Web 3.0 nedir? sorularına verilen cevap genelde “Merkeziyetsiz internet devrimi” etrafında şekilleniyor. Uzun bir tanım yapacak olursak ise makine öğrenmesine, yapay zekaya ve blok zincir teknolojisine dayanan, büyük oranda yeni internet teknolojisi olarak açıklıyor bu kavramı dünyanın en yüksek hacimli kripto para borsası Binance.
Facebook, Google, Apple gibi merkezi teknoloji şirketlerinin aksine, Web 3.0 projeleri tek bir el yerine toplulukların yönettiği kuruluşlar olarak tanımlanıyor. Aracıların ortadan kaldırıldığı ve herkesin söz sahibi olduğu yeni bir dünya imajı yaratılıyor. Blok zincir, kripto para, NFT gibi kavramlar ise bu yeni teknolojinin temel taşları olarak görülüyor.
Büyük bir çoğunluğun bu anlatıya mutluluk ile yaklaştığı ve heyecan duyduğu şüphesiz. Ancak tüm bu söylenenlere şüphe ile yaklaşanların sayısı her geçen gün artıyor. New York Üniversitesi Pazarlama Bölümü profesörlerinden Scott Galloway de yayımladığı son blog yazısında, Web 3.0’a yönelik şüphelerini dile getirdi.
Bilinmeyen Web 3.0: Merkezi Merkeziyetsizlik
Galloway’a göre gücün birkaç kişinin elinden alınarak topluluklara dağıtılması üzerine kampanyalar yürütülen Web 3.0, kendi merkeziyetçiliğini yaratıyor. Verilere göre Ethereum blok zinciri üzerindeki NFT’lerin, piyasa değerinin %80’i, %9’luk bir azınlığın elinde bulunuyor. Whitelist uygulamaları, ekosistem içerisindeki kârlılığı yine zengin bir azınlığa yöneltiyor. Merkezi finans sistemlerine tepki olarak doğan lider kripto para birimi Bitcoin’in arzının %95’i sadece %2’lik bir topluluğun elinde bulunuyor. Bitcoin madencilerinin %0,1’i, tüm madencilik üretiminin yarısından sorumlu. Galloway’e göre Bitcoin bir ülke olsaydı eşitsizliğin en yüksek olduğu topraklardan birisi olurdu.
Forbes’in 2021 kripto milyarderler listesinin her üyesi erkek. Üçte biri Stanford veya Harvard mezunu. Listelenen 12 kişiden sadece biri beyaz tenli değil. Galloway’a göre bu durum ise Web 3.0 anlatısından çok bir TEDx konuşmacı grubuna benziyor.
Web 3.0’ın altyapısı aracıların varlığına dayanmakta. En popüler “merkeziyetsiz” uygulamaların çoğu, ETH nodeları için servis sağlayan Infura adlı bir uygulamaya dayanıyor. Alchemy ve Moralis gibi bu servislerden çok daha fazlası var. Tüm bu veriler insanların kendi sunucularını çalıştırmak istemediğini ortaya koyuyor. Bu ise Web 3.0 projelerinin düzenli olarak çalışabilmesi için kaçınılmaz olarak “merkezi” hizmetlere ihtiyaç duyduğunu ortaya koyuyor.
Merkezileşmenin Getirdikleri
“Vahşi Batı merkeziyetsizdi. Kısa süre sonra kasabaların şeriflere ve merkezi protokollere (yani yasalara) ihtiyacı olduğunu anladık. En büyük başarılarımızın çoğu “merkezileşmeden” doğdu. Merkezi sistemler, zorlu teknolojik yeniliklere de ilham verdi.”
Yukarıdaki sözler de Galloway’a ait. Yazısının ilerleyen kısımlarında Galloway, merkeziyetsizlik kavramını “taşlamanın” yanında, merkezileşme kavramının hayatımıza kattıklarını öne çıkarıyor. Her ne kadar Web 3.0 eleştirilerinin önemli bir kısmına katılmak mümkün olsa da bu eski anlatının pek sağlıklı olduğunu düşünmek oldukça zor.
Web 2.0’dan Ötesi Yok mu?
Scott Galloway’e göre bu yaşananların hiçbiri ise Web 3.0 teknolojisinin suçu değil. Ona göre blok zincir, token, akıllı sözleşme gibi kavramlarda büyük bir potansiyel var ve bu yeniliğin büyük bir kısmı hayatımızda kalıcı olacak. Ancak pazarlama profesörüne göre şimdiye kadar ortaya konulanlar Web 2.01’den fazlası değil:
“Çoğu “devrimci” teknoloji gibi nihayetinde evrimsel olduğunu kanıtlanacak, yaşamları anlamlı, ancak muhtemelen tasavvur edildiğinden daha az dramatik şekilde değiştirecek. Web 3.0 şimdiye kadar Web 2.01’dir.”
Yazarın Notu: Web 3.0, Blok zincir, Kripto Para… Hepsi birbirine grift kavramlar. Galloway’in eleştirilerinin birçoğuna katılmamak elde değil. Birkaç yıl önce bu kavramların hepsi yeni iken, oluşturmak için ortaya çıktığımız dünyadan, şu an oldukça uzaklaşmış durumdayız.
Ancak bu ekosistemin hala emekleme aşamasında olduğunu söylemek mümkün. İlerleyen yıllarda birçok gelişme ve yenilik olacak, bu ekosistem şu an bulunduğundan oldukça farklı bir yerde olacaktır. Umarız yıllar sonra bulunduğu yer vadettiğine yaklaşmış olur, uzaklaşmış değil.
Kaynak: Scott Galloway – The False Promise of Web3
Trusted
Sorumluluk Reddi
Sorumluluk Reddi: Trust Project yönergelerine uygun olarak BeInCrypto, haberlerde tarafsız ve şeffaf raporları garanti eder. Bu haber makalesi doğru ve güncel bilgi vermeyi amaçlamaktadır. Ancak okuyucuların bu içeriğe dayalı herhangi bir karar vermeden önce tüm bilgileri bağımsız olarak doğrulamaları ve bir profesyonele danışmaları tavsiye edilir.
