Takoz formasyonu (wedge formation) kripto para piyasalarını teknik yönden analiz ederken sıklıkla başvurulan ve trader’lar için bir trendin yönünü ön görmeyi mümkün kılan teknik analiz aracıdır.
Trader’lar için oldukça pratik ve kolay bir kullanıma sahip olan bu analiz aracı hakkında bazı durumlarda akıllara soru işaretleri gelebilir. Trading rehberimizde, takipçilerimizin trading stratejilerini güçlendireceğini düşündüğümüz bu teknik analiz aracını çeşitli sorular etrafında derinlemesine ele alacağız.
Takoz Formasyonu Nedir?
Takoz formasyonu (wedge formation) analiz edilmesi kolay ve pratik olan bir teknik analiz indikatörüdür. Formasyon adını, fiyat hareketliliğinin oluşturduğu görünüm ile ortaya çıkan takoza benzer yapısından almaktadır.
Bir fiyat grafiğinde iki trend çizgisinin birleşimi ile birlikte oluşmaktadır. Trend çizgileri, fiyat hareketliliği sonucu ortaya çıkan yükselen ve alçalan noktaların birleşimi ile meydana gelmektedir. Varlığın fiyat hareketliliği devam ettikçe trend çizgileri daralmaya başlar ve üçgeni andıran bir takoz görüntüsü oluşturur.
Teknik analistler, formasyonu trend çizgilerinin daraldığı noktada potansiyel bir trend dönüşü ya da trend devamlılığı olarak yorumlar.
Takoz formasyonu, üçgen formasyonuna benzer bir teknik indikatör olmakla birlikte farklı sinyaller üretmektedir. İki formasyonda da varlık başlangıçta geniş bir fiyat aralığında hareket eder ve zamanla fiyat hareketliliği daralmaya başlar. Öte yandan, takoz formasyonu bir trend dönüşüne ya da devamlılığına işaret eder. Ayrıca, “yükselen” veya “düşen” formda olabilir.
Takoz Formasyonunun Avantajları Nedir?
Teknik analizde, bazı formasyonlar genel fiyat eğilimlerini öngörme noktasında oldukça faydalı ve etkili olabilmektedir. Yapılan araştırmalar yükselen takoz formasyonunun, trend çizgisinin kırılımı ile birlikte dönüş sinyali verme ihtimalinin olduğunu gösteriyor. Diğer bir deyişle, yükselen takozun ortaya çıktığı durumlarda varlık fiyatının düşüşe geçebileceğini ve alçalan takozda da tam tersi bir durumun yaşanabileceği söylenebilir.
Yapılan araştırmalara göre alçalan takoz yükselen bir takoz formasyonuna göre daha güvenilir ve sağlam sinyaller üretmektedir.
Formasyonun her iki formu da zamanla daralan bir fiyat hareketliliği oluşturduğu için yatırımcılara oldukça kârlı trading imkanları sunmaktadır. Bu formasyonda varlığın fiyatı ile trader’ın belirlediği stop-loss noktası arasındaki fark, formasyonun başlangıcına göre nispeten daha azdır. Bunun nedeni ise, her iki trend çizgisinin de zamanla birbirine yaklaşmasıdır. Böylece, trader risk yönetimini güçlendirerek stop-loss noktasını kolaylıkla belirleyebilir. Eğer trading başarılı olursa yatırımcı riske attığı miktardan daha fazlasını getiri olarak kazanabilir.
Bir başka avantaj ise formasyonun finansal piyasalarda sıklıkla görülmesidir. Farklı zaman dilimlerinde de ortaya çıkabilir. Ayrıca, yatırımcılara yükseliş veya düşüşlerde trading imkanı tanır ve kolaylıkla trendin hangi yöne doğru kırılacağı analiz edilebilir. Bu açıdan, takoz formasyonu iki yönlü bir teknik analiz aracıdır.
Takoz Formasyonunun Dezavantajları Nedir?
Takoz formasyonunun avantajları olduğu gibi dezavantajları da olabilmektedir. Bunların başında, yeni yatırımcılar için formasyonun biraz karmaşık gelmesi yer almaktadır. Ayrıca, ek onay için bazı teknik indikatör ve momentum osilatörlerinin kullanılması gerekebilir.
Örneğin, Göreceli Güç Endeksi (Relative Strenght Index veya RSI) ya da Stokastik Osilatör (Stochastic Oscillator) takoz formasyonunun onayı için etkili olmaktadır.
Buna ek olarak, düşen formasyonun dezavantajlarından birisi de yanlış yorumlamadır. Bu noktada, formasyonunun doğru yorumlanması hem başarılı bir trading hem de yüksek kazanç oranı için oldukça önemlidir. Aksi durumda, risk-ödül oranı açısından yanlış stratejiler oluşturulabilir.
Takoz Formasyonu Nasıl Yorumlanır?
Takoz formasyonunun yorumlanması kolay olmakla birlikte dikkat edilmesi gereken bir konudur. Formasyonun başlangıcında fiyat konsolide olma eğilimindedir. Diğer bir deyişle, varlığın fiyatı belirli bir süre boyunca yatay olarak hareket eder.
Daha sonra, fiyat aşağı ya da yukarı yönlü olarak hareket etmeye başlar. Bu sırada fiyat dip ve tepe noktalar oluşturarak trend çizgilerini meydana getirir. Bu çizgiler aynı zamanda, ilgili zaman diliminde varlığın destek ve direnç noktalarını oluşturur.
Fiyat hareketliliği zamanla daralmaya başlar ve trend çizgileri birbirlerine yaklaşır. Ayrıca, varlığın hacminde de düşüşler görünür. Bu noktada, fiyatın yükseliş ya da düşüş momentumu yavaşlar ve potansiyel bir kırılım noktasının yaklaştığının habercisi olur. Trend çizgilerinin birbirlerine en yakın olduğu noktada bir kırılım gerçekleşir. Kırılımla birlikte mevcut piyasa trendinin tersine döndüğü gözlemlenebilir.
Yükselen ya da alçalan takoz formasyonu genel olarak anlatılan şekilde meydana gelse de derinlenmesine incelenmesi gerekmektedir.
Yükselen Takoz Formasyonu (Rising/ Ascending Wedge Formation) Nedir?
Yükelen takoz formasyonu, bir varlığın fiyat grafiğinde meydana gelen yükselen tepe (higher high) ve yükselen dip (higher lows) noktalarının oluşturduğu birbirine yakın iki trend çizgisinden oluşur. Yükselen tepelerin dokunduğu noktalar, fiyatın direnç noktasını oluştururken yükselen dipler destek noktasını meydana getirir.
Bu formasyon, ayı ya da boğa piyasasında görülebilir. Ayı piyasasında görüldüğünde fiyat mevcut düşüş hareketini genişletme eğilimindedir. Öte yandan, yükseliş trendinde ortaya çıktığında piyasadaki boğa trendinin düşüş eğilimine gireceği ön görülebilir. İlk yorumlanış şeklinin daha popüler ve etkili olduğu öne sürülmektedir.
Genel olarak takoz formasyonunun oluşumuna benzer bir yapıdadır ve 3 temel noktadan oluşmaktadır:
- Fiyat hareketi geçici olarak yükseliş trendine girer
- Trend çizgileri (destek ve direnç noktaları) birbirlerine yaklaşır
- Kırılım noktasına yaklaştıkça hacimde düşüş meydana gelir
Üçüncü nokta, temel bir unsurdan ziyade trader’lar tarafından genel olarak formasyonun onayı için kullanılır. Kırılım noktasına yaklaşıldıkça varlığın hacmindeki azalma, satıcıların fiyat hareketini düşüş trendine sokmadan önce güçlerini konsolide ettiğine işaret eder.
Yükselen takoz formasyonu, genel olarak fiyat düşüşünü ön gören bir yapıda olduğu için trader’lar grafik analizlerinde formasyonu tespit ederek short pozisyon açabilirler. Öte yandan, trading aşamasında bazı noktalara dikkat edilmesi gerekmektedir.
Bir strateji oluştururken olası giriş, stop-loss ve fiyat hedefi seviyeleri oldukça önemlidir. Formasyonda, olası giriş bölgesi alt trend çizgisinin (destek noktasının) kırıldığı bölgedir. Bu noktada, short pozisyon açılabilir.
Eğer varlığın fiyatı yükselen takoz yapısının içerisine geri dönerse formasyon geçersiz kılınır. Bu nedenle, stop-loss noktası takoz yapısının içerisinden ya da yükselen trend çizgisinden seçilmelidir.
Son olarak, fiyat hedefi noktası, formasyonun başlangıç noktası ile bitiş noktası arasındaki mesafe ölçülerek hesaplanır. Böylece, düşük bir risk-ödül oranı elde edilir. Bu da, başarılı bir trading gerçekleşirse pozisyonun kazanç oranının oldukça yüksek olacağına işaret eder.
Alçalan Takoz Formasyonu (Falling/ Descending Wedge Formation) Nedir?
Alçalan takoz formasyonu, aşağı doğru eğilimli iki trend çizgisinden meydana gelir. Boğa piyasalarında veya fiyatın yükseliş trendine girmesiyle birlikte ortaya çıkar. Trendin hangi safhasında görüldüğüne veya trend yönüne bağlı olarak dönüş ya da devamlılık sinyali üretir.
Formasyonun hem trend dönüş hem de devamlılık sinyali vermesi yatırımcılar için zorlayıcı bir nokta olabilmektedir. Bu durum kafa karışıklığı da oluşturmaktadır. Öte yandan, her iki senaryoda da göz önünde bulundurulması gereken farklı piyasa koşulları bulunmaktadır.
Devamlılık ve trend dönüş sinyalini ayrıştıran faktör, alçalan takoz formasyonunun gözlemlendiği trendin yönüdür. Bir yükseliş trendinde görünüyorsa trendin devamlılığına işaret eder. Eğer düşüş trendinde meydana geldiyse trend dönüş sinyali üretir. Öte yandan, her iki durumda da yatırımcılara long pozisyon açma fırsatı verir.
Formasyon ile trading yaparken dikkat edilmesi gereken noktalar bulunmaktadır. Bunların başında ürettiği sinyal türü gelmektedir. Bunun için trendin iyi belirlenmesi oldukça önemlidir. Çeşitli teknik indikatör ve osilatörler ile onay almak daha sağlıklı bir pozisyon açmayı sağlar.
Alçalan takoz formasyonu yükseliş trendinde ortaya çıkıyorsa fiyat konsolide olma eğilimindendir ve yatay hareketler gözlemlenir. Daha sonra yükselen tepe (higher high) ve yükselen dip (higher lows) noktalarının birleştirilmesi ile formasyon ortaya çıkar. Alçalan takozun kırılması ile fiyat daha büyük bir yükseliş trendine girer.
Sahte Kırılım (Fakeout) Nedir?
Bazı senaryolarda devamlılık sinyali üreten alçalan takozda fiyat “sahte (fakeout)” bir şekilde kırılım gerçekleştirebilir. Bu kırılımın ardından fiyat tekrar alçalan takoz yapısının içine girer. Bu durum, yatırımcıları yanıltmakla birlikte hatalı işlem açmalarına neden olabilmektedir. Bundan dolayı, stop-loss noktası belirlemek trading’te oldukça önemlidir. Alçalan takoz formasyonunda bu nokta alt trend çizgisine yakın bir bölgeye yerleştirilebilir. Alçalan takozdaki en düşük fiyat, etkili bir nokta olabilir.
Alçalan takoz formasyonunun başladığı nokta, fiyat hedefi belirleme açısından önemlidir. Fiyat hedefi için ilk olarak yatırımcılar destek ile direnç çizgileri arasındaki en geniş aralığı ölçmelidir. Daha sonra, kırılım noktasının üzerine bu mesafenin eklenmesi ile pozisyonun fiyat hedefi bulunabilir.
Trend dönüş sinyali üreten alçalan takoz formasyonunda, fiyat yeni dip noktaları oluşturarak aşağı yönlü hareketini sürdürür. Varlık, keskin bir yükselişe başlamadan önce konsolidasyon dönemine girer ve yatay olarak hareket eder. Bu noktada, trader’lar formasyonu daha kolay tespit etmek için alçalan dip (lower low) ve alçalan tepe (lower high) noktalarını birleştirerek oluşturdukları trend çizgilerini kullanmaktadır.
Alçalan tepelerin birleştirilmesiyle oluşan direnç çizgisinin kırılımı ve bu noktanın üzerinde bir kapanış, long pozisyonun açılması için bir sinyal verecektir. Fiyat hedefi, yukarıda bahsedilen şekilde belirlenebilir ve stop-loss noktası bir önceki alçalan dip noktasına yerleştirilebilir.
Yatırımcılar, kırılım noktasından sonra ortaya çıkan yüksek hacim ile formasyonun onayını alabilir.
Yükselen ve Alçalan Takoz Formasyonu Arasındaki Temel Farklar
Formasyonun her iki türü, birbirine çok benzese de yapısal olarak bazı farklılıklar içermektedir. Ayrışma noktaları, destek ve direnç çizgileri etrafında meydana gelmektedir.
İlk olarak, yükselen takoz formasyonunda destek çizgisi direnç çizgisinden daha diktir. Alçalan takozda ise direnç çizgileri destek çizgilerinden daha dik bir yapıdadır.
Daha önce de bahsedildiği gibi yükselen takoz, yaklaşan bir ayı piyasasına ya da düşüş trendine işaret etmektedir. Alçalan takoz, yaklaşmakta olan boğa piyasasının veya yükseliş eğiliminin sinyalini vermektedir. Bundan dolayı, yükselen takozda short pozisyon açılabilirken alçalan takoz formasyonu long pozisyon imkanı tanımaktadır.
Destek ve direnç çizgileri, yükselen takozda yukarı yönde birleşirken alçalan takozda aşağı yönlü bir birleşim söz konusudur.
Takoz Formasyonu ile Kullanılabilecek Teknik İndikatörler
Takoz formasyonu, bazı teknik göstergeler ile birlikte kullanıldığı zaman daha sağlıklı sinyaller üretebilmektedir. Ayrıca, yatırımcılar formasyon onayı konusunda da zaman zaman diğer teknik indikatörlere başvurabilmektedir.
Bu formasyon, her zaman geçerli olmamakla birlikte Stokastik Osilatör (Stochastic Oscillator) ve Göreceli Güç Endeksi (Relative Strenght Index veya RSI) gibi fiyat-momentum indikatörlerindeki sapma ile ilişkilidir.
Fiyattaki farklılaşma, fiyatın belirli bir yönde hareket ederken indikatörün diğer yönde hareket etmesi ile meydana gelir. Bu sebeple, fiyat yükselişine ve düşüşüne devam etmekle birlikte daha küçük fiyat hareketleri ortaya çıkmakta ve takozlar oluşmaktadır. Osilatör, fiyat momentumunu ölçerken ters yönde hareket etmeye başlayarak bu durumun sinyalini üretir.
Örneğin, alçalan takoz formasyonu Stokastik Osilatör ile birlikte kullanılabilir. Fiyat düşerken, osilatör yeni dip seviyelerine ulaşabilir ve formasyondaki alçalan diplerin tespitinde yardımcı olur. Ayrıca, stokastik göstergedeki sapma ile birlikte meydana gelen kırılım sonrasında fiyat yükselişe geçebilir.
Takoz Formasyonu Örnekleri
Takoz formasyonu, kripto para piyasalarında sıklıkla rastlanan bir teknik indikatördür. Formasyon, yakın zamanda ünlü kripto para trader’larından biri olan @BlueCrypto_ tarafından ortaya atıldı. 22 Şubat tarihinde, BTC/USD paritesi 1 saatlik fiyat grafiğinde alçalan takoz formasyonu oluşturmuştu ve takozun kırılımı ile birlikte fiyat yaklaşık olarak 36.660 dolardan 37.100 dolara yükseldi.
Daha önce de bahsedildiği gibi takoz kırılımı bazı durumlarda sahte olabilmektedir. 10 Kasım 2021 tarihinde BTC/USD paritesi 4 saatlik grafikte, yükseliş trendinin devamlılığı sinyalini veren alçalan takoz formasyonu oluşturmuştu. İlk başta, takozun kırılması ile yükseliş trendinin devam edeceği öngörülmektedir. Öte yandan, kırılım aşağıdaki grafikte de görülebileceği gibi sahtedir. Fiyat kırılımdan sonra, aniden takozun içine tekrar dönerek aşağı yönlü bir trend oluşturmuştur. Bu tarz senaryolarda ciddi kayıplar yaşamamak için stop-loss noktasının belirlenmesi oldukça önemlidir.
Sonuç
Takoz formasyonu, kripto para piyasalarında yatırımcıların kolaylıkla kullanabileceği ve piyasa yapısının geleceğini ön görebileceği bir teknik indikatördür. Üçgen formasyonuna benzeyen bu formasyon, oluşturduğu yapı ile farklılaşmaktadır.
Üçgen formasyonunda alçalan tepeler ile yükselen dipler yapıyı oluştururken takoz formasyonunda alçalan/ yükselen tepe ve dipler formasyonu meydana getirir.
Bu formasyon, trend dönüşü veya devamlılık sinyali üretmektedir. Ayrıca, formasyon yükselen veya alçalan olmak üzere iki farklı formda görülebilmektedir. Yükselen takoz formasyonu, boğa piyasalarında veya düşüş trendinin hakim olduğu fiyat hareketliliğinde görülür. Düşüş trendinde görülen yükselen takoz formasyonu, devamlılık sinyali üretirken boğa piyasasında geri dönüşün işaretçisidir.
Alçalan takoz ise ayı piyasasında veya yükseliş trendinin gözlemlendiği piyasalarda meydana gelir. Formasyon, ayı piyasasında geri dönüş sinyali üretirken yükseliş trendinde daha büyük fiyat artışının habercisi olabilir.
Takoz formasyonu ile trading yapan yatırımcılar, Göreceli Güç Endeksi (Relative Strenght Index veya RSI) ile Stokastik Osilatör (Stochastic Oscillatör) indikatörleri ile birlikte kullanabilir. Ayrıca, yatırımcılar herhangi bir pozisyon açmadan önce stop-loss noktası belirleyerek daha sağlıklı işlem gerçekleştirebilirler. Son olarak, işlemden önce risk-ödül oranını belirlemek de ön görülemez risklerden korunma noktasında faydalı olmaktadır.
Bu yazıda BeInCrypto olarak sizler için takoz formasyonunu inceleyerek yükselen ve alçalan takoz formasyonlarının trading’de nasıl kullanılacağına değindik. Ayrıca, takoz formasyonları ile birlikte kullanılabilecek teknik indikatörlere ve formasyonun çeşitli örneklerine de baktık. Umarız ki daha kârlı işlemler gerçekleştirebileceğiniz bir yazı ortaya çıkmıştır.
Sıkça Sorulan Sorular
Alçalan Takoz Formasyonu Nedir?
Yükselen Takoz Formasyonu nedir?
Takoz Formasyonu Onayı Nasıl Sağlanır?
Trusted
Sorumluluk Reddi
Sorumluluk Reddi: Trust Project yönergelerine uygun olarak bu web sayfasındaki eğitim içeriği, iyi niyetle ve yalnızca genel bilgilendirme amacıyla sunulmaktadır. BeInCrypto yüksek kalitede bilgi sağlamaya, derinlemesine araştırma yapmaya ve okuyucular için bilgilendirici içerik oluşturmaya öncelik verir. Ortaklar, şirketi makalelerdeki yerleşimler için komisyonlarla ödüllendirebilir. Ancak bu komisyonlar tarafsız, dürüst ve yardımcı içerik oluşturma sürecini etkilemez. Bu bilgilere dayanarak okuyucu tarafından gerçekleştirilen herhangi bir işlemin riski kesinlikle okuyucunun kendisine aittir.
