iletişime geçer. Maalesef bu durum realitede böyle değil. Dapp’ler güvenlik sınırlarına takılıyor. Ethereum ve Solana’nın birbirlerinden haberleri yok ve zincir dışında neler döndüğünü bilemiyorlar. Çünkü blokzincirler kapalı bir kutu gibi tasarlandı.
İşte bu güvenlik sınırlarını aşmak için zincir dışı aktörlere ihtiyaç duyuyoruz. Bu aktörler direkt multi sig cüzdanla yönetilen merkezi bir yapı da olabilir (Avalanche Bridge), aktörleri merkeziyetsizleştiren bir blokzincir de olabilir (Thorchain, Anyswap). Direkt akıllı kontratlarla çalışan bir köprü de olabilir (Rainbow Bridge, Snowbridge).
Köprülerde neden zincir dışı aktörlere ihtiyaç duyduğumuzu anlattım. Şimdi bunların çeşitlerine bakalım:
- Trusted Bridge: Bu köprüler belirli operatörler tarafından yönetilir ve merkezidir. Merkezi olmalarına karşın genelde çok ucuz ve her blokzincire kolayca entegre edilebilir durumda olur.
- Trustless Bridge: Bu köprüler ise belirli operatörlerden ziyade, akıllı kontratlar ve blokzincir elemanları tarafından yönetilir. Güvenlik konusunda sorunları olmasa da genelde çok pahalıdır ve yapılmaları çok uzun sürer.
Diyelim ki bir AVM girişinde kontrol sağlamak istiyoruz. Bu girişleri eğer bir polis, bir insan yardımıyla yaparsak bizim o insana güvenmemiz gerekir. Şayet bunu bilgisayar, güvenlik kamerası veya bir yapay zeka ile yaparsak işte o zaman kimseye güvenmemize gerek yoktur. Ama bu durumda da bilgisayarın hacklenme riskiyle karşı karşıya kalıyoruz. Blokzincir köprüleri için de durum aynen bu şekildedir.
Buradaki köprülerin çeşitleri fonksiyonları oluyor. İstanbul’dan İzmir’e gittiğimiz bir senaryo düşünelim:
- Kilitle oluştur fonksiyonu: İstanbul’daki arabam kilitlenir ve İzmir’de arabam oluşturulur. (Arabalar: tokenler, şehirler: blokzincirler)
- Yak, oluştur fonksiyonu: İstanbul’daki arabam yakılıyor ve İzmir’de arabam oluşturuluyor.
- Atomik transfer fonksiyonu: Burada ise İstanbul’da arabamı bir galeriye bırakıyorum ve İzmir’de farklı bir arabayı alıyorum. Yani bir mint, lock, burn fonksiyonu yok.
Blockchain Köprü Çeşitleri ve Özellikleri
- Trusted köprüler
- Merkeziyetsiz köprüler
- Data köprüleri
- Light Client köprüleri
Trusted köprüler: Trusted köprüler genellikle birkaç cüzdanla yönetilen merkezi ama ucuz ve hızlı köprülerdir. Köprü kontratına parayı atarsınız, 3-4 kişi onaylar, paranız diğer zincire geçer. Basit mühendislik ürünleri olduğundan, rahatlıkla diğer zincirlere entegre edilebilir.
Avalanche, Binance, Polygon köprüleri böyle çalışır.
Merkeziyetsiz köprüler: Merkeziyetsiz köprüler aslında kendi zinciri, konsensüs ve katmanı olan bir blokzincir. Yani Trusted köprülerdeki 4-5 operatörün görevini burada onlarca validatör konsensüs yardımıyla yapıyor veya sistem oracle’lar yardımıyla Omnichain çalışıyor. Merkeziyetsizdir ama güvenliği kendi zincirinin güveni kadardır.
Data köprüleri: Bana göre Data köprüleri blokzincideki en iyi köprü çeşididir. Çok hızlı, ucuz, güvenli, merkeziyetsiz olmalarına karşın çok üst düzey mühendislik ürünleridir. Örneğin, İBC şu an için sadece Cosmos ekosisteminde çalışıyor.
Light Client köprüleri: Çok güvenli olmalarına rağmen genelde pahalı ve yavaştır. Ayrıca zor mühendislik ürünleridir. Örneğin, Rainbow Bridge ile Near’dan Ethereum’a para göndermek istediğimizde 12 saat civarı bir bekleme süresi çıkar.
Gördüğünüz gibi hiçbir köprü mükemmel değil. Her birinin kendi içinde aşması gereken sorunları bulunuyor ve özellikle merkezi olan köprüleri kullanırken dikkatli olmamız gerektiğini hatırlatmak isterim. İleride olacakları merakla izleyeceğiz.
Kaynakça:
https://ethereum.org/en/bridges/
https://blog.li.finance/what-are-blockchain-bridges-and-how-can-we-classify-them-560dc6ec05fa
https://twitter.com/TobbyKitty/status/1430189159424090121
Trusted
Sorumluluk Reddi
Sorumluluk Reddi: Trust Project yönergelerine uygun olarak BeInCrypto, haberlerde tarafsız ve şeffaf raporları garanti eder. Bu haber makalesi doğru ve güncel bilgi vermeyi amaçlamaktadır. Ancak okuyucuların bu içeriğe dayalı herhangi bir karar vermeden önce tüm bilgileri bağımsız olarak doğrulamaları ve bir profesyonele danışmaları tavsiye edilir.
