Daha fazla görüntüle

DeFi Nedir ve Nasıl Çalışır? Kullanım Alanları Nelerdir?

7 mins
yazar Jimmy Aki

DeFi (Decentralized Finance) ifadesi, blockchain teknolojisi ile kurulmuş olan finansal hizmetler için kullanılmaktadır. DeFi nedir ve nasıl çalışır diye merak edenler için kısaca açık, verimli ve her şey dahil olan bir finansal sistem ile finans dünyasının bağımsızlığına yönelik çalışır diyebiliriz. Bununla birlikte teknik açıdan akıllı kontratlar aracılığı ile izin gerektirmeyen finansman yapı ile herkesin katılımını sağlar. Üstelik DeFi kullanım alanları giderek genişlemektedir. Bunlar arasında merkeziyetsiz borsalar, lending platformları ve tahmin piyasaları vardır.

Kısacası DeFi aracıyı ortadan kaldırır ve yerine güvenilir protokoller yaratabilen akıllı kontratları ekler. Bu sayede alıcı ve satıcı arasında kendi kendini yürütebilen programlanmış bir sistem oluşur. Aracıların ortadan kalkması, mevcut sistemdeki finansal hizmetlere erişim için bir gereksinim olan, bankacılık sistemine ket vuracağa benziyor.

BeInCrypto Telegram Trading Topluluğuna katılın: Kripto para projeleri ve NFT’leri tartışın, alternatif kripto para platformları hakkındaki incelemeleri okuyun. PRO trader ve uzmanlarımızdan tüm sorularınıza yanıtlar alın!

BeInCrypto Telegram — Şimdi Katıl!

DeFi Nedir ve Nasıl Çalışır?

Geleneksel finansın aksine DeFi uygulamaları, bankalar veya hükümetler gibi merkezi kurumlar tarafından kontrol edilmezler. Bunun yerine, finansal işlemleri kolaylaştıran akıllı kontratları ve diğer blockchain tabanlı protokolleri kullanırlar. Bu sayede de merkeziyetsiz ağlarda çalışırlar. Söz konusu bu durum insanların konumu, geçmişi veya mali durumu ne olursa olsun herkesin finans alanına dahil olabilmesini sağlar. Kısacası bankalar tarafından “fişlenmeyi” veya “sicil cezalarını” ortadan kaldırabilir.

Kredi koşulları ve faiz oranları, kredi sözleşmesini otomatik olarak yürüten ve teminatı sağlayan protokolün akıllı kontratı tarafından belirlenir. Bunun yanında ise bir DeFi trading platformu ile piyasadaki kur üzerinden kripto para trade edilebilir. Genel olarak DeFi, finansal hizmetlere ve ürünlere erişmenin yeni ve inovatif bir yolunu sunarak geleneksel finanstan daha fazla özerklik, güvenlik ve verimlilik sağlamayı hedefler.

DeFi ve Fintech Arasındaki Farklar

DeFi platformları

DeFi ve Fintech genelde birbiriyle karıştırılan iki konsepttir. İkisi de internet üzerinden çalışır ve bankalarla ya da geleneksel finansal enstitülerle uğraşmaya gerek kalmaksızın finansal hizmetler sağlar. Ancak bazı temel ilkeler ile birbirlerinden ayrılırlar.

Öne çıkan farklılıklarından biri, Fintech geleneksel finansal altyapıyı internete yerleştirirken DeFi’nin sadece blockchain teknolojisi üzerine kurulmasıdır.

hızlı, kolay ve güvenli kripto para çözümü

FinTech juggernaut Square, geleneksel bankalardan daha hızlı ve daha ucuz sınır ötesi ödemeler sunan bir ödeme işlemcisidir. Ancak Square’in platformu, hala merkezi bir otorite barındırır ve bu merkezi otorite de kendisidir. Şirket, müşterileri adına işlemleri tamamlar ve hesap açmadan önce detaylı bir kimlik tespiti de gerektirir.

Diğer bir yandan DeFi, daha farklıdır. Dai, dolara bağlı değere sahip olan Ethereum tabanlı bir stablecoin’dir. Bu para ile işlem yapan herhangi birinin işlemini tamamlamak için bir organizasyona güvenmesine gerek yoktur. Bunun yerine işlemler, blockchain’deki Ethereum madencileri tarafından onaylanır. Bu süreç ise ırka veya ulusa bakmaksızın yürütülür. Artık DeFi nedir ve nasıl çalışır daha iyi anlaşıldığına göre gelin kullanım alanlarına bir göz atalım.

Merkeziyetsiz Finans’ın (DeFi) Kullanım Alanları

DeFi Lending ve Borrowing

DeFi Nedir ve nasıl çalışır

Büyük bir ihtimalle DeFi’nin en önemli kullanım alanı budur. Lending (borç verme) ve borrowing (borç alma) platformları, BlockFi gibi aracılara ihtiyaç duymadan kullanıcılarına kredi sağlar. Bugün bu tür platformlar, kullanıcıların stablecoin’lere ve kripto paralara ilgi duymasını sağlayabilir.

Şimdilik, DeFi lending ve borrowing için en popülerleri EOS ve Ethereum blockchain’leridir. Borç verme ve alma platformlarından en popülerlerinden bazıları ise Dharma, Compound ve BlockFi’yi içerir.

Compound

Comp coin
  • BAT, DAI, ETH, USDC, REP, ZRX tokenlerini destekleyen para piyasası protokolüdür.
  • Platformundaki borç veren ve alan kişiler için Compound, kendi parası olan cToken’ı, diğer bir adıyla cBAT’ı kullanır.
  • Diğer DeFi platformlarından farklı olarak faiz oranları sabit değildir. Bu oranlar piyasa dinamiklerine göre değişir.

Dharma

işlem ücreti olmadan para çekme
  • Yarı merkezi bir P2P borç verme ve borçlanma platformudur.
  • Ethereum blockchain’ine dayalı olan bu platform teminatlandırma için DAI, ETH ve USDC’yi destekler.
  • Coin’lere bağlı olarak faiz oranları değişir.
  • Borç verme ve borçlanma oranları yönetim kurulu genelinde aynıdır ve oran, varlığın arkasındaki ekip tarafından belirlenir.

Maker

dijital paralar
  • Maker, Dai stablecoin’inin arkasındaki şirkettir.
  • Ethereum tabanlı borç verme ve alma platformu hem DAI hem de ETH token’larını destekler ve kullanıcılarının Dai üzerinden borç almalarına izin verir. Ancak P2P modellerinin aksine bu protokol, rezerv havuzlarından coin çıkarır.
  • Platform, borçluların bir varlığın volatilitesini dengelemek için çeşitli varlıkları teminat olarak yatırmasına izin vermeyi amaçlamaktadır.

DeFi Varlık Yönetimi

Bugün DeFi varlık yönetimi araçları varlık emanetçileri olarak işlev görür ancak herhangi bir bankacılık veya ticari hizmetle uğraşmaz. DeFi’de varlık yönetimi araçları cüzdan uygulamalarını ve kripto para sahiplerinin etkili bir şekilde varlıklarını yönetmelerini sağlayan diğer araçları sağlar.

Yeni yatırımcılar cüzdan kurmakta veya yatırımlarını çeşitlendirmek, borsaları bulmak gibi konularda alternatifler bulmakta zorlanabilir. Ancak varlık yönetimi araçları herhangi bir karmaşıklığın üstesinden gelmelerini sağlar.

Melon

DeFi nedir ve nasıl çalışır
  • Melon, kullanıcılara varlık yönetimi araçları sunan bir DeFi platformudur.
  • ETH ve ERC token’larıyla birlikte kullanıcılar, kendilerinin ve diğer insanların varlıklarını yönetebilir.
  • Platform tamamen merkeziyetsizdir ve protokoller, merkezi bir otorite veya yönetim kurulu olmaksızın topluluk tarafından yönetilmektedir.

InstaDApp

trustless smart wallet
  • Bu merkeziyetsiz akıllı cüzdan, MakerDAO protokolü üzerinden çalışır.
  • Kullanıcıların blockchain varlıklarını merkeziyetsiz bir şekilde takip etmelerini sağlar, böylece çeşitli protokollerdeki varlıklarını optimize eder.
  • Platform hala sadece Ethereum web 3.0 cüzdanlarıyla sınırlıdır.

DeFi Vadeli İşlemler

Vadeli işlem, iki veya daha fazla taraf arasında belirli bir varlığın değerini elde edebilmek için performansına dayalı olarak yapılan bir sözleşmedir.

Bugün DeFi vadeli işlemleri oldukça esnektir çünkü özündeki akıllı kontratları, otomatik olarak yürütülen tokenize vadeli işlemler kontratlarını verebilir. Genel olarak vadeli işlemler, yatırımcıları fiyat dalgalanmalarından korumak ve bir varlığın gelecekteki performansını düşünmek için kullanılırlar.

DeFi vadeli işlem platformlarından bazıları şunlardır:

UMA

kripto para türevleri
  • UMA, çeşitli varlıklara maruz kalınmasını sağlamak için Ethereum’daki Total Return Swap’lara izin veren merkeziyetsiz bir kontrat platformudur.
  • Platform, iki tarafın akıllı bir kontratı özelleştirmesini ve oluşturmasını sağlayan açık kaynaklı bir protokole sahiptir. Ancak, kontratların kendisi ekonomik teşviklerle güvence altına alınmıştır.
  • UMA, dayanak olarak seçilen varlığın mevcut fiyatını döndüren bir fiyat tahmini besleyicisine ihtiyaç duyar.

Synthetix

DeFi nedir ve nasıl çalışır

Synthetix, kripto paralar, itibari paralar ve vadeli işlemler dahil kullanıcılarına çeşitli minting’ler sağlayan bir platformdur. Ayrıca çok katmanlı bir borsa ve yayınlama platformu olarak çalışmaktadır. Synths token kullanıcıları, Ethereum blockchain’inde Bitcoin, altın ve dolar dahil en iyi varlıklara yatırım yapabilirler. Bunlar arasında Apple ve Tesla dahil olmak üzere birçok farklı hisse seneti yatırım alanı vardır.

Bir kullanıcı, teminatı Synths token’ı şeklinde yatırır ve sentetik bir varlık oluşturur. Oradan da bir varlığı diğeriyle değiştirebilirler. Süreç herhangi bir üçüncü taraftan da bağımsız olarak yürütülür.

DeFi Sigorta

Kripto para sigortası, kripto para alanında en çok aranan kavramlardan biri olmaya devam etmektedir. Yatırımcılar; özellikle borsa hackleri, güvenlik ihlalleri, kendi dikkatsizlikleri ve yanlış yönetimleri sonucu zarara uğrayabilir. Bu noktada özel anahtarlarını ve dijital varlıklarını sigortalamalarına yardımcı olabilecek platformlara sahip olmak mantıklı olabilir.

DeFi sigorta protokolleri, kullanıcıların bireysel taleplerini karşılamak üzere fonları bir araya getirerek, akıllı kontratlar ve dijital varlıklar üzerinden sigorta poliçeleri sunarlar. Kuşkusuz, DeFi sigorta piyasası oldukça küçüktür. Ancak piyasa büyüdükçe oyuncular da büyümeye hazırlanmaktadır.

DeFi nedir

Bu alandaki popüler bir oyuncu olan Nexus Mutual, Ethereum tabanlı merkeziyetsiz bir protokoldür. Söz konusu protokol herkesin bir sigorta paylaşımı veya bir risk paylaşım protokolüne sahip olmasını hedefler. Bu noktada sermayeye katkıda bulunmasına izin veren etkili bir aracıdır. Üyeler sigorta havuzuna sahiptir ve katılım, yerel NXM token’ı karşılığında Ether’in havuza eklenmesiyle gerçekleştirilir. Ancak, sigorta tazminat taleplerinin işleme konulabilmesi için fonun en az 12.000 ETH’ye sahip olması gerekmektedir.

DeFi’nin Barındırdığı Riskler

1. Akıllı Kontrat Riskleri

DeFi işlemleri üçüncü tarafı temsil eden bir insana bağlı değildir. Ancak akıllı kontratların kendisinde de hala risk bulunmaktadır. Doğası gereği akıllı kontratlar açık kaynaklıdır. Bu, başkalarının onları inceleyebileceği anlamına gelir. İncelemeler akıllı kontrat kullanıcılarına bir rahatlama sağlayabilir. Çünkü hala bir kişinin önemli bir şeyi kaçırmış olma riski vardır. Bu da korkunç bir operasyonel hataya neden olur.

En büyük kripto para kitlesel fon projelerinden biri DAO‘dur. Ancak bilgisayar korsanları açık kaynak kodunda bir güvenlik açığından yararlandıklarında bundan ciddi şekilde etkilenmiştir. Güvenlik açığı, toplanan fonların üçte birinin çalınmasına neden olmuştur.

kripto para piyasası

2. Veri Feed’inin Merkezileştirilmesi

Bir blockchain’in çalışmasını kısıtlayan en önemli sınırlardan biri, zincir dışı verilere erişememesidir. Önemli dış verilere erişim sağlayan Oracle’lar ile bunu telafi etmeye yardımcı olurlar. Oracle’lar ile, akıllı kontratlar dış dünyadan bilgi alabilir ve değişimleri buna göre yaparlar.

Ancak Oracle eğer yanlış bilgi sağlarsa, bu tamamen bir felaket olabilir. Yanlış bilgi bilinçsiz veya bilinçli olarak verilebilir ancak yine de nasıl olduğu, verilmiş olduğu gerçeğini değiştirmez. Synthetix tarafından kullanılan Oracle bir keresinde yanlış bir data yüklemiştir. Platformun sahiplerinden biri tarafından kullanılan bir bot tarafından yakalanmıştır ve bu şanslı sahip, bir saatten az bir sürede 1 milyar dolardan fazla kar elde edebilmiştir.

DeFi nedir ve nasıl çalışır

3. Kredilerde Sermaya Verimsizliği

DeFi kredilerinin izinsiz doğası övgüye değerdir. Bununla birlikte, geleneksel finans ile karşılaştırıldığında teminatla ilgili alabileceğiniz krediler geleneksel kredilerle elde edebileceğiniz kadar iyi olmadığından hala önemli ölçüde sermaye verimsiz kalmaktadır.

Sonuç: DeFi Nedir ve Nasıl Çalışır?

DeFi nedir ve nasıl çalışır diye merak edenler için bazı hatırlatmalar:

  • DeFi, kripto para finansmanının en önemli kısımlarından biri olmak için hızla büyümektedir. Finansal özgürlük sağlayarak ve aracıları önemli finansal işlemlerden uzaklaştırarak bu kavram, önem açısından hızlı bir büyüme yolunda hızla ilerlemektedir.
  • Etkili ve şeffaf finansal hizmetler, herkese katılım sağlama misyonunda önemlidir ve geleneksel finansal sistem bunu gerçekleştirmede sürekli başarısız olurken DeFi, oldukça ihtiyaç duyulan bu paradigma değişimini sağlamak için doğru yoldadır.
  • Ethereum’un ana itici gücü olduğu iddiası hızla artmaktadır. Son zamanlarda, merkeziyetsiz finans kontratlarında kilitlenen toplam fonun 900 milyon dolara ulaştığı bildirilmiştir. DeFi kendisinin yerini her zaman geleneksel finansa bir alternatif olarak belirtse de bir niş pazarı olmaktan ana finans olmaya geçmeden önce uzun bir yolu bulunmaktadır.

Sıkça Sorulan Sorular

DeFi nedir?

DeFi nasıl çalışır?

DeFi’nin avantajları neler?

Türkiye’deki en iyi kripto para platformları | Nisan 2024

Trusted

Sorumluluk Reddi

Sorumluluk Reddi: Trust Project yönergelerine uygun olarak bu web sayfasındaki eğitim içeriği, iyi niyetle ve yalnızca genel bilgilendirme amacıyla sunulmaktadır. BeInCrypto yüksek kalitede bilgi sağlamaya, derinlemesine araştırma yapmaya ve okuyucular için bilgilendirici içerik oluşturmaya öncelik verir. Ortaklar, şirketi makalelerdeki yerleşimler için komisyonlarla ödüllendirebilir. Ancak bu komisyonlar tarafsız, dürüst ve yardımcı içerik oluşturma sürecini etkilemez. Bu bilgilere dayanarak okuyucu tarafından gerçekleştirilen herhangi bir işlemin riski kesinlikle okuyucunun kendisine aittir.

deniz.jpg
Deniz Nur Köken
Deniz Nur Köken, Orta Doğu Teknik Üniversitesi’nde Psikoloji lisans eğitimini sürdürmektedir. 2019 yılında kripto paralarla ilgilenmeye başlamış ve yatırım psikolojisinin kripto paralar özelinde nasıl evrimleşebileceğine merak duymuştur. 2020 yılında BeInCrypto bünyesinde çalışmaya başlamış ve şu anda BeInCrypto Türkiye’nin takım liderliği görevini üstlenmektedir. 2021 yılından itibaren ise CryptoFemale topluluğunda yer almaktadır. Bunun yanı sıra GeckoCon 2022’de NFT’ler üzerine konuşmacı...
READ FULL BIO
Sponsor
Sponsor