Ünlü İlahiyatçı Son Noktayı Koydu: Bitcoin ve Kripto Paralar Caiz Mi?

Bitcoin ve kripto para birimleri uzun bir süredir hayatımızda yer alıyor. Kripto paraların özellikle Türkiye’de son 4 senedir ciddi bir gelişme ve tanınma elde ettiği biliniyor. Buna rağmen insanların kafasında Bitcoin’in ve kripto paraların caiz olup olmadığına dair soru işaretleri yer alıyor. Peki Bitcoin ve kripto paralar caiz midir?

Bitcoin Caiz Mi?

Ünlü ilahiyatçı ve yazar Hayrettin Karaman, yayınladığı köşe yazısında Bitcoin’in ve kripto paraların caiz olup olmadığı konusuna değindi. Kripto paraların bankaları aradan çıkartan bir sistem olduğuna değinen Karaman, bunun aslında olumlu bir yan olduğunu düşünüyor. Buna rağmen Bitcoin ve kripto paraların şifreli yapısının kara para aklamayı mümkün kıldığını ima eden Karaman, bunun büyük bir olumsuzluk olduğunu düşünüyor. Kripto paraların ve Bitcoin’in özellikle madencilik altyapısı sebebiyle büyük israfa yol açtığının altını çizen tecrübeli isim, konu hakkında şunları ifade etti:

“Madencilik ile sistemdeki bazı şifreler çözülerek yazılımdaki paralar bulunmakta, bulanın malı olmaktadır. Sistemde 23 milyon bitcoin vardır. Bunlardan her biri bulundukça, yeni bitcoin bulma ve şifreleri çözme ihtimali daha da zorlaşmaktadır. Bunun için çok sayıda kişi birleşmekte, yüksek sistemli büyük bilgisayarla çalışılmaktadırlar. (İfade edildiğine göre, 0.01 btc kazanmak için 320 gb lık bir işlemciyle 12 ay çalışmanız gerekir.) Bu işlemcinin kurulma ve çalışma maliyeti çok yüksek. Ayrıca çok elektrik tüketmesi söz konusu. Bu sistem çok gürültülü çalışmakta ve aşırı elektrik tüketimi sebebiyle, o ortamda aşırı bir sıcaklık meydana gelmektedir. Bundan dolayı, bu sistemin evde veya ev ortamında kurulması tavsiye edilmemektedir. Sistemin madencilik yönü, büyük İSRAF yönüdür”

Kripto Paralar Varislere Aktarılabiliyor Mu?

Kripto paraların hukuksal boşluk nedeniyle miras bırakılamadığını da belirten Karaman, bunun insanların paralarını kaybetmesi anlamına geldiğini ifade etti. Ancak BtcTurk de dahil birçok kripto para borsası varislerin BTC veya diğer kripto paralarla ilgili miraslarını alabilmeleri için çeşitli girişimlere sahip. Bitcoin’in ve kripto paraların dünyadaki fetva kurumları tarafından uygun görülmediğinin altını çizen Karaman, tam olarak 5 sebep ile bunun caiz olmadığını ifade etti. Söz konusu sebepler şu şekilde sıralanabilir:

1. Kripto paralar yüksek risk unsuru taşımaktadırlar ve fiyatlarında ciddi değişimler görülebilir.
2. Aşırı elektrik tüketimi mal israfına ve ayrılan zaman da zaman israfına yol açar.
3. Sistemin gizliliği kara para aklama ve buna benzer suçlara kapı aralayabilir.
4. Hukuki düzenleme boşluğu, paraların kaybolmasına yol açabilir ve miras, varislere kalmayabilir.
5. Dijital kripto paraların şifreli olması, şifrenin kaybolması durumunda kripto paraların da kaybolması anlamına geliyor ve bu da uygun bir durum oluşturmuyor.

Karaman yazısını Bitcoin ve kripto paraların caiz olmadığını belirterek şu şekilde noktalamakta:

“Sonuç olarak, bu sisteme girmek ve kullanmak; yüksek risk taşıdığı, çok oynak ve kaygan sisteme sahip olduğu, aşırı elektrik israfına sebep olduğu ve hukuki boşluklar sebebiyle hırsızlık gibi suçlara ceza verilememesi, kara para aklamaya açık olması ve dijital para hesap sahibi öldüğünde varislere intikal etmemesi gibi sebeplerden dolayı caiz değildir.”

Bununla beraber Din İşleri Yüksek Kurulu 2017 yılında yaptığı açıklamada belirli kesimlerin haksız ve sebepsiz zenginleşmesine yol açan dijital kripto paraların kullanımının caiz olmadığını belirtmişti.

Karaman Gerçekten Haklılık Payına Sahip Mi?

Peki Karaman’ın değindiği 5 maddenin kaçı gerçekten de doğru kabul edilebilir? Birinci maddeye bakıldığında kripto paraların volatilitesinin gerçekten de yüksek olduğu görülüyor. Yine de son yıllarda Türk Lirası da dahil olmak üzere birçok itibari paranın volatilitesinin de benzer noktalara çıktığını söylemek mümkün. İkinci maddeye bakıldığında ise aşırı elektrik tüketiminin en azından Bitcoin ve Proof-of-Work algoritması kullanan kripto paralar için doğru olduğu görülüyor. Buna rağmen PoS gibi farklı protokollerden faydalanan kripto paralar için bu sav da geçerli gözükmüyor. Üçüncü maddeyi ele alırsak, nakit ve itibari paranın, kara para aklama konusunda kripto paralardan daha fazla kullanıldığını kanıtlayan çeşitli araştırmalar mevcut. Buna rağmen nakit paraların kullanımı caiz olarak biliniyor ve benzer durumun kripto paralar için de geçerli olması mümkün olabilir. Dördüncü maddeye bakıldığında, şu an için Türkiye’de kripto paralar hakkında yasal boşluk olduğu biliniyor. Buna rağmen dünyanın farklı ülkelerinde bu boşluk kapatılmakta ve yakında ülkemizde de benzer bir durum görülebilir. Son madde ise birçok yönden çürütülebilir. Kripto para borsalarının kullanımı ile birlikte insanlar artık şifrelerini kaybetseler bile güvende olabiliyorlar. Bunun yanı sıra kağıt cüzdan, donanım cüzdanı ve buna benzer birçok farklı çözüm de ilgili duruma çare olabilir.