Daha fazla görüntüle

Solana (SOL) Nedir? Ayrıntılı Proje İncelemesi

6 mins

Solana, kripto para piyasasının en bilinen projeleri arasında yer alıyor. 2020 yılında piyasaya sürülen SOL, kısa sürede en değerli altcoinlerden biri olmayı başardı.

Büyük bir ivme yakaladığı bu dönemde Solana, “Ethereum Katili” olarak anıldı. Ethereum ağına önemli bir alternatif olan Solana’da şimdiye kadar yüzlerce proje piyasaya sürüldü. FTX’in iflası sonrası SOL ciddi bir değer kaybı yaşasa da en değerli 10 kripto para projesi arasındaki yerini korumayı başardı.

Solana (SOL) Nedir?

solana (SOL)

Solana, ölçeklenebilir ve kullanıcı dostu uygulamalar yaratılabilmesi için oluşturulmuş bir blockchain’dir. Yüksek işlem hızı, Solana’nın öne çıkmasını sağlayan temel özellik olmuştur. Projenin çalışmalarına 2017 yılında Solana Foundation tarafından başlanmıştır. Açık kaynaklı blockchain’in arkasındaki Solana Foundation’ın merkezi İsviçre’dir. Anatoly Yakovenko ve Greg Fitzgerald temel geliştiricilerdir.

Solana, rakiplerinden önemli ölçüde ayrışarak Proof of History (PoH) isimli özel bir mekanizma kullanmaktadır. Ağdaki güvenliği de artıran bu sistem, Solana’nın TPS yani saniye başı işlem sayısında öne çıkmasını sağlamıştır. Layer 1 projesi, 65 bine ulaşan bu TPS sayısı ile Ethereum’a en büyük alternatif olarak görülmüştür. “Ethereum Katili” olarak çağrılan proje, zamanla geniş bir ekosisteme ulaşmış ve Ethereum’a önemli bir alternatif olmayı başarmıştır.

Solana bünyesinde 500’den fazla proje bulunmaktadır. Bu projeler DeFi, NFT’ler, Web3 gibi birçok farklı alan yönelmiştir. SOL ise 2020 yılında, staking, yönetişim, işlem ücretlerinde ağın yerel kripto varlığı olarak kullanılması amacıyla piyasaya sürülmüştür. 547 milyon toplam arzı olan SOL’ün 396 milyon adeti dolaşımda bulunmaktadır.

blockchain

Projenin Kısa Tarihçesi

  • 13 Şubat 2018 – Greg Fitzgerald projenin önemli isimlerinden biri olmakla birlikte Anatoly’nin eski çalışma arkadaşlarından biridir. Greg, bu tarihte Anatoly’nin oluşturduğu whitepaper’ın ilk prototiplemesini yapmıştır. Böylece proje, loomprotocol organizasyonunda Silk adı altında Github’da yayınlanmıştır.
  • 28 Şubat 2018 – Greg ilk yayınını yaparak 10.000 imzalı işlemin yarım saniyeden biraz fazla bir sürede doğrulanıp işlenebileceğini göstermiştir.
  • Stephen Akridge bu tarihlerde yine projenin geliştirilmesinde önemli rol oynamış eski iş arkadaşlarından biridir. Akridge, imza doğrulamasını grafik işlemcilere devrederlerse iş hacminin büyük ölçüde geliştirilebileceğini göstermiştir.
  • Anatoly, Greg ve Stephen böylece üç kişi daha işe alarak Loom adında bir şirket kurma kararı almıştır.
  • Aynı zaman aralığında Ethereum tabanlı Loom Network projesi ortaya çıkmıştır. Bu da insanların iki projeyi karıştırmasına ve bazen de aynı şey olduklarını düşünmelerine yol açmıştır. Bu yüzden projenin adı Solana olarak değiştirilmiştir. Solana, bahsedilen üçlünün zamanında çalıştıkları yerdeki küçük bir sahil kasabasının ismidir.
  • 28 Mart 2018 – Solana Github organizasyonu oluşturulmuş ve Greg’in prototipi Silk, Solana olarak yeniden adlandırılmıştır.
  • Haziran 2018 – Teknoloji bulut tabanlı ağlarda çalışacak şekilde büyütülmüştür.
  • 19 Temmuz 2018 – Saniyede 250.000 işlemi destekleyen 50 node’lu halka açık bir testnet yayınlanmıştır.
  • Temmuz 2019 – Solana ağının yerel kripto varlığı SOL’ün yatırımcı şirketlere ön satışı yapılmıştır.
  • Mart 2020 – Mainnet yani ana ağ süreci başlatılmıştır.
  • Mart 2020 – Solana ağının yerel kripto varlığı SOL’ün halka açık ön satışı yapılmıştır.
  • Kasım 2022 – 100 milyar işlem sayısına ulaşılmıştır.

Solana’nın Performansı Nasıl?

Solana, piyasaya sürüldüğü ilk günden itibaren performans ve işlem hızı ile öne çıktı. Her geçen yıl giderek büyüyen ağ, 2023 itibariyle 11,5 milyon hesaba ulaştı. Solana’nın resmi verilerine göre ağ üzerinde çıkarılan NFT sayısı da 21 milyonu buldu.

Dönem dönem, ağ üzerinde sorunlar yaşanmış olsa da toplam işlem sayısı 175 milyarı gördü. Ağ üzerinde varlıkların kilitlendiği epoch dönemleri, mayıs ayı itibariyle 448’i buldu. Solscan verilerine göre ağ üzerinde kilitlenen toplam SOL Coin sayısı 391 milyon adeti bulmuş durumda.

Solana Kümesi (Cluster) Nedir?

En genel tanımını yapacak olursak bir cluster, birlikte çalışan ve dışarıdan tek bir sistem gibi görünen bir bilgisayar grubudur. Diğer bir deyişle Solana cluster’ları, müşterilerin işlemlerine hizmet etmek ve defterin bütünlüğünü korumak için çalışan doğrulayıcılardır. Bu sayede cluster’ı çalışır durumda tutmak için hangi bilgisayarın doğru işi yaptığını takip edebilir ve tespit edebilirsiniz. Solana ekosisteminde birden çok cluster aynı anda bulunabilir. İki farklı cluster birbirlerini yakınsayabilir veya uygun durum oluşmuyorsa biri diğerinin varlığını tamamen görmezden gelebilir.

Solana Saga Nedir?

Solana, 2022 yılında kripto para piyasasında daha önce görülmemiş bir adım attı. Saga isimli blockchain temelli ilk akıllı telefon için çalışmaları başlattı. Proje, bir Android geliştirme şirketi olan OSOM’un ortaklığı ile haziran ayında akıllı telefonunu duyurdu. 6.67” OLED ekran, 12 GB Ram ve 512 GB hafıza gibi özelliklere sahip telefonun, birçok Solana temelli dApp’i destekleyeceği açıklandı.

1.000 dolar fiyat ile birlikte 2023 yılının mayıs ayı itibariyle akıllı telefon satışa sunulmaya başlandı. İlk aşamada ABD, Kanada, Avrupa Birliği ülkeleri, Birleşik Krallık, İsviçre, Avustralya ve Yeni Zelanda satışın gerçekleştiği bölgeler oldu.

Solana Coin Destekleyen Cüzdanlar

Solana ağı üzerinde onlarca cüzdan projesi kullanıma sunulmuştur. Onlardan bazıları şunlardır:

  • Phantom
  • Brave
  • Trust Wallet
  • Solflare
  • Sollet
  • Moonlet
  • Math
  • Solong
  • Swipe

SOL Listeleyen Kripto Para Borsaları

Solana birçok büyük kripto para borsasında listelenmiştir. Helix, Saber, ZigZag gibi merkeziyetsiz borsaların (DEX) yanında Solana Coin işlemi sunun merkezi borsalar şunlardır:

  • Kraken
  • Binance
  • Coinbase
  • Huobi Global
  • KuCoin
  • Bitfinex
  • Bithumb

Solana’nın Getirdiği 8 Temel Yenilik

Solana projesinin asıl olayının işlem süresini kısaltmak ve daha çok işlem gerçekleştirilebilmesini sağlamak olduğu biliniyor. Aşağıda bahsedilen 8 temel yenilik de bu bilginizi pekiştirerek çoğu algoritmanın bunun için dizayn edildiğini sizlere gösterecektir.

1. Proof of History (PoH)

Solana aslen üçüncü nesil bir Proof of Stake blockchain’idir. İşlem zamanına verdiği önemle birlikte güvene dayalı olmayan bir sistem yaratmak istemiştir. Bu yüzden PoH özel sistemini kullanır.

Solana’nın PoH fikir birliği algoritması, Solana ağı içindeki verimliliği artırmaya yardımcı olur. Proof of History, iki olay arasındaki zamanın geçişini kriptografik olarak doğrulamaya yarar. Böylece işlemlerin geçmiş kayıtlarına sahip olarak sistemin işlemleri izlemesini daha kolay hale getirir ve olayların sırasının takip edilebilmesini sağlar.

2. Tower BFT

PBFT’nin Solana versiyonudur. Bahsedilen algoritma, PoH’u kriptografik bir saat olarak kullanır. Böylece işlem gecikmesine maruz kalmadan fikir birliğine varılmasına olanak tanır.

3. Turbine

Turbine protokolü, verilerin blockchain node’larına iletilmesini kolaylaştırır. Bunu, verileri daha küçük parçalara bölerek yapar. İşlemlerin daha hızlı gerçekleşmesine yardımcı olan bir başka yeniliktir.

4. Gulf Stream

altcoin

Gulf Stream protokolü, işlemlerin önbelleğe alınıp ağ boyunca iletilmesinde önemli bir rol oynar. Kısaca bu protokol, Solana’nın 50.000 TPS’i destekleyebilmesini sağlar.

5. Sealevel

Bu sistem sayesinde Solana, daha verimli bir çalışma zamanı elde eder. Ayrıca işlemlerin blockchain’lerde eş zamanlı olarak çalışmasına olanak tanır.

6. Pipeline

Bu mekanizma sayesinde işlem bilgilerinin ağdaki tüm node’lar arasında hızla doğrulanması ve çoğaltılması sağlanır.

7. Cloudbreak

Gerekli olan ölçeklenebilirliği sağlayan yapıdır. Cloudbreak sayesinde ağ genelinde eş zamanlı olarak okuma ve yazma işlemleri gerçekleştirilir.

8. Archiver’lar (Arşivleyiciler)

Veri depolama için kullanılırlar. Solana’daki veriler, doğrulayıcılardan Archiver’lara aktarılır. Burada, doğru verilerin saklandığına emin olmak için sık sık kontrol yapılması gerekir.

Solana Geleceği: 5 Yıllık Fiyat Tahmini

Solana, 2021 yılında 240 dolar seviyelerine kadar yükseldi. Ancak derin ayı piyasası ve FTX’in iflasının ardından 8 dolar seviyelerine düştü. Yazının kaleme alındığı 2023 yılının mayıs ayı itibariyle, SOL 20 dolar seviyelerinde işlem görüyor. Geçmiş fiyat hareketleri üzerinden projeksiyon yapan siteler, önümüzdeki yıllarda SOL fiyatının artabileceğini ortaya koyuyor.

Örneğin, Gov Capital’e göre 2024 yılında Solana Coin 88 dolar seviyelerini görecek. 5 yıl içerisinde ise blockchain projesi için büyük hedef 508 dolar olacak.

DigitalCoinPrice, analistlerine göre gelecekte SOL’un görebileceği en yüksek fiyat 379 dolar olacak. 2025 yılında fiyat 70 doları, 2026 yılında ise 88 doları görecek.

Solana NFT SOL Coin

Solana’ya Dair Görüşler

Daha önce de bahsedildiği üzere Solana işlem hızıyla rakiplerinden ayrışmaktadır. Ethereum’a ilk büyük rakip olarak ortaya çıkan blockchain, şimdilerde Ethereum sonrası en geniş uygulama ekosistemine sahiptir. Bu Solana’nın Avalanche, Fantom, Sui ve Aptos gibi rakiplerine göre öne çıktığı özelliklerinden biridir.

Ancak bu önemli özelliğinin yanında Solana’nın yaşadığı en büyük sorunlardan birisi ağda sıklıkla yaşanan tıkanıklıklardır. Yıllar içerisinde ağ üzerinde yaşanan sorunlar sonrası, birçok defa blok üretimi saatlerce durmuştur. Bu, ağın tamamıyla durmasına yol açmıştır. Bunun yanında Solana’ya dair son dönemlerde ortaya çıkan olumsuz durumlardan birisi de FTX ve Alameda Research’ün iflası sonrası yaşananlardır.

Dev kripto para borsası FTX ve onun yatırım şirketi Alameda, Solana’nın en büyük yatırımcılarından biri konumundaydı. Ön satışa da katılmaları nedeniyle şirketlerin elinde milyonlarca SOL bulunmaktaydı. İflasın ardından bu şirketlerin cüzdanlarında yaşanan hareketlilik, SOL fiyatına da olumsuz yansıdı. Popüler altcoin, 10 doların altına kadar geriledi. Solana’nın geliştiricileri daha sonra yaptıkları açıklamalarda, projenin FTX ve Alameda kaynaklı bir sorunla karşılaşmadığı belirtti.

Ancak süreç boyunca ekosistem ağır bir yara aldı ve y00ts gibi bazı projeler başka ağlara taşınma kararı aldı. Bunun yanında Helium gibi bazı önemli projeler de Solana ağına geçeceğini açıkladı. Tüm bu yaşananlara rağmen Solana, piyasa değerine göre ilk 10 proje arasındaki yerini korumayı başardı.

Türkiye’deki en iyi kripto para platformları | Mart 2024

Trusted

Sorumluluk Reddi

Sorumluluk Reddi: Trust Project yönergelerine uygun olarak bu web sayfasındaki eğitim içeriği, iyi niyetle ve yalnızca genel bilgilendirme amacıyla sunulmaktadır. BeInCrypto yüksek kalitede bilgi sağlamaya, derinlemesine araştırma yapmaya ve okuyucular için bilgilendirici içerik oluşturmaya öncelik verir. Ortaklar, şirketi makalelerdeki yerleşimler için komisyonlarla ödüllendirebilir. Ancak bu komisyonlar tarafsız, dürüst ve yardımcı içerik oluşturma sürecini etkilemez. Bu bilgilere dayanarak okuyucu tarafından gerçekleştirilen herhangi bir işlemin riski kesinlikle okuyucunun kendisine aittir.

deniz.jpg
Deniz Nur Köken
Deniz Nur Köken, Orta Doğu Teknik Üniversitesi’nde Psikoloji lisans eğitimini sürdürmektedir. 2019 yılında kripto paralarla ilgilenmeye başlamış ve yatırım psikolojisinin kripto paralar özelinde nasıl evrimleşebileceğine merak duymuştur. 2020 yılında BeInCrypto bünyesinde çalışmaya başlamış ve şu anda BeInCrypto Türkiye’nin takım liderliği görevini üstlenmektedir. 2021 yılından itibaren ise CryptoFemale topluluğunda yer almaktadır. Bunun yanı sıra GeckoCon 2022’de NFT’ler üzerine konuşmacı...
READ FULL BIO
Sponsor
Sponsor