2020 Yılının En Dikkat Çeken 5 Kripto Parası

Yine de kripto para sektörü inanılmaz bir hızla hareket ettiği için önemli bir gelişmeyle bir anda, piyasadaki tüm süreç değişebiliyor ve yatırımcıların beklentileri de sıfırdan şekillenebiliyor. Benzer biçimde birçok proje de 2019 yılında, bir sonraki seneye hızlı bir giriş yapmak için bir dizi önemli adıma imza attı. Birçok yatırımcı da en çok kazandıran kripto paralar için 2020 yılında da fırsatlar arıyor. Bunu akılda tutarak gelecek aylarda bütün gözleri üzerine çekebilecek 5 seçeneği masaya yatırıyoruz.

Quant (QNT)

“Ambara” yakın kalarak bütün gelişmeleri zincir üzerinde yapan ve blok zincirleri arası bağlantı kurmaktan kaçınan platformların aksine Quant, tamamıyla farklı bir proje. Projenin amacı diğer blok zincirleri arasındaki iletişimi geliştirmek olarak tanımlanıyor. Bunun da ötesinde proje, Overledger teknolojisiyle blok zinciri ekosistemini büyütmek için modern sistemleri birbirine bağlamaya yardımcı oluyor. Quant’ın Overledger’ini kullanarak geliştiriciler, birden çok blok zincirinde çalışacak olan merkezsiz uygulamalar yaratabiliyorlar. Mapps denen bu “çok zincirli uygulamalar” 8 dakika gibi kısa bir sürede yaratılabiliyor ve projelerin, hızlı bir şekilde birden çok blok zinciri arasında veri transferi yapmasına izin veriyor. Mapp geliştiricileri, aplikasyonlarına dönük sadece bir uygulama geliştirmek zorunda oldukları için yukarıda bahsedilen durum, zincirleme bir etki yaratarak kopyalamanın yarattığı masrafları ve vakit kaybını azaltıyor. Platform, sadece 2018 ortasında ICO’sunu sonuçlandırmasına rağmen şu an açılmış durumda ve çalışır vaziyette. Quant şimdiye kadar Pay.UK, Oracle ve UCL Blockchain gibi ciddi ortaklıklara da imza atmış durumda. Quant, 2020 yılında yetkililerin oldukça sıcak yaklaştığı menkul kıymet tokenleri için kullanılacak en büyük platform haline gelmeyi hedefliyor ve kurumsal düzeydeki blok zincirleri boyunca zincir ötesi atomik takasları (atomic swaps) hayata geçirmeyi planlıyor. Sektörün en zorlu problemlerinin üzerine giden bir platform olarak Quant, başarılı olması durumunda inanılmaz boyutta bir kazanç elde edebilir.

Ocean Protocol (OCEAN)

Merkezsiz bir veri borsası protokolü olarak duyurulan Ocean Protocol, veri sağlayıcıların ve müşterilerin güvenli biçimde bilgi paylaşmalarını sağlamaya yardım etmek için tasarlandı. Özellikle de sadece çok büyük teknoloji şirketlerinin ulaşabildiği önemli verilere erişimi daha adil bir hale getirmeyi amaçlayarak bu işe koyuldu. Ocean Protocol’ün 2020’de herkesçe tanınma ihtimali, bu yıl için planlanan agresif gelişme ve yayılma stratejisinin bir sonucu olarak gün yüzüne çıkıyor. Ocean Protocol ekibi 12 ay içinde protokolün, V2 ve V3 olmak üzere, en az iki yeni sürümünü piyasaya sürmeyi hedefliyor. AWS ile Azure entegrasyonunu getirecek olan Versiyon 2 (V2) 2020’nin başlarında çıkarılmak isteniyor. 3. Versiyonun (V3) ise 2020’nin ikinci yarısında çıkarılması planlanıyor olup V2’nin işlevselliği üzerine bina edilecek. Web 3.0 entegrasyonunu içerecek ve hizmet koşullarının doğrulanması için şifrelenmiş ispatların (cryptographic proofs) başlatılmasına ek olarak diğer merkezsiz projelerle etkileşime imkân verecek. Bireylere, şirketlere ve her ölçekten kurumlara, verilerini paraya çevirme imkânı vererek ve yapay zeka işlerini merkezsizleştirmeye yardımcı olarak Ocean Protocol’ün nasıl bir öneme sahip olacağı ve yapay zeka çağını nasıl ileri taşıyacağı giderek görünürlük kazanıyor.

Tezos (XTZ)

2019’un en çok dikkat çeken projelerinden biri Tezos’tu. Kendi hissedarları tarafından yönetilirken ölçeklenebilir Dapps’lere ev sahipliği yapmak üzere tasarlanmış ve kendi kendine gelişen bir blok zinciri olduğu iddia edilen Tezos, birçok kişinin ilgisini çekti. Sadece 2019 yılında Tezos, akıllı sözleşmeler için üç yeni programlama dili başlattı, 400’den fazla delegate kaydı yaptı, birçok protokol güncellemesini hayata geçirdi ve birisi Brezilya’nın en büyük yatırım bankası olmak üzere birçok önemli ortaklığa imza attı. Bu ve diğer başarıları Tezos’un basamakları hızlıca çıkmasını sağladı. 2019 yılında kaydettiği %200’lük büyüme ile dokuzuncu en büyük kripto para olarak boy gösterme fırsatı sundu. Öte yandan Tezos mainnet’i yalnızca 2018 Haziran’dan bu yana aktif. Bu da Tezos’un henüz başlangıç aşamasında olduğuna işaret ediyor. Nitekim blok zincirinde de az sayıda Dapps bulunuyor. Yine de 2020 yılında Tezos’un astronomik büyümesine devam etmesi, Tezos Foundation’ın geliştirici eğitimi girişimine bağlanabilir. 2019 yılında bu projeden, 1.000’den fazla yeni Tezos geliştiricisi faydalanmıştı. Tezos üzerinde çalışmak için eğitilmiş geliştiricilerin bulunduğu canlı bir ekosistem inşa edilerek 2020 yılında bu teknolojinin patlama yapmasına katkı sunuldu. Nitekim Tezos’ta yeni Dapplerin ve projelerin de görünmeye başlaması bekleniyor.

Constellation (DAG)

Constellation, büyük veriyi (big data) her zamankinden daha yönetilebilir ve erişilebilir kılmayı amaçlayan az bilinir bir proje. Proje bunu, Directed Acyclic Graph (DAG) adı verilen ve IOTA tarafından da kullanılan, ölçeklenebilirliği yüksek bir veri yapısı kullanarak başarmayı planlıyor. Birçok dev şirketin bu data-setlerinden anlamlı bilgiler devşirmek için büyük yatırımlar yapması, büyük veri sektörünün önemi konusunu giderek berraklaştırıyor. Makine öğrenimi ve yapay zekanın gelişmesiyle bu verinin işlenmesinin giderek daha ucuz ve verimli bir hâl alması da bekleniyor. Büyük verinin işlenmesi, tasdiklenmesi ve birlikte kullanılabilmesi için üretilen Constellation, her ölçekten birey ve kuruluşun kendi verilerine sıkı sıkıya sahip olduğu ilk platform olabilir. Bunun ışığında projenin arkasındaki ekip, bu teknolojiyi olabildiğince erişilebilir yapmak konusunda özenle çalışıyor. Bu yüzden de yukarıda belirtilen Quant Network ve Chainlink gibi aktörlerle de stratejik ortaklıklara imza atmış durumdalar. Bunun yanında, ağustos ayında Constellation Network Inc. ABD Hava Kuvvetleriyle bir anlaşma imzaladı. Anlaşmaya göre Constellation, istiflenen enformasyonun değerlendirilmesine ve büyük verinin güvenli bir şekilde otomasyonuna yardım edecek. Bu adım, hâlâ test edilmesi gereken bazı yönleri bulunan bir proje için pek de küçük sayılmaz. Bu gelişme ve projenin iyi bir kullanım alanına sahip olması, Constellation tokeninin (DAG) 2019 yılında %1.000’den fazla bir büyüme kaydetmesini sağladı. 2020’nin birinci çeyreğinde hayata geçirilecek olan Hypergraph (Constellation’ın mainnet’i) ile birlikte proje nihayet kendi değerini ortaya çıkaracak olan ve dağıtık defterlere kendi data-setlerini eklemleyeceği teknolojisini kullanmaya başlayacak.

Factom (FCT)

Factom, 2014 yılında ortaya çıkmış, girişim ölçeğindeki ilk akıllı sözleşme platformlarından birisi. Buna rağmen ivme kazanmakta oldukça zorlandı çünkü Ethereum akıllı sözleşmeler ve Dapp geliştiricileri açısından oldukça öne çıktı. Birçok yorumcu Factom’u, uykusundan henüz uyanmakta olan bir canavara benzetiyor. 2019 Kasım ayında Factom, Amerikan İç Güvenlik Departmanı (U.S. Department of Homeland Security) tarafından verilen 200.000 dolarlık büyük bir bağışın sahibi oldu. DHS Silikon Vadisi İnovasyon Programı tarafından ikinci ödülüne layık görülen proje, ithalatçıların dijital kimliğini doğrulayan ve dolandırıcılıkları engelleyen fikriyle göz doldurdu. Bill ve Melinda Gates Foundation da 2016 yılında Factom’a önemli bir bağışta bulunmuştu. Kurum, uzak bölgelerde yaşayan insanlar için dijitalleştirilmiş bir medikal kayıt sisteminin prototipini geliştirmesi için Factom’a yarım milyon dolarlık bir fon bağışı yapmıştı. Bunun da ötesinde 2020 için kesin olan bir şey varsa o da merkezsiz finansın (DeFi) ivme kazanmaya devam edeceği gerçeği olarak kabul ediliyor. Nitekim DeFi 2019 yılında da çok parlak bir gelişme kaydetmişti. Bu yüzden Factom Protocol’ü üzerinde üretilen stabil tokenlerin merkezsiz bir ağı olan Pagnet sayesinde, Factom 2020 yılında daha da tanınırlık elde edebilir. FCT yakım işlemleri gerçekleştirilebildiği için azalan FCT arzıyla paralel olarak PeGNet sayesinde likiditenin arttırılması, FCT tokenlerinin değerini yukarı çekebilir. Bu yüzden de Factom, önümüzdeki aylarda tekrar bahis konusu olabilir.